به گزارش «نماینده»، آیین رونمایی از دفتر شعر «هنوز هم...»، مجموعه اشعار دکتر غلامعلی حدادعادل، عصر روز یکشنبه ۲۹ فروردین ماه در تالار سوره حوزه هنری برگزار شد.
مراسم با فیلمی صد ثانیه ای که هنرمندانه سوره لقمان را به تصویر کشیده بود، آغاز و پس از پخش سرود مقدس جمهوری اسلامی با تصنیفی دل انگیز از سروده های دکتر حدادعادل و با صدای علیرضا قربانی به صورت رسمی آغاز شد.
هنوز تا آغاز رسمی مراسم زمان باقی بود که مشخص بود،سالن مراسم تنگنایی است که گنجایش خیل دوستداران هنر و ادب فارسی را ندارد و خیلی زودتر از شروع سالن پر شد...
اواسط صحبت های ابتدایی علی درستکار- مجری- بود که مادر و خانواده سیاستمدار ادیب نیز به سالن آمدند.
**دیوارهای شعر و رسانه‌های‌مان از حیث زبانی آلوده اند
در این مراسم محسن مومنی، رئیس حوزه هنری، به عنوان اولین سخنران، با اشاره به پنهان نبودن وجوه شاعرانه دکتر حداد عادل در سالهای گذشته گفت: ایشان در کنار کارهای بزرگ سیاسی و مدیریت همواره به شعر اهتمام داشته و بسیاری از اشعارش را نیز در محضر رهبر انقلاب قرائت کرده است. در تاریخ کمتر نمونه هایی داریم از افرادی که از حوزه فرهنگ به سیاست وارد شوند و در آن مسئولیت از زبان فرهنگ یاد کنند اما در مورد دکتر حداد به یاد نداریم که در هنگام فعالیت سیاسی شان، وجوه فرهنگی را رعایت نکرده باشد.
وی افزود: در خدمت آقای دکتر حداد تعصب به زبان فارسی را می شود دید. ایشان نمی پذیرند که به این زبان توهین شود و متاسفیم که امروزه شاهدیم که دیوارهای شعر و رسانه‌های‌مان از حیث زبانی آلوده اند و بی احترامی و جفای زیادی به فارسی در آنجا شاهدیم. امیدواریم که به خود بیاییم. به خاطر ندارم که در هیچ کشوری اصیل مانند ما چنین بی اعتنایی به زبان فارسی شده باشد و باید برای آن فکری کرد.
مومنی ضمن ابراز خوشحالی از انتشار مجموعه شعری متفاوت، «هنوز هم...» را مجموعه‌ای جامع خواند که همه حوزه‌های اندیشه، عرفان، ادبیات تعلیمی و ... را شامل می‌شود.
**شرح شیدایی فاضل نظری از «هنوز هم...»/ با یک آیینه داری شاعرانه مواجهیم
در ادامه فاضل نظری، شاعر جوان و برجسته کشورمان که معاونت هنری حوزه هنری را نیز عهده دار است در سخنانی با بیان آنکه آنچه از این مجموعه شعر می گوید شرح شیدایی و گزارش تماشا است، اظهار کرد: مجموعه شعر آقای حداد از اتفاقات خوب روزگار ما است. این کتاب به طور حقیقی مجموعه ای از گونه های شعری است که این روزها کمتر می توان از آنها سراغ گرفت.
وی همچنین اشاره کرد که حال این مجموعه را سالهاست از محضر استاد حدادعادل می‌پرسیدم و امروز خدا را شاکرم که بالاخره این اتفاق افتاد.
نظری گفت: برای من که لحظه‌هایی را با این کتاب زندگی کردم، این دفتر شعر از حیث زبانی بسیار لذت بخش بود. در این کتاب با شعرهایی روبرو هستیم که اگرچه با زبان نو و به روز است اما از همان سرچشمه‌های شعر کهن آمده و از حیث توجه به زبان فارسی بی مایه نیست و بسیار پیراسته و بدون تکلف و عاری از آرایه های اضافی است.
