نماینده؛ انتخابات ریاست جمهوری دور نهم بعد از دوره هشت ساله ریاست اصلاح طلبان انجام شد. شعار اصلی دولت قبل شعار آزادی بود که رنگ و بوی غربی داشت. در این دوره توجه به شعارهای اسلامی اساس کار قرار گرفت. مردم در سال های اصلاحات اتفاقات و حوادثی را تجربه کردند که انتخابات نهم نشان داد موجب نارضایتی آنها از این گفتمان شده است.
پایان دولت اصلاح طلبان
دور دوم انتخابات ریاست جمهوری آقای خاتمی با مشکلات اقتصادی و فرهنگی بسیاری همراه بود. دستگیری کرباسچی و شهرام جزایری، اولی شهردار تهران و دومی مفسد اقتصادی هر دو به جرائم اقتصادی یکی از مشکلات ایجاد شده در این دوره بود. تحصن نمایندگان مجلس ششم در اعتراض به رد صلاحیت های شورای نگهبان و مصاحبه آن ها با شبکه های خارجی از جمله بحران هایی بود که در این دوره به وجود آمد.
انتخابات ریاست جمهوری نهم
پیش از اینکه به کاندیداهای مختلف ریاست جمهوری برسیم باید به این موضوع اشاره کنیم که در انتخابات شورای شهر و انتخابات هفتمین دوره مجلس شورای اسلامی لیست مربوط به اصولگرایان که همان لیست آبادگران بود بالاترین رای را آوردند و بیشتر کرسی های مجلس را کسب کردند. البته لیست آبادگران در انتخابات شورای شهر با سازماندهی احمدی نژاد به پیروزی رسید. این موضوعی است که باهنر عضو ائتلاف آبادگران نیز به آن معترف است. با توجه به این موضوع انتخابات ریاست جمهوری نیز تحت تاثیر این جریان تازه اصولگرایی قرار گرفت.
در این دوره انتخابات ریاست جمهوری اصلاح طلبان به سراغ میرحسین موسوی رفتند تا او را به انتخابات وارد کنند. اواخر تیر ماه سال 83 بود که رسانه های اصلاح طلب از «نخست وزیر امام» خواستند که در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کند. اصلاح طلبان بعد از شکست در مجلس فهمیده بودند که مردم دیگر به آنها اعتماد ندارند و به دنبال تفکر مستقلی هستند بنابراین به دنبال موسوی به عنوان فردی که مورد قبول طیف مذهبی است رفتند. سه ماه بعد میرحسین موسوی باتشکر از همه گروه ها و جریان های سیاسی از پذیرفتن کاندیداتوری ریاست جمهوری عذرخواهی کرد.
در جبهه اصلاحات معین و کروبی رسما اعلام کاندیداتوری کردند. بعضی نیز احتمال حضور موسوی خوئینی ها را در انتخابات مطرح می کردند.
از طرف دیگر هاشمی رفسنجانی اعلام کرد: اگر همه گروه ها خواهان حضور من در انتخابات باشند حاضرم خودم را برای انقلاب فدا کنم و در صحنه حضور پیدا کنم.
از شورای هماهنگی اصولگرایان که در آن ناطق نوری، عسگر اولادی، فدایی، جمشیدی و باهنر نقش آفرین بودند لاریجانی به عنوان کاندیدای اصولگرا انتخاب شد؛ ولایتی به دلیل اینکه شورا دیر اعلام نظر کرده است اعلام کاندیداتوری کرد. کم کم شایعه حضور قالیباف نیز قوت گرفت.
