مقدمه
نزدیک چهار دهه از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی می گذرد و با گذشت زمان و جابجایی نسل ها این سوال برای بسیاری از جوانانی که آن روزها را ندیده اند پیش آمده که اولا چرا انقلاب شد و از سویی دیگر این انقلاب چه کرد و چگونه به راه خود ادامه داد . از اختصار غیرقابل توجیه کتاب های درسی تاریخ مدارس که تنها و تنها به پیروزی انقلاب اسلامی و نیز گذرا به آغاز و پایان جنگ تحمیلی و نیز برخی حوادث ریز و درشت انقلاب و آن هم تیتر وار پرداخته اند بگذریم در این نوشتار که به صورت سلسله وار از امروز در «نماینده» منتشر خواهد شد تلاش خواهیم کرد به سوال دومی که در ابتدای مقدمه به آن اشاره کردیم بپردازیم .
از روز ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ و دقیقا از اولین روز پیروزی انقلاب نظام نوپا که در روز ۱۲ فروردین ۱۳۵۸ با نام زیبای «جمهوری اسلامی» مزین شد با حوادث و روی دادهای بی شماری روبرو بوده است ، تحلیل این حوادث جوابگوی روشنفکر نمایانی است که از توهمی به نام «توهم توطئه » سخن می گویند و می پندارند که حوادث پس از انقلاب همه طبیعی بوده و قدرت های جهانی از آمریکا گرفته تا شوروی در آن نقشی نداشته اند و یا نقش آنان طبیعی و در راستای نظامات پذیرفته شده بین المللی بوده است .
توطئه های گروه ها و احزاب برای دزدیدن انقلاب اسلامی ملت ایران نیز بخش دیگری از این سلسله نوشته ها را تشکیل خواهد داد ، گروه ها و احزابی مانند مجاهدین خلق و یا همان منافقین ، چریک های فدایی خلق ، توده و نیز لیبرال مآبانی چون نهضت آزادی و جبهه ملی و ...در این راستا مورد ارزیابی قرار خواهند گرفت .
در این نوشته ها نیم نگاهی نیز به حوادث روز جهان که به انقلاب اسلامی ملت ایران مرتبط بوده اند خواهیم پرداخت .
ناگفته نماند گزارش روزانه تاریخ ایران پس از انقلاب بخشی از نوشتار حاضر را به خود اختصاص خواهد داد و در این روزشمار از نوشته هایی از نگارنده این سطور که به صورت روزانه و در ستون دیدگاه خبرگزاری فارس منتشر می شود بهره گرفته و از توضیح چرایی و پشت پرده های این حوادث نیز غفلت نخواهد شد .
از دوستان و پژوهشگران گرانقدر خواستاریم در صورت هر گونه انتقاد و یا پیشنهاد ما را از نظرات خود آگاه سازند .
روز پیروزی و شخصیت هایی که از راه رسیدند ؛ تلاش ها برای سرقت انقلاب آغاز می شود !
۲۲ بهمن ۱۳۵۷ و با روشن شدن طلیعه و نشانه های پیروزی نهضت اسلامی ملت ایران گروه ها ، احزاب و شخصیت هایی که تا دیروز یا در حاشیه بوده و یا در حمایت از رژیم طاغوت فعال بوده اند پا به میانه میدان گذاشته و پیام تبریک صادر و از سویی دیگر انتظارات خود را از ملت مطرح می کنند و کسی نیست که بگوید شمایان که تا دیروز در خط مقدم دستگاه سرکوب رژیم طاغوت قرار داشتید و در لباس های مختلف از لباس گروه ها و احزاب به ظاهر منتقد تا لباس مرجعیت برای بقای رژیم شاه و در لوای قانون اساسی مشروطه کوشش می کردید چه نقشی در این نهضت و انقلاب داشتید که در روز پیروزی پیام تبریک صادر و انا شریک سر می دهید ؟!
در ادامه به روی دادهای روز پیروزی می پردازیم ...