این شاعر همچنین گفت: مجموعه شعرآقای حداد از نظر موضوعی ما را واقعا غافلگیر می کند و افق دیگری پیش رویمان باز می کند. استفاده نو ایشان از مضامین کهن را اگر از ویژگی های شعر بعد از انقلاب بدانیم در این دفتر به خوبی می توان از آنها سراغ گرفت. در این اشعار با موتیف هایی روبرو هستیم که در شعر شاعرانه گذشته وجود دارد منتهی شاعر به بهانه آنکه دیگران از آنها استفاده کرده اند، خود را از آنها منع نکرده بلکه سعی کرده نگاهی نو به این مضامین داشته باشد. هنر آقای حداد در بیان هنرمندانه از این مضامین است.
فاضل نظری اخوانیه را فراموش شده در شعر روزگار ما خواند که در اشعار حدادعادل به وضوح به چشم می‌آید.
از نظر این شاعر جوان و برجسته، بخش اشعار ترجمه شده مجموعه «هنوز هم...» بخش دیگری از تحسین برانگیزهای این دفتر شعر است. که در توضیح آن افزود: در ترجمه اشعار عربی علاوه بر وفاداری به معنا و کلمات نه با یک ترجمه که با یک آیینه داری شاعرانه مواجهیم.
نقاب از چهره یک سو کن که من خورشید میخواهم تبسم کن که من یاقوت و مروارید میخواهم
دلم را بیش از این مشکن، سکوت خویش را بشکن نگاهی، خنده‌ای، نازی که من امید میخواهم... م.
**مجموعه‌ای با وزن‌های عروضی بی‌بدیل
در ادامه مراسم کلیپی از دکتر یدالله ثمره، پژوهشگر و از برجسته‌ترین زبانشناسان ایرانی پخش شد که به وصف این دفتر شعر پرداخت.
وی وزن‌های عروضی این دفتر شعر را بی بدیل خواند و به عنوان مثال به استفاده از ۵ وزن مفاعیلن اشاره کرد که آهنگی خاص را رقم زده است.
** روایتی از شق القمر کردن حدادعادل
علیرضا قزوه، مدیر مرکز آفرینش های ادبی حوزه هنری، سخنران این مراسم بود که اگر چه با سختگیری همیشگی معتقد بود باید از تعارفات کاست ولی بار دیگر تأکید کرد که مجموعه شعرش با عنوان «صبح بنارس» را با افتخار به حدادعادل تقدیم کرده است.
وی با بیان اینکه این روزها سانتی مانتالیسم گریبان شعر را گرفتهف افزود: ما روزگاری در دهه ۶۰ ادبیات انقلاب را خلق کرده ایم سبک شعری تازه ای بوجود آوردیم که تثبیت شد بعد از آن با ظهور شعر عرفانی حضرت امام شاهد بودیم که مردم بار دیگر با شعر آشتی کردند و هوای ادبیات ما نیز عوض شد اما کم کم پس از آن دیدیم ترانه و برخی از اشعار جدید به جان شعر انقلاب افتادند و پدرش را در آوردند تا جایی که دیگر امروز شعر ما از حماسه فاصله گرفته و عمدتا سانتی مانتال شده است. شاعران جوانی رشد کرده اند که یک دفتر شعرشان در مقابل یکی از غزل های این مجموعه رنگ می بازد و کتابهایی چاپ شدند که از هر ۱۰۰ عنوان ۹۰ جلدش را باید کنار گذاشت.
قزوه ادامه داد: شعرهای آقای حداد در این کتاب برای ما درس است اما اگر بگوییم در این روزگار تنها ایشان و چند نفر دیگر شاعران خوبی هستند دروغ گفته ایم. با این حال اگر از ۱۰۰ غزل روزگارمان بخواهیم انتخابی داشته باشیم از این کتاب هم غزلی بر می گزینیم که به نظر من چیز کمی نیست و بسیار مبارک است.
مدیر مرکز آفرینش های ادبی حوزه هنری در ادامه گفت: از یک دفتر شعر که نزدیک به ۱۰۰ شعر دارد اگر سه یا چهار کار موفق باشد آن کتاب هم موفق است اما این دفتر شعر ۵ حداقل کار موفق دارد؛ که هرچه با شمشیر نقد با آن مواجه شوی نیز باز بی نقص است، دست کم ۴ غزل و یک قصیده.
