مجلس ایران؛ چهار سال از ریاست هاشمی رفسنجانی بر قوه اجرایی کشور گذشت و دوباره نوبت آن شد که مردم برای انتخابات ریاست جمهوری فرد مناسبی را انتخاب کنند. هاشمی نیز در این دوران به میزان قابل توجهی خود را اهل بازسازی نشان داده بود که بتواند دوباره انتخاب شود.

دوره ششم انتخابات ریاست جمهوری:

دولت سازندگی در دو حوزه با چالش های جدی مواجه بود. اولین حوزه، عملکرد اقتصادی و نظریه های اقتصادی حاکم بر بدنه دولت بود و حوزه دیگر رویکرد فرهنگی دولت که می توان به نوعی آن را متاثر از همان نظریه های متمایل به لیبرالیسم دانست.

در حیطه اقتصادی آقای هاشمی معتقد بود که افراد متدین باید به سمت استفاده از مواهب دنیا تمایل یابند. استفاده از مناطق خوش آب و هوا و خوش منظره، کنار گذاشتن فرهنگ جلنبور پوشی و گرایش به تجمل لوازمی بود که مدیر عالی دوران سازندگی آنها را برای این دوره ضروری یافته بود. در رویکرد فرهنگی نیز دولت به دنبال جذب سرمایه های خارجی در ایران و خصوصا بازگشت ایرانیان صاحب سرمایه بود و کارشناسان لازمه این امر را فراهم آوردن زمینه های اجتماعی و فرهنگی برای این افراد که دگر اندیش می خواندندشان دانستند. خطبه های نماز جمعه هاشمی درباره مانور تجمل که با صحبت های رهبری در مورد زهد و ساده زیستی در تضاد بود موجب پیدایش گروهی از مدیران متجمل شده بود که بین اقشار جامعه و مسئولین فاصله انداخته بود و در این شرایط درد محرومان درک نمی شد. علاوه بر این فاصله طبقاتی هر روز بیشتر می شد. با حضور محمد خاتمی در وزارت ارشاد بسیاری از هنرمندان فاسد قبل از انقلاب دوباره راهی کشور شدند و هنر از هنر اسلامی فاصله زیادی گرفت.

در حالی که فضای انتخابات کم کم گرم می شد، پیش بینی ها از قطعیت ریاست جمهوری مجدد هاشمی حکایت داشتند. این قطعیت تا آنجا بود که حتی ناطق نوری رییس مجلس شورای اسلامی هم حدود یک ماه قبل از انتخابات پیروزی هاشمی را اعلام کرد. او در گفتگو با روزنامه تهران تایمز ابراز امیدواری کرد که آقای هاشمی رفسنجانی در دور آینده نیز رییس جمهور باشد. حجت الاسلام ناطق نوری گفت: «ان شاء الله ایشان در انتخابات پیروز خواهد شد.»

وضعیت احزاب و گروه ها:

در این دوره 128 نفر برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کردند که شورای نگهبان صلاحیت چهار نفر را تایید کرد: حجه الاسلام هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور وقت؛ دکتر عبدالله جاسبی رییس دانشگاه آزاد (که عملاً منصوب هاشمی بود)؛ مهندس رجبعلی طاهری استاندار وقت تهران در دولت اول هاشمی و احمد توکلی سردبیر اقتصادی روزنامه رسالت رقبای رئیس جمهور وقت بودند. در این دوره تنها رقیب جدی هاشمی، احمد توکلی بود. احمد توکلی در نطق‌هایش بر بی عدالتی اقتصادی و اجتماعی، ناکارآمدی سیاست‌ها و مدیریت‌ها، امتیازطلبی و تجمل‌گرایی کارگزاران، و کم‌اعتنایی آنان به مشارکت سیاسی مردم، سیاست‌های ایدئولوژی ‌زدایی و رفاه طلبی تمرکز داشت و فهرست بلندی را که به عنوان سوء تدبیرها و سوء رفتارهای دولت پنجم در نظر داشت به چالش کشید.

حمایت اغلب تشکل‌های جناح راست از هاشمی بود. جامعه روحانیت که هاشمی از اعضای شورای مرکزی اش بود به حمایت از هاشمی پرداخت. جامعه مدرسین اعلام کرد هاشمی را ارجح می‌داند. حبیب الله عسگراولادی دبیرکل جمعیت موتلفه اسلامی نیز حمایت حزب متبوعش از هاشمی را اعلام کرد.

موضع مجمع روحانیون مبارز در دور دوم بر خلاف دور اول که از هاشمی حمایت کرد سکوت بود. برخی اعضای مجمع روحانیون اعلام کردند که نفیاً و اثباتاً در انتخابات شرکت نخواهند کرد. بهزاد نبوی از اعضای شورای مرکزی سازمان مجاهدین انقلاب در اظهارنظری انتخابات را تشریفاتی خواند که در آن برد هاشمی مسجل است.

گروه های ضد انقلاب و رسانه های خارجی بر طبل تحریم انتخابات می کوبیدند. در این شرایط حضرت آیت الله خامنه ای در 14 خرداد سال 72 بر حضور مردم در انتخابات تاکید کردند.

نتایج انتخابات:

در نهایت انتخابات 21 خردادماه 72 با کاهش حدود 4 درصدی مشارکت نسبت به دور قبل برگزار شد. در کل 33156055 نفر واجد شرايط شركت بودند كه از اين تعداد 16796787 نفر معادل 50.66% شركت کردند.

12 مرداد ماه رهبر انقلاب در مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی فرمودند: اين‌كه ما اين‌قدر از پروردگار عالم شكرگزارى مى‌كنيم، براى اين است كه بحمداللَه، مديريت كشور، در دست يك شخصيت موجه و آزموده و شناخته شده قرار گرفته كه بنده از سال 36 تا به حال، يعنى قريب چهل سال است، ايشان را از نزديك مى‌شناسم و در ميدان هاى مختلف، با هم و در كنار هم بوده‌ايم؛ با هم كار و با هم فكر كرده‌ايم. يك آزمايش چهل ساله، براى ايجاد اعتماد در انسان، كافى است. من در همه‌ى اين مدت، ايشان را در راه خدا، در راه حقيقت، در راه اعلاى كلمه دين و پيشبرد اهداف اسلامى مشاهده كردم و هرگز ايشان را از اين راه، جدا و منحرف نديدم.

رهبر انقلاب در مورد انتخاب کابینه نیز تاکید کرد: من در شروع كارِ اين دولت جديد - كه ان‌شاءاللَّه دولت مبارك جمهورى اسلامى براى ملت ايران و كشور عزيز ما داراى بركات فراوان باشد - اين توصيه را مؤكّد مى‌كنم كه گزينش همكاران مهم است. البته در سطح وزرا، رعايت و دقّت زيادى مى‌شود. هم رئيس جمهور محترم، هم مجلس محترم، جوانب كار را خيلى مى‌سنجند و رعايت مى‌كنند. اما به اين‌جا، اكتفا نشود. من به وزراى عزيز كه بخش هاى مختلف را برعهده دارند يا خواهند داشت، عرض مى‌كنم يكايك معاونين را، يكايك مديران را، يكايك مسؤولين سراسر كشور را، در بخش خودتان، با معيارهاى الهى انتخاب كنيد، كاردان، لايق، متديّن، پاك و آراسته به خصوصياتى كه براى يك مدير لازم است.

منابع :

سایت مقام معظم رهبری

ویژه نامه رمز عبور

آرشیو روزنامه کیهان

مرکز اسناد انقلاب اسلامی