۲۲بهمن ماه در حالی شروع شد که فرمانداری نظامی تهران از ساعت ۴بعد از ظهر روز ۲۱بهمن با اعلام مقررات منع آمد و شد فضای رعب و وحشت را به وجود آورده بود . در ساعت ۲ بعدازظهر ۲۱ بهمن، از رادیو اعلامیه فرمانداری نظامی تهران پخش شد. فرمانداری نظامی با ریاست سپهبد رحیمی در این اعلامیه ساعات منع عبور و مرور را از ساعت ۳۰/۱۶ تا ۵ بامداد اعلام کرد و در اعلامیه بعد این زمان تا ۱۲ ظهر ۲۲ بهمن تمدید گردید.(۱)
در بخشی از اعلامیه امام می خوانیم : من با آنكه هنوز دستور جهاد مقدس ندادهام، و نیز مایلم تا مسالمت حفظ و قضایا موافق آراي ملت و موازین قانون عمل شود لكن نميتوانم تحمل این وحشیگریها را بكنم؛ و اخطار ميكنم كه اگر دست از این برادركشي برندارند و لشكر گارد به محل خودش برنگردد و از طرف مقامات ارتشي از این تعدیات جلوگیري نشود، تصمیم آخر خود را به امید خدا ميگیرم و مسئولیت آن با متجاسرین و متجاوزین است. (۲)
این اعلامیه سرنوشت روز ۲۲بهمن را رقم میزند .
یک خاطره عجیب
در باره شکسته شدن حکومت نظامی و پس از پیروزی انقلاب خاطراتی از شخصیت های درجه یک و تاثیر گذار انقلاب منتشر شد که عمق روشن بینی و آینده نگری حضرت روح الله را نشان می داد . یکی از این خاطرات مربوط به مکالمه آیت الله طالقانی و امام خمینی در رابطه با این اعلامیه علیه حکومت نظامی است .
مرحوم حاج محمود مرتضایی‌فر [مشهور به "وزیر شعار"] که خود در زمان تماس آیت‌الله طالقانی با امام خمینی(ره) در منزل آیت‌الله طالقانی حضور داشته می گوید : «ما روز ۲۱ بهمن ۱۳۵۷ در منزل آیت‌الله طالقانی نشسته بودیم. به ایشان گفتند: «امام(ره) پیام داده که مردم در خانه‌های خود نمانند، بیرون بریزند و به حکومت نظامی اهمیت ندهند.» آقای طالقانی گفت: «امام مدت پانزده سال از ایران دور بوده‌اند و توجه ندارند که این دژخیمان رژیم چه بی‌رحم هستند. اگر مردم بیرون بریزند، همه را قتل عام می‌کنند؛ بنابراین صلاح در آن است که در منازل و خانه‌ها بنشینیم، ببینیم عاقبت کار چه می‌شود.» بعد مرحوم طالقانی با امام حدود نیم ساعت تلفنی گفتگو کرد تا شاید امام را قانع کند که مردم را از خانه‌هایشان بیرون نیاورند. ما حرف‌های آقای طالقانی را شنیدیم که سعی داشت امام را هرطور شده، از تصمیم خود مبنی بر بیرون آمدن مردم از خانه‌ها و اهمیت ندادن به حکومت نظامی، منصرف نماید تا اینکه آقای طالقانی گوشی را گذاشت و در گوشه‌ای زانوانش را بغل گرفت و ساکت ماند. حتی سرش را روی زانوانش تکیه داد و به فکر فرو رفت. ما با خود گفتیم حتماً امام حرفی زده و مثلاً به ایشان گفته شما دخالت نکنید و ...؛ بنابراین آقای طالقانی ناراحت شده است امّا چیزی نگفتیم تا اینکه ایشان یک دفعه سر از زانوانش برداشت و به حال طبیعی و عادی برگشت. سؤال کردیم: «آقا چه شده؟ آیا امام به شما پرخاش کردند یا حرفی گفتند که شما ناراحت شدید؟» آقای طالقانی گفت: «نه؛ نه؛ اصلاً مسأله این نیست. من اصرار کردم که امام اعلامیه‌هایش را پس بگیرد و امام هرچه می‌گفت، من قانع نمی‌شدم؛ در آخر فرمود: «آقای طالقانی! اصرار نکن! احتمال بده که این دستور از طرف امام زمان(عج) است.» تا امام این جمله را گفت، من به خود لرزیدم و بی‌اختیار گوشی را گذاشتم و حالم دگرگون شد.