وی در ادامه گریزی هم به سیاست زد و افزود: روزگار ما در عرصه سیاست به گونه ای شده که انگار تیم ملی ما حذف شده و به جای آن می گویند تیم امید زرگنده به میدان برود. من نمی دانم ما چطور راضی شده ایم تا امثال دکتر حداد و آقای توکلی را در عرصه سیاست را از دست بدهیم و کسانی که یک تجربه هم ندارند را می خواهیم ۴ سال در امور سیاسی دخالت دهیم و اختیارمان را بدهیم دست آنها. با این حال باید آقای حداد را غنیمت شمرد که با چنین کمبود وقتی، برای شعر هم وقت گذاشته است و از این حیث به نظر من، او شق القمر کرده است.
** حسن سلیقه و صبر ۴۰ ساله حدادعادل ستودنی است
به گزارش «نماینده»، استاد بهاءالدین خرمشاهی که اواسط سخنرانی قزوه به سالن آمده بود، سخنران دیگر مراسم بود.
این حافظ پژوه و شاعر برجسته نیز که به نظرش وصف این مجموعه در این مجال اندک نمی‌گنجید و اشاره داشت که در مقاله‌ای مفصل به وصف «هنوز هم...» پرداخته است، در سخنانی عنوان داشت: حسن سلیقه و صبر ۴۰ ساله آقای حداد را در منتشر نکردن این اشعار که منجر به نقش کردن چنین دفتر زلال و ظریفی شد تبریک می گویم. این کتاب، دفتری است دیوان وار، خواندنی و ماندنی و من در مقابل آن احساس احترام و مسئولیتی بالا را حس می کنم.
خرمشاهی در ادامه توجه دکتر حداد به انتخاب اسمی نو و تازه برای کتابش توجه فراوان به ردیف در شعر و آسانی بیان، پرداخت به معنا بیش از مضمون، ملاحت هندی وا داشتن در شعر و طنز از ویژگی های این دفتر نامید.
وی در نهایت ابراز لطفش را با بیتی که در بین راه سروده بود نشان داد:
برو به پای سعادت به حوزه هنری ارادتی بنما تا سعادتی ببری...
** شعرهایی در اوج سلامت زبان/ از سر وظیفه و ضرورت وارد پوست شیر سیاست شده است...
محمدرضا ترکی، عضو هیئت علمی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران نیز در این مراسم طی سخنانی گفت: همه ما خوشحالیم به اینکه زبانمان فارسی و فرهنگمان ایرانی است سایه حافظ و سعدی و مولانا بر سرمان است و مفتخریم به پیروی از اهل بیت. پرسش دنیای امروز این است که چرا داعش که تمام پیرامون ایران را فراگرفته در کشور ما نفوذ نکرده است، پاسخش به نظر من باور ما به مکتب اهل بیت(ع) و آغشته بودن فرهنگمان با حافظ و سعدی است اما متاسفم که باید بگویم قدر این نعمت را نمی دانیم و متاسفانه سالهاست تکنوکرات های حاکم بر کشورمان قدر فرهنگ و ادب فارسی را درک نمی کنند و نمی دانند اگر اینها نبود چه سرنوشت تلخی داشتیم.
ترکی در ادامه با اشاره به دفتر شعر حداد عادل گفت: زبان روان و شیوه سهل بکار بردن واژه ها به اشعار این دفتر همچون یک جویبار زلالی داده است. تمامی این اشعار در اوج سلامت زبان سروده شده است. آقای حداد عادل همچون نام خانوادگی‌شان، واژه ها را در کوره ذوقشان ذوب کرده و در نهایت اعتدال، غزل‌هایی ناب سروده اند که گاهی نیز با چاشنی طنز آمیخته شده است.