در اسفند ماه خبرها از ایجاد شورای هماهنگی 2 با امضای میثاق نامه میان احمدی نژاد، قالیباف، توکلی و رضایی حکایت داشت. که آنها متعهد شده بودند که هریک از کاندیداها در اردیبهشت رای بیشتری داشتند بقیه به نفع او کنار بروند در روزهای آخر سال 83 جلسه ای در محل جامعه روحانیت مبارز تهران برگزار شد که در آن ناطق نوری رسما لاریجانی را به عنوان کاندیدای شورای هماهنگی و جناح راست معرفی کرد. باهنر نیز به عنوان رئیس ستاد انتخاباتی لاریجانی برگزیده شد. در روزهای بعد نادران به عنوان رئیس ستاد توکلی و زریبافان به عنوان رئیس ستاد احمدی نژاد برگزیده شدند. لاریجانی در روزهای مانده به انتخابات ریاست جمهوری فقط از حمایت جامعه اسلامی مهندسین و حزب موتلفه اسلامی برخوردار بود. بسیاری از جمله مهدی چمران تلاش کردند میان لاریجانی و احمدی نژاد توافق حاصل کنند که موفق نشدند. هم چنین ناطق نوری تلاش کرد تا لاریجانی را متقاعد کند به نفع هاشمی کنار بکشد اما موفق نشد.
در روز 20 اردیبهشت ماه هاشمی رسما به عرصه انتخابات پا گذاشت. چند روز قبل از آن توکلی از حضور در انتخابات پشیمان شد. قالیباف که بعد از عید نوروز از سمت فرماندهی نیروی انتظامی کناره گیری کرده بود با به دست آوردن حمایت جمعیت ایثارگران که تا چند روز مانده به انتخابات از احمدی نژاد حمایت کرده بود با تبلیغات زیاد پا بر معرکه انتخابات گذاشت و علی زاکانی ریاست ستادش را برعهده گرفت. حضور قالیباف با پشتیبانی بخشی از سپاه نیز همراه شد.
در روز اول خرداد صلاحیت دو کاندیدای اصلاح طلب یعنی مهرعلیزاده و معین توسط شورای نگهبان احراز نشد. با رد صلاحیت این افراد انتقادات و تخریب نسبت به شورای نگهبان شدت گرفت. معین کاندیدای رادیکال اصلاح طلب نیز با بیان اینکه منتظر این موضوع بوده گفت که در انتخابات شرکت نخواهد کرد. فردای آن روز در پی نامه دکتر حدادعادل رئیس قوه مقننه به رهبر انقلاب، رهبر انقلاب در نامه ای به شورای نگهبان خواستار احراز صلاحیت مهرعلیزاده و معین شدند.
کروبی در نخستین واکنش ها یش به مطرح شدن کاندیداتوری رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ضمن با ارزش دانستن هاشمی از او به عنوان عضو مجمع روحانیت مبارز یاد کرد و تاکید نمود مجمع روحانیون مبارز کاندیدای دیگری غیر از هاشمی خواهد داشت. این موضوع نشان داد که کروبی تصمیم جدی برای رقابت با هاشمی دارد و به همین دلیل وارد عرصه انتخابات شد. کروبی در این انتخابات با وعده ی دادن 50 هزار تومان به هر ایرانی درصدد کسب رای مردم بود.
در 24 اردیبهشت ماه ولایتی بر اساس وعده ای که قبلا داده بود با قطعی شدن حضور هاشمی در عرصه انتخابات با صدور بیانیه ای از کاندیداتوری انصراف داد. احمد توکلی نیز به دلیل نگرانی از تشتت جریان اصولگرا در انتخابات ریاست جمهوری و در نتیجه تداوم یافتن سیاست های 16 ساله گذشته در قوه مجریه از کاندیداتوری انصراف داد.
معجزه هزاره سوم
محمود احمدی نژاد تنها کاندیدایی بود که تا زمان ثبت نام هیچ گاه به طور رسمی اعلام کاندیداتوری نکرد و با اینکه جزء گزینه های مطرح شورای هماهنگی بود در برنامه های رسمی یا غیر رسمی شورا ظاهر نشد. وی در زمان ثبت نام در گفتگو با خبرنگاران گفت: من یک معلم و استاد دانشگاه هستم و به هیچ حزب و گروهی تعهدی ندارم و ستادهای موجود هم که برای حمایت از من تشکیل شده ستادهای مردمی خودجوش است.