بیطرفی ارتش و بیانیه امام
صبح ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ فرماندهان ارتش آماده می‌شوند تا در جلسه شورای عالی ارتش در ستاد کل بزرگ ارتشتاران حاضر شوند. در ساعت ۳۰/۱ تعدادی از فرماندهان،معاونین، رؤسا و مسئولان سازمان‌های ارتش در این جلسه حضور پیدا کردند. مهمترین این افراد عبارت بودند از: عباس قره‌باغی، جعفر شفقت، حسین فردوست، هوشنگ حاتم، ناصر مقدم، احمدعلی محققی، امیرحسین ربیعی، کمال حبیب‌اللهی و عبدالعلی بدره‌ای.
جلسه با سخنان ارتشبد قره‌باغی آغاز شد که طی آن به تشریح وضعیت نیروهای ارتش و مشکلات آنها پرداخت.
عبدالعلی بدره‌ای فرمانده نیروی زمینی از کمبود نیروهای تحت امرش برای کمک به فرمانداری نظامی و جلوگیری از ورود گردان پیاده لشگر قزوین پرده برداشت. آنچه در این جلسه گفته شد، همه حکایت از ناتوانی ارتش در برابر انقلاب داشت سپهبد حاتم خطاب به فرماندهان ارتش گفت:
به طوری که تیمساران ملاحظه می‌کنید، با توجه به آخرین وضعیت خصوصی یگانها که فرماندهان نیرو تشریح کردند،به عللی که همه می‌دانیم، ارتش در موقعیت خاصی قرار گرفته است که نیروها بنا به اظهار فرماندهانشان قادر به انجام علمی نمی‌باشند. از طرف دیگر اعلیحضرت رفته‌اند و بنا به اظهار نخست‌وزیر، مراجعه نمی‌کنند. ماه‌ها است که امور کشور تعطیل است. آیت‌الله خمینی خواهان جمهوری اسلامی است. تمام ملت ایران هم عملا در این مدت نشان داده‌اند که پشتیبان و خواستار جمهوری اسلامی هستند. بختیار هم با توجه به اظهاراتش در مجلس و همچنین در مصاحبه‌هایش می‌خواهد جمهوری اعلان کند ولی طرفدار در بین مردم ندارد، پیشنهاد من این است که در این مناقشه سیاسی ارتش خود را کنار کشیده و مداخله ننماید.
در ساعت یک بعدازظهر اعلامیه ارتش مبنی بر بیطرفی از رادیو پخش شد. شورای عالی ارتش در این اعلامیه از سربازان خواست تا به پادگان‌ها باز گردند (۳)
فرماندهان نظامی نیز بعد از گزارش وضعیت به این نتیجه می رسند که استقامت بیهوده‌است و ارتش باید اعلام بیطرفی کند. متن اعلامیه، بیطرفی ارتش به این شرح از اخبارساعت ۱۳ و سپس ۱۴ رادیو(۴)منتشر می شود :
«ارتش ایران وظیفه‌ی دفاع از استقلال و تمامیت کشور عزیز ایران را داشته وتاکنون در آشوب‌های داخلی سعی نموده است با پشتیبانی از دولت‌های قانونی‌این وظیفه را به نحو احسن انجام دهد. با توجه به تحولات اخیر کشور، شورای‌عالی ارتش در ساعت ۳۰/۱۰ تشکیل و به اتفاِ آراء تصمیم گرفته شد که برای‌جلوگیری از هرج و مرج و خون‌ریزی بیشتر بیطرفی خود را در مناقشات‌سیاسی فعلی اعلام و به یگان‌های نظامی دستور داده شده که به پادگان‌های خودمراجعه نمایند. ارتش ایران همیشه پشتیبان ملت شریف و نجیب و وطن‌پرست‌ایران بود و خواهد بود و از خواسته‌های ملّت شریف با تمام قدرت پشتیبانی‌می‌نماید.»(۵)
فرمانداری نظامی تهران نیز طی اعلامیه شماره ۴۳از نظامیان می خواهد به پادگان ها برگردند . در این اعلامیه آتش سوزی ها ، تخریب ها و نیز تیر اندازی های صورت گرفته به سوی مردم به عوامل خارجی آموزش دیده نسبت داده شد . (۶)
- ملت عزیز و شجاع با كمال مراقبت از اوضاع و در عین حفظ آمادگي براي دفاع احتمالي، در صورتي كه نیروي ارتش به پادگانهاي خود رفته‌اند، آرامش و نظم را حفظ نمایند.