به باور ترکی اگر فردی بخواهد حداد عادل را بدون تعارف ببیند باید به این اشعار مراجعه کند. وی همچنین با ذکر خاطره ای از حداد عادل گفت: در اوج ایام انتخابات و یا بحران های سیاسی وقتی از ایشان سئوال می کنیم که چه می‌کنی یا می‌گوید فلان مقاله را می نویسم یا یک شعری را نشانمان می دهد. ایشان از سر وظیفه و ضرورت وارد پوست شیر سیاست شده است و مطمئنیم که اگر خواست خودشان بود ترجیح می داد تنها به فلسفه و ادبیات بپردازد .
**روایت مختارپور از مسئولینی که سالهاست کتابی نخوانده‌اند
علیرضا مختارپور، دبیر کل نهاد کتابهای عمومی کشور، از دیگر سخنرانان این مراسم بود.
وی در سخنان خود عنوان کرد: آقای حداد بسیار مقاومند که خلاف اخلاق در دوران آشوب های سیاسی به وجودشان وارد نمی شود و اجازه نمی دهند کژی به فارسی وارد شود. ایشان از جمله مسئولینی نیست که عاشق ملت و کشورمان هستند و هرگز علم و فلسفه و تاریخ را فراموش نمی کنند. ایشان از مسئولینی نیستند که وقتی در نمایشگاه کتاب از آنها سئوال می کنند آخرین اثری که خواندنی چه بود بگوید ۵ سال است کتاب نخوانده ام!
مختارپور ادامه داد: یک بار در برنامه ای در صدا و سیما از من پرسیدند که چرا در اوایل انقلاب، مردم بیشتر از امروز کتاب می خواندند. من برای این سئوال ۷-۸ عامل برشمردم از جمله اینکه وقتی مردم در آن سالها می بینند همه مقامات کشور از رهبری و رئیس جمهور گرفته تا سیاسیون اهل کتاب هستند به خواندن تشویق می شدند اما الان شاهد مسئولان هستند که قسم می خورند ۱۰ سال است مطالعه نداشته اند! هرچند امروزه هم داریم مسئولانی که اهل کتابند و مانند دکتر حداد کتاب هیچگاه از دستشان نمی افتد.
**مراسم رونمایی همراه با عکس یادگاری با نوه‌ها
بعد از سخنرانی‌ها، آیین رونمایی نمادین از دفتر شعر «هنوزهم...» با حضور استاتید و دکتر حدادعادل برگزارشد. از جمله حاشیه‌های جالب این مراسم حضور نوه‌های حدادعادل روی صحنه بود که پس از رونمایی در کنار او عکسی به یادگار ثبت کردند.
حدادعادل همچنین طی سخنانی عنوان داشت: خدا را شکر می کنم که مسلمانم و ایرانی و فارسی، زبانم است و می توانم از میراث هزاره ساله شعر و نثر آن بهره ببرم و به کمک برکت این زبان با همه اندیشه ها و عواطفی که در طی این هزار سال در گستره اقلیمی زبان فارسی بوجود آمده ارتباط بگیریم.
وی ادامه داد: زبان فارسی جلوه ارزشمندی از میراث فرهنگی، تاریخ و هویت ما است؛ سرمایه بزرگی که باید قدر آن را بدانیم. در این زبان، شعر نشانه ای است از فرهیختگی ما و بزرگانمان همیشه و در هر شغلی که بوده اند با آن بیگانه نبوده اند. شعر جلوه هویت روح ایرانی است و باید آن را پاس داشت.
** دو دلیل تأخیر در انتشار مجموعه اشعار
حدادعادل در ادامه گفت: انتشار این مجموعه شعر مدت زیادی به تاخیر افتاد. برای کسی که در دهه هشتم زندگی اش است انتشار دفتر شعر دیر است. با این همه من برای این تاخیر دلالی داشتم. نخست اینکه شعر با عالم نمی سازد. حضرت امام(ره) هم تا زنده بود شعری از خود منتشر نکرد. رهبر انقلاب نیز به شعر تفوه نمی کنند.
وی افزود: علت دیگرش هم این است که من دوست داشتم وقتی این دفتر منتشر می شود شعرهایی که درباره شخصیت هایی که دوستشان دارم سروده ام در آن قرار بگیرد. من مدتها بود سعی داشتم قصیده ای برای پیامبر(ص) بگویم که این کