نماینده؛ کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی، یکی از کمیسیون های تخصصی مجلس است که اکثر مخاطبان آن را قشر جوان کشور تشکیل می دهد. جوانانی که از شش سالگی وارد سیستم آموزشی کشور می شوند. بنابراین، این کمیسیون از کمیسیون های مهم و تاثیر گذار در آینده نظام اسلامی است چرا که وظایف آن بر آینده کشور تاثیر خواهد گذاشت.

این کمیسیون مطابق ماده ۳۴، براى انجام وظايف محوله در محدوده آموزش و پرورش عمومى، آموزش فنى و حرفه‏ اى، آموزش عالى، تحقيقات و فن‏آورى، مطابق ضوابط اين آئين‏‌نامه تشكيل شده است.

اعضای این کمیسیون در مجلس نهم را قاسم احمدی لاشکی، عبدالوحید فیاضی، عباس مقتدای خوراسگانی، میرقسمت موسوی اصل، اسفندیار اختیاری کسنویه یزد، زهره طبیب زاده نوری، علیرضا منادی سفیدان، علی اصغر زارعی، جواد هروی، مرتضی آقاتهرانی، محمود نگهبان سلامی، کارن خانلری، غلامعلی حداد عادل، رضا صابری، سید محمود نبویان، محمد مهدی زاهدی، فرهاد بشیری، عطاء الله سلطانی صبور، قاسم جعفری، مهدی کوچک زاده، علیرضا منظری توکلی، ابوالقاسم خسروی سهل‌آبادی و سید محمدباقر عبادی تشکیل می دهند.

دکتر محمد مهدی زاهدی عضو هیئت علمی دانشگاه کرمان و رئیس کمیسیون آموزش است. با او درباره وضعیت آموزش در کشور به گفتگو نشستیم هرچند که فرصت نداشتند به تمام سوالات ما پاسخ دهند!

آقای زاهدی وضعیت فعلی آموزش را در کشور چطور می بینید؟

در این دوره استقبال از کمیسیون آموزش بسیار خوب بود ظرفیت کمیسیون ها ۲۳ نفر است. امسال با افزایش ظرفیت به ۲۵ نفر ظرفیت کمیسیون پر شد و تعداد زیادی از نمایندگان استقبال کردند. دامنه این کمیسیون بسیار وسیع است. مستقیما این کمیسیون با وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم و بخش آموزش وزارت بهداشت و بخش آموزش وزارت کار را در برمی گیرد. در وزارت آموزش و پرورش ۱۴ میلیون دانش آموز و یک میلیون معلم و کادر آموزشی دارد. کمتر خانواده ای است که با وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم سر و کار نداشته باشد. بیش از ۹۰ در صد از جمعیت کشور به نوعی با این کمیسیون مرتبط می شوند.

از عملکرد کمیسیون آموزش راضی هستید؟

ان شاء الله اگر ما در سال جاری وقت بیشتری را اختصاص دهیم - به خصوص در کمیته های کاری - می توانیم چند طرح خوب را به صحن علنی بیاوریم نظیر «طرح سنجش و پژوهش دانشجو»، «آموزش مهارتی» ویا «رتبه بندی معلمان». اگر این اتفاق بیافتد رضایت بخش خواهد بود.

متولی مهدکودک ها در کشور چه نهادی است؟

مهدکودک ها به نوعی به آموزش و پرورش مربوط می شود. اختلاف سلیقه ای بوده میان بهزیستی و آموزش و پرورش. مهدکودک ها و پیش دبستانی ها دستور کار کمیته آموزش و پرورش است که ان شاء الله امسال کار را در آنجا انجام می دهیم. امیدواریم یکی از طرح هایی که در مجلس مطرح شود همین موضوع بازنگری مسائل مهدکودک و پیش دبستانی باشد .

راهکاری در جهت حفظ کرامت انسانی و جلوگیری از «حفظ محوری» در نظام آموزشی هم اندیشیده شده است؟

سند تحول بنیادین آموزش و پرورش تاکید ویژه ای دارد بر اینکه فارغ التحصیلان مدارس باید به گونه ای باشند که به یک حیات طیبه ای برسند و در تعریف حیات طیبه مواردی مثل کرامت انسانی، خلاقیت، آزاد اندیشی، وفای به عهد، پای بندی به خانواده و ... آورده شده است. همه اینها در آن حیات طیبه وجود دارد. امیدواریم با برنامه ریزی که در آموزش و پرورش هست این اتفاق بیافتد.