- اگر اخلالگران بخواهند با آتشسوزي و خرابكاري فاجعه به بار آورند، آنان را به وظیفۀ شرعي و انسانيشان آگاه گردانند و نگذارند این قبیل كارها موجب هتك حرمت ملت شود.
- به سفارتخانهها حمله نكنند. و اگر خداي نخواسته ارتش باز به میدان آمد، واجب است آنان را با شدیدترین وجه دفع كرده با تمام نیرو و قدرت از خود دفاع نمایند.
- به امراي ارتش اعلام ميكنم كه در صورت جلوگیري از تجاوز ارتش و پیوستن آنان به ملت و دولت قانوني ملي اسلامي، ما آنان را از ملت و ملت را از آنان ميدانیم و مانند برادران با آنان رفتار مينماییم.(۷)
هشدار امام به مردم مبنی بر اینکه به سفارتخانه ها حمله نکنند ، نشان از نگرانی ایشان داشت ، عصر امروز تعدادی با هجوم به سفارت انگلیس و خلع سلاح ماموران محافظ وارد محل سفارت شدند. (۸)رهبر انقلاب تلاش دارد با کمک مردم از ایجاد جو هرج و مرج جلوگیری کند .
استفتاء از امام
همۀ افراد ارتش در موقع اخذ سردوشي یا اخذ درجه، در مورد حفظ تاج و تخت رژیم سلطنتي، به خداوند و قرآن كریم قسم یاد ميكنند؛ مستدعي است نظر و فتواي خودتان را در مسئلۀ عدول از این قسم و پیوستن به نهضت عظیم اسلامي بیان فرمایید.
و امام اینگونه پاسخ می دهند : قسم براي حفظ قدرت طاغوتي صحیح نیست و مخالفت با آن واجب است؛ و كساني كه این نحو قسم خوردهاند باید بر خلاف آن عمل كنند. والسلام علیكم و رحمةاللّه و بركاته.(۹)
استعفای فرماندهان نیروهای سه گانه ارتش
فرماندهان نيروهاي سه گانه ارتش با حضور در خدمت امام خميني، استعفاي خود را تقدیم کرده و گروه های مسلح نیز با مراجعه به منزل امام پشتيباني خود را از انقلاب اعلام می کنند . (۱۰)
سقوط پادگان ها و آزادی زندان ها
در این روز به ترتیب زندان اوین، ساواک، سلطنت آباد، مجلسین سنا و شورای ملی، شهربانی، ژاندارمری و ساختمان زندان کمیته مشترک به تصرف مردم در آمد. در تسخیر شهربانی سپهبد رحیمی فرماندار نظامی تهران توسط مردم دستگیر شد . پادگان باغشاه و دانشکده افسری، دبیرستان نظام، زندان جمشیدیه، پادگان عشرت آباد و پادگان عباس آباد یکی پس از دیگری تسلیم شدند و آخرین مرکزی که به تصرف درآمد رادیو و تلویزیون بود.
از ساعت ۳بعد از ظهر هجوم مردم برای تصرف پادگان جمشیدیه آغاز می شود و سرانجام پس از چندین ساعت نبرد مسلحانه این پادگان به تصرف مردم در می آید . در جریان تصرف پادگان جمشیدیه نعمت الله نصیری رئیس سابق ساواک دستگیر می شود . مردم او را به کمیته امام خمینی منتقل می کنند . (۱۱)
گفتنی است در روز ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ همزمان با پيروزي انقلاب در جريان حمله مردم به زندان‌ها و پادگان‌ها، ارتشبد نصيري كه به همراه گروه ديگري از رجال و كارگزاران رژيم پهلوي در پادگان جمشيديه زنداني بود همراه ديگر زندانيان آزاد و تلاش مي‌كرد خود را در ميان جمعيت انبوهي كه اطراف پادگان درآمد و شد و فعاليت بودند گم كرده و از دستگيري مجدد توسط انقلابيون جان سالم به در ببرد، اما به سرعت مورد شناسايي قرار گرفته و دستگير و پس از ضرب و شتم و جراحاتي كه بر او وارد شده بود در مدرسه رفاه تحويل نيروهاي انقلاب شد.