جامعه اسلامی دانشجویان نیز نهایتا از میان لاریجانی و احمدی نژاد از احمدی نژاد حمایت کردند. ائتلاف آبادگران بعد از کشمکش های بسیار با صدور اطلائیه ای توسط مهدی چمران به حمایت از احمدی نژاد برخواست. بعضی از آبادگران در مصاحبه هایی این حمایت را به شخص چمران نسبت دادند. احمدی نژاد در فعالیت های انتخاباتی خود عملا حمایت قابل توجهی از جانب گروه ها و احزاب رسمی را نداشت؛ در عوض در میان عامه مردم محبوبیتی پیدا کرده بود که آوازه آن در کل کشور پیچیده بود. در هفته آخر منتهی به انتخابات موج محبوبیت احمدی نژاد به گونه ای تعجب آور فزونی پیدا کرده بود.
در هفته منتهی به انتخابات تروریست های مخالف نظام برای ایجاد رعب و وحشت اقدام به بمب گذاری در شهر های مختلف کردند. در روز 22 خرداد بمب گذاری در چهار نقطه شهر اهواز منجر به شهادت شش نفر و زخمی شدن 98 نفر از هموطنان شد.
سرانجام در تاریخ 27 خرداد مردم به پای صندوق های رای آمدند. ستاد های انتخاباتی کشور اعلام کرد که 29317042 نفر از ایرانیان در انتخابات شرکت کرده اند. این میزان مشارکت فراتر از همه پیش بینی ها بود.
نتایج انتخابات
نتایج انتخابات مرحله اول ریاست جمهوری که در تاریخ 27 خرداد برگزار شد به این گونه بود:
- اکبر هاشمی رفسنجانی با 6 میلیون و160هزار رای (21 درصد آرا)
- محمود احمدی‌نژاد با 5 میلیون و 710 هزار رای (19.5درصد آرا)
- مهدی کروبی با 5 میلیون و70 هزار رای (17.3درصد آرا(
- محمدباقر قالیباف با 4 میلیون و70 هزار رای (13.9درصد آرا)
- مصطفی معین با 4 میلیون و 50 هزار رای (13.8درصد آرا)
- علی لاریجانی با 1 میلیون و 740 هزار رای (5.9 درصد)
- محسن مهرعلیزاده با یک میلیون و290 هزار رای (4/4 درصد )
تعداد آرای باطله نیز یک میلیون و200 هزار رای معادل 4.2درصد کل آرا بوده است.
بدین ترتیب مطابق قانون اساسی چون هیچ یک از کاندیداها حائز اکثریت قاطع آرا نشدند انتخابات به مرحله دوم کشیده شد. از میان کاندیداها اکبر هاشمی رفسنجانی و محمود احمدی نژاد از دیگران آرای بیشتری کسب کردند و به همین دلیل به دوره دوم راه یافتند.
رهبر انقلاب از حضور گسترده مردم در دور اول انتخابات ریاست جمهوری تقدیر کردند و و حضور حماسی مردم را پیروزی ملت نامیدند.
نقطه آغاز بد اخلاقی های انتخاباتی سوء تفاهمی بود که برای مهدی کروبی در حین شمارش آراء به وجود آمد و به طرح اتهام علیه همه دستگاه های دخیل در امر انتخابات پرداخت. علت این امر وعده 50 هزار تومانی بود که کروبی در تبلیغات مطرح کرده بود و فکر می کرد با این وعده حتما رای خواهد آورد.