راهکارهای عملیاتی هم در این سند گنجانده شده؟

در سند تحول یک سری راهبردها و ذیل راهبردها اقدامات آمده که البته برای اجرای آن زمان می خواهد. چون برای هرمرحله باید یک سری برنامه ریزی ها اتفاق بیافتد. این کار شروع شده ولی مقداری شتاب زده عمل شده. کار کردن با انسان به عنوان یک موجود پیچیده واقعا دشوار است. ما نباید عجله کنیم برای تربیت نسل نویی که می خواهند در سند تحول بنیادین تربیت شوند. چراکه ممکن است عجله موجب واکنش های منفی افراد شود.

سرعت اجرای برنامه های سند تحول بنیادین را مناسب می دانید؟

به نظر من عجولانه آغاز شده است.

عدالت در نظام آموزشی ما اجرا نمی شود یعنی بسیاری از استعدادها در مناطق دورافتاده تباه می شوند. کمیسیون آموزش به عنوان یک مجموعه نظارتی تا به حال از وزرای مرتبط در این باره سوال پرسیده است؟

خوشبختانه در کشور قانون وجود دارد و ما مشکل قانون نداریم. گاهی اوقات قوانین دور زده می شود و یا توجیهاتی برای آن مطرح می شود. به عنوان مثال در تهران مدارس غیر انتفاعی داریم که بیش از ۱۰ میلیون شهریه سالانه می گیرند. آموزش و پرورش نظارت جدی روی اینها نمی کند. استعداد های دانش آموزان آنگونه که باید پرورش یابد در بعضی مدارس دولتی پرورش نمی یابد . که این به نوعی بی عدالتی است. ما باید کاری کنیم که بهترین مدارس کشور مدارس دولتی باشد. این آرزوی من است. این محقق نمی شود مگر در همین سند تحول و مگر اینکه مباحث نظارت و ارزیابی که به عنوان یک زیرنظام تعریف شده به خوبی اجرا شود. اگر این موضوع اجرا شود مدارس دولتی از بسیاری از مدارس غیر انتفاعی بهتر خواهد شد.

موعد نهایی اجرای کامل سند تحول چه زمانی خواهد بود؟

ما حتما نظارتمان را برای اجرای این سند تحول داریم. یک مسیری را باید از ابتدا مشخص می کردیم و در آن مسیر حرکت می کردیم. به طور مثال آیا مصلحت کشور بود که ما کلاس ششم ابتدایی را یک دفعه و ناگهانی ایجاد کنیم؟ بدون اینکه ارتباط میان محتوای این کلاس و محتوای دروس با سال های قبل مشخص باشد و کادر آموزشی لازم را قبلا تربیت نکرده باشیم و اکتفا کنیم به تعدادی کلاس های معمولی که معلمین به ناچار پذیرفته اند در آن حضور یابند؟ باید در اجرای طرح مسیر هموار و مشخص شود گام هایی که برداشته خواهد شد ارتباط گام ها را بدانیم و بعد حرکت کنیم.

به طور مثال در مورد همین برنامه کلاس ششم از وزیر سوال پرسیده شد؟

مطمئن باشید کمیسیون آموزش در جلساتی که داشته نقطه نظراتش را کاملا شفاف به وزرا اطلاع داده است.

دانشجویان بدون کنکور دانشگاه آزاد به مدرک گرایی بدون سواد لازم در جامعه دامن می زنند. چرا باید چنین طرحی وجود داشته باشد؟

من این صحبت را قبول ندارم. ما داریم به سمتی می رویم که حتی دانشگاه های سراسری بدون کنکور دانشجو بگیرند. دلیل آن هم این است که ظرفیت های فراوانی در کشور وجود دارد مهم این است که فارغ التحصیلان باسواد هستند.

یکی دیگر از مشکلات فارغ التحصیلان دانشگاه، عدم توانمندی برای به دست آوردن کار است. برای حل این موضوع چه راه هایی پیش بینی شده است؟

بیکاری جوانان مسئله مهمی است. خوشبختانه برای اولین بار در این مجلس کمیته نظارتی وزارت علوم را تشکیل دادیم. این کمیته مهارتی به آموزش مهارتی جوانان کمک می کند. در این کمیته بررسی می شود فارغ التحصیلان ما دارای مهارت خاصی باشند. یعنی حتی دانشجویان علوم انسانی هم مهارت خاصی را بیاموزند تا یک کار دولتی را بیابند و بتوانند کار آفرینی کنند. امیدوارم این طرح امسال در صحن علنی مجلس مطرح شود. در این سیستم مهارت گرا ارزش واقعی به مهارت فرد داده می شود به جای مدرک فرد. بحث این طرح الان در کمیسیون مطرح است. خواهش ما از تمامی دانشگاه ها خصوصا دانشگاه های غیر دولتی این است که در کیفیت علمی مراقبت کنند.