در جریان حمله به این پادگان گروهی از وزرا و مقامات رژیم سابق نیز که زندانی بودند بمجرد حمله مردم درصدد فرار بودند که توسط مردم دستگیر و به کمیته امام خمینی تسلیم می شوند . (۱۲)
مقارن ساعت چهار و سی دقیقه نیز مردم با حمله با باشگاه افسران پس از چند ساعت درگیری آنجا را نیز به تصرف در می آورند . پس از تصرف باشگاه افسران مردم به ستاد ارتش در نزدیکی این باشگاه هجوم برده و آنجا را نیز تصرف می کنند . مردم سربازان داخل ستاد ارتش را به بیمارستان شرکت نفت منتقل کرده و پس از دادن لباس شخصی و مبالغی پول آنان را راهی شهرهایشان کردند .
مردم همچنین با هجوم به زندان قصر آنجا را نیز تصرف و زندانیان را آزاد کردند . ۳۵۰۰زندانی قزلحصار کرج نیز بعد از ظهر امروز با شکستن درهای زندان خود را آزاد کردند .
ساختمان کمیته مرکز عملیاتی ساواک و مرکز شهربانی نیز بدنبال یک نبرد ۴ساعته به تصرف مردم در آمد و گروهی از کارکنان آن دستگیر شدند .
پادگان عباس آباد نیز بعد از ظهر امروز بدون مقاومت تسلیم انقلابیون می شود و مردم صدها قبضه اسلحه موجود در این پادگان را به غنیمت می گیرند .
مقبره رضا شاه در شهر ری نیز به دنبال ۶ساعت زد و خورد مسلحانه و بهای ۲۶کشته و ۵۰مجروح تحویل کمیته انقلاب می شود . (۱۳)
استعفای نمایندگان و تصرف مجلس توسط مردم
لایحه انحلال سازمان اطلاعات و امنیت کشور ساواک و لایحه نحوه تعقیب نخست وزیر و وزیران و طرز تشکیل هیئت منصفه از تصویب نهایی مجلسین گذشت و برای اجرا به دولت ابلاغ شد . این دو لایحه از سوی بختیار تقدیم مجلس شورای ملی شده بود . بختیار هنگام طرح لوایح مذکور در جلسه حضور داشت(۱۴)
شاید این آخرین مصوبه مجلس شورای ملی بود چرا که پس از این مصوبه دکتر جواد سعید رئیس مجلس شورای ملی اعلام کرد اکثریت قاطع نمایندگان مجلس شورای ملی همبستگی خود را با انقلاب عظیم ایران به رهبری امام خمینی ابراز داشته اند .
از سوی دیگر در این روز نمایندگان مجلس شورای ملی به سفارش جواد سعید رئیس مجلس به طور دسته‌جمعی استعفا دادند(۱۵)
گروهی از رزمندگان که برای در اختیار گرفتن مجلس شورای ملی بطرف بهارستان حرکت کرده بودند با مقاومت شدید گارد مجلس روبرو شدند ولی این مقاومت نیز پس از یک ساعت تیراندازی از سوی طرفین شکسته شد ، عده ای از مهاجمان که قصد داشتند کتابخانه مجلس را به آتش بکشند با هوشیاری مردم و تعدادی از خبرنگاران و نویسندگان که در محل حضور داشتند در این کار خود ناکام ماندند . (۱۶)
بختیار : اوضاع از دست آیت الله خمینی خارج شده است
در حالی که اوضاع برای حکومت اصلا مناسب نیست و نیروهای نظامی از روزهای گذشته به انقلاب پیوسته اند و ارتش نیز روز۲۲بهمن اعلام بیطرفی می کند بختیار می گوید اوضاع از دست آیت الله خمینی خارج شده (۱۷)و در صورتی که وی استعفا دهد در کشور کودتا خواهد شد . (۱۸)
با این وجود تلاش برخي از دوستان بختيار و نيز نزديکان مهندس بازرگان نتیجه می دهد و بنا می شود جلسه‌اي با حضور بازرگان، بختيار و قره‌باغي تشکيل گردد. عباس اميرانتظام درباره اين جلسه مي‌گويد: قبل از جلسه، بختيار به من تلفن زد و گفت استعفاي خود را در جلسه تسليم خواهد کرد. ولی وی در این جلسه حاضر نشده و تنها استعفا نامه خود را می فرستد .