چپ، راست، کارگزار، علیه خدمتگزار
نکته مهم در دور دوم انتخابات این بود که بسیاری از حامیان کاندیداهای از دور خارج شده در مرحله نخست، قصد عدم دخالت در انتخابات را نداشتند. کروبی، معین و مهرعلیزاده تلویحا از هاشمی حمایت کردند. مجاهدین انقلاب، مشارکت، رادیکال های دوم خرداد از هاشمی حمایت کردند. انجمن اسلامی جامعه پزشکی، انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه ها و گروه هایی که از معین حمایت کرده بودند در دور دوم به حمایت از هاشمی پرداختند. نهضت آزادی ضمن دعوت از مردم تلویحا از هاشمی حمایت کرد ولی دفتر تحکیم وحدت طیف علامه که مرحله اول انتخابات را تحریم کرده بود با صدور بیانیه ای حملات شدیدی را علیه احمدی نژاد بیان کرد. شورای مرکزی مجمع روحانیون مبارز و مجمع نیروهای خط امام بار دیگر حمایت خود را از احمدی نژاد اعلام کردند. حزب مردم سالاری و جبهه اصلاحات در بیانیه ای از هاشمی حمایت کردند که در ذیل بیانیه اسامی تمام گروه های دوم خردادی از جمله مجمع مدرسین حوزه علمیه قم، مجمع نمایندگان ادوار مجلس شورای اسلامی، حزب کارگزاران سازندگی، خانه کارگر، حزب همبستگی ایران دیده می شد. سید محمد خاتمی رئیس جمهور وقت نیز با اعلان بیانیه ای تلویحا از هاشمی حمایت کرد.
گروه های اصولگرا که در دور اول از احمدی نژاد حمایت کرده بودند همچون آبادگران و جامعه اسلامی دانشجویان از احمدی نژاد حمایت کردند. ستادهای لاریجانی در دور دوم به تناسب علاقه خود میان دو کاندیدا تقسیم شدند. قالیباف نیز در دور دوم از احمدی نژاد حمایت کرد هرچند که بعدا در محافل سیاسی و رسانه ای شایعه شد که از احمدی نژاد حمایت نمی کند. جمعیت ایثارگران نیز از احمدی نژاد حمایت کرد. توکلی نیز درحمایت از احمدی نژاد بیانیه ای صادر کرد.
دور دوم انتخابات
روز جمعه سوم تیرماه مرحله دوم انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد. نهایتا تا بعد از ظهر روز چهارم تیرماه نتیجه نهایی انتخابات که در وهله اول حاکی از حضور و مشارکت گسترده و غیر قابل پیش بینی مردم بود اعلام شد:
محمود احمدی نژاد: ۱۷ میلیون و ۲۴۸ هزار و ۷۸۲ رای
اکبر هاشمی رفسنجانی: 10 میلیون و 46 هزار و 701 رای
تعداد رای دهندگان: ۲۷ میلیون و ۹۵۸ هزار و ۹۳۱ نفر
میزام مشارکت مردم در انتخابات دور دوم بسیار فراتر از پیش بینی ها و اندکی پایین تر از دور اول بود.
در 12 مرداد سال 84 حکم ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد توسط مقام معظم رهبری تنفیذ شد. حضرت آیه الله خامنه ای در این مراسم فرمودند:
«حقا و انصافا در مقابل هوشيارى و وقت‌شناسىِ اين ملت، انسان احساس تواضع و خضوع مى‌كند. اين ملت، ملت شجاع و بيدار و با ايمان و پرانگيزه اى است؛ بگذاريد دشمنان اين ملت هر چه مى‌خواهند، بگويند. اين ملت راه خود را پيدا كرده است و با همت والا در اين راه به پيش مى‌رود.»
ایشان هم چنین در مورد صحبت های احمدی نژاد تاکید کردند: "تكيه‌ى بر عدالت، اساسى‌ترين و محورى‌ترين اصلِ يك حركت الهى است؛ ادامه‌ى كار همه‌ى انبيا و مصلحان بزرگ تاريخ است. البته عدالت دشمنانى دارد. همه‌ى كسانى كه نانشان در بى‌عدالتى است، با عدالت دشمن‌اند. همه‌ى كسانى كه با قلدرى و زورگويى - چه در صحنه‌ى ملى، چه در صحنه‌ى بين‌المللى - تغذيه مى‌شوند، با عدالت مخالفند. عدالت، شعار اصلى و هدف بزرگ انقلاب اسلامى و نظام جمهورى اسلامى بوده و هست.»
منابع:
سایت مقام معظم رهبری
ویژه نامه روزنامه ایران (رمز عبور)
انتخابات نهم ریاست جمهوری، سید نظام الدین موسوی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی
نظر شما