رادیو عصر امروز اعلام می کند بختیار بعد از اعلام استعفا خود کشی کرده است ولی این شایعه توسط مهندس بازرگان تکذیب می شود . (۱۹)
اینجا تهران است ، صدای انقلاب
انقلاب به لحظات حساس خود می رسد ، با تصرف رادیو و تلویزیون دیگر امیدی به بقای رژیم ۲۵۰۰ساله نیست .
بالاخره ساعت موعود فرا می رسد ، رادیو تهران که از ساعت ۱۱ ظهر ۲۲ بهمن در محاصره نیروهای مردمی قرار داشت،در ساعت ۲ بعدازظهر کاملا در اختیار آنان قرار گرفت .(۲۰) آیت الله محلاتی نخستین بیانیه انقلاب را قرائت می کند .
«توجه بفرمائید، توجه بفرمایید. اینجا تهران صدای راستین ملت ایران، صدای انقلاب است»(۲۱)
شهید محلاتی که گوینده این جملات بود می گوید « بعد از ظهر ۲۱بهمن، تقریبا مرکز نظامی سقوط کرده بود ولی در بالای شهر هنوز تیراندازی بود. تصمیم گرفتیم برویم رادیو را تصرف کنیم چند نفر مسلح با خود برداشتم و در میان رگبار گلوله رفتیم و ایستگاه رادیو را به تصرف در آوردیم. و من اعلام کردم: این صدای انقلاب اسلامی ایران است، و ساعتی را با پیام امام و صحبتهای خود اداره کردم. تا جام جم به دست نیروهای انقلابی افتاد. بدین ترتیب این انقلاب پیروز شد.
تذکر آیت الله طالقانی به کارکنان اعتصابی
عصر امروز در پی تسخیر رادیو و تلویزیون آیت الله طالقانی اعلام کرد که کارکنان اعتصابی رادیو و تلویزیون باید در کنار دیگر افراد ملت به راه انقلاب ادامه دهند . همزمان با انتشار این پیام جمعی از کارکنان رادیو و تلویزیون ملی ایران که همراه با ملت در مبارزات خیابانی شرکت داشتند به سازمان بازگشتند . (۲۲)
امام : مردم با دولت موقت همکاری کنند / آرامش خود را حفظ کنید
با سقوط رژیم شاهنشاهی هر آن احتمال می رود که عده ای با سوء استفاده از اوضاع به وجود آمده به خرابکاری بپردازند ، امام که هنوز پیروزی را کامل نمی داند و احتمال می دهد عده ای با نفوذ در صفوف ملت دست به خرابکاری بزنند بیانیه دیگری را صادر می کنند .
در بخشی از این بیانیه که در ساعت۵:۴۵از رادیو پخش می شود (۲۳) آمده است «شما در جریان مبارزات گذشته، رشد اسلامي و انقلابي خود را آشكار كردهاید؛ و اكنون بیش از پیش لازم است این رشد را به جهانیان نشان دهید تا جهانیان بدانند مردم مسلمان ایران ميتوانند بدون قیمومت این و آن، راه سعادت خود را انتخاب نمایند. لهذا از شما ميخواهم كه اولاً مانع آشوب و هرج و مرج بشوید و نگذارید آشوبگران مغرض به عملیاتي از قبیل غارت، آتشسوزي، مجازات متهمان و از بین بردن آثار علمي و فني و صنعتي و هنري و اتلاف اموال عمومي و خصوصي دست بزنند. دشمن براي خراب كردن چهرۀ نهضت از طریق نفوذ دادن افراد مفسد و مغرض در میان تودۀ مسلمان دست به چنین كارها ميزند تا نهضت ما را ارتجاعي و وحشیانه قلمداد نماید. من اكیداً اعلام ميكنم كه هركس دست به چنین عملیاتي بزند، از جامعۀ انقلابي ملت مطرود و در پیشگاه خداوند متعال مسئول است.»
امام در بخش دیگری از بیانیه خود اطاعت از دستورات رهبری و دولت موقت را رمز پیروزی دانسته و از مردم می خواهند «دشمنانی که اسیر گرفته شده اند» را مورد خشونت و آزار قرار ندهند .
رهبر انقلاب در پایان بیانیه خود از مردم می خواهند كه با دولت موقت انقلاب اسلامي كه وارث یك سلسله خرابیهاي دولتهاي فاسد گذشته است همكاري کنند . (۲۴)
مهندس بازرگان طي يک نطق تلويزيوني، ضمن تشکر از آحاد مختلف مردم و خصوصا از اعلام بيطرفي ارتش در مسائل سياسي گفت: تيمسار قره‌باغي(۲۵) در ملاقات حضوري، همکاري خود را با دولت موقت اينجانب اظهار نموده است.(۲۶)
پیام آیت الله شریعتمداری در روز پیروزی !
آیت الله شریعتمداری که تا چندی پیش طرفدار حفظ سلطنت بود در روز پیروزی انقلاب اسلامی ملت ایران طی پیامی تاکید کرد : اکنون که در پرتو عنایات الهی و مجاهدات و مبارزات غیورانه شما طومار رژیم جبار در هم پیچیده شد و استبداد و استعمار آخرین سنگر خود را ترک گفته است ضمن تبریک به عموم ملت ایران و شکر گذاری به درگاه خداوند متعال و تشکر از ارتش که به توصیه های مراجع عظام گوش فرا داده و به ملت پیوسته اند از سایر امرا و افسران و درجه دارانی که هنوز تصمیم بزرگ زندگانی خود را ابراز نکرده اند مصرانه می خواهم به مردم بپیوندند و این آخرین فرصت نجات و رستگاری را از دست ندهند . (۲۷)
آیت الله شریعتمداری پیش از این و در طول سالیانی که انقلاب ملت مسلمان ایران آغاز شد طرفدار حفظ رژیم سلطنت بوده و در خوشبینانه ترین حالت و در روزهای پایانی عمر رژیم طاغوت خواستار حفظ قانون اساسی و سلطنت شاه به جای حکومت وی در چارچوب قانون اساسی مشروطه بود . وی پس از یپروزی انقلاب و نیز پیوستن ارتش به ملت برای مصادره انقلاب پای به میانه میدان می گذارد و در پیامی که کاملا فحوای آن مشخص است از پذیرش درخواست مراجع از سوی ارتش سخن می گوید و این در حالی است که اکثریت مراجع تقلید و علمای اعلام به جز ایشان در انقلاب ملت ایران سهیم بوده و اگر مردم گوش به حرف کسی داده باشند آن مرجع و عالم بزرگی چون امام خمینی بوده است نه افرادی که خود را در میانه علما و مراجع جای داده و دوشادوش شاه برای حفظ رژیم او کوشیده بودند .
بازار داغ شایعات
ساعت نه و سی دقیقه بعد از ظهر شایعه ای منتشر می شود که قسمتی از آب لوله کشی تهران بخصوص مناطق تهرانپارس و نارمک آلوده شده است ، تعدادی از مردم نیز با تلقین این موضوع به خود که از آب آلوده مصرف کرده اند با اورژانس تماس می گیرند ولی مشخص می شود که آب آلوده نیست(۲۸) ، در شرایط بحرانی که نظام شاهنشاهی ساقط شده است لحظه به لحظه بر دامنه شایعات افزوده می شود و این خود کار را بر مسئولان دولت موقت سخت کرده است .
پیام های تبریک از دور و نزدیک ...
از سوي حضرات آيات مرعشي نجفي و شيرازي، اعلاميه‌هاي جداگانه‌اي خطاب به ملت ايران منتشر گرديد و پيروزي انقلاب اسلامي تبريک گفته شد.
یاسر عرفات نیز به مناسبت پیروزی انقلاب اسلامی طی تماس تلفنی با امام خمینی این پیروزی را به امام و ملت ایران تبریک گفت . (۲۹)
طبق آنچه که در روزنامه‌ها اعلام شد در حوادث روزهای ۲۱ و ۲۲ بهمن ۶۵۴ نفر شهید و هزاران نفر مجروح شدند. (۳۰)
پی نوشت ها
- اطلاعات ، ۲۲بهمن ۱۳۵۷، صفحه ۲
- صحیفه امام ، جلد ۶ ، صفحه ۱۲۲
- غلامرضا نجاتی، تاریخ سیاسی بیست و پنج ساله ایران، رسا، تهران ۱۳۷۳، ج ۲، ص ۳۹۲-۳۸۷.
- آخرین تصمیم سران ارتش شاهنشاهی در صبح ۲۲بهمن ۵۷ ، مرکز اسناد انقلاب اسلامی ، ۲۱بهمن ۱۳۸۶
- اطلاعات ، ۲۳بهمن ۱۳۵۷ ، صفحه ۲
- کیهان ، ۲۲بهمن ۱۳۵۷، صفحه ۲
- صحیفه امام ، جلد ۶ ، صفحه ۱۲۴
- کیهان به نقل از رادیو لندن ، ۲۳بهمن ۱۳۵۷، صفحه ۲
- صحیفه امام ، جلد ۶، صفحه ۱۲۷
- اطلاعات ، ۲۳بهمن ۱۳۵۷، صفحه ۲
- کیهان ، ۲۳بهمن ۱۳۵۷، صفحه ۴
- کیهان ، ۲۳ بهمن ۱۳۵۷، صفحه ۸
- کیهان ، ۲۳ بهمن ۱۳۵۷، صفحه ۸
- کیهان ، ۲۲بهمن ۱۳۵۷، صفحه ۳
- اطلاعات، ۲۳ بهمن ۱۳۵۷، صفحه ۱
- کیهان ، ۲۳بهمن ۱۳۵۷، صفحه ۵
- کیهان ، ۲۲بهمن ۱۳۵۷ ، صفحه ۲
- کیهان ، ۲۲بهمن ۱۳۵۷ ، صفحه ۸
- کیهان ، ۲۳بهمن ۱۳۵۷ ، صفحه ۲
- کیهان ، ۲۲ بهمن ۱۳۵۷، ، ص ۸
- معراج شهادت، یادنامه شهید محلاتی و همراهان شهیدش، در سانحه هوایی، دفتر نمایندگی حضرت امام، صفحه ۸۱
- روزنامه اطلاعات ، ۲۳بهمن ۱۳۵۷، صفحه ۱
- روزنامه اطلاعات ، ۲۳بهمن ۱۳۵۷، صفحه ۸
- صحیفه نور، جلد ۶، صفحه ۱۲۵
- پس از پیروزی انقلاب اسلامی قره‌باغی در روز ۲۳ بهمن ۱۳۵۷ در منزل یکی از دوستانش مخفی شد و پس از ۱۴ ماه اختفا و تغییر محل خود، در نهایت از فرودگاه مهرآباد با گذرنامه جعلی خارج شد. وی در مهر ۱۳۷۹ در پی ابتلا به بیماری سرطان، در بیمارستانی در پاریس درگذشت. رک ویکی پدیا
- کیهان ، ۲۳بهمن ۱۳۵۷، صفحه ۸
- آیندگان ، ۲۳ بهمن ۱۳۵۷ ، صفحه ۱ و ۳
- کیهان ، ۲۳بهمن ۱۳۵۷، صفحه ۲
- کیهان ، ۲۳بهمن ۱۳۵۷، صفحه ۸
- کیهان ، ۲۳بهمن ۱۳۵۷، صفحه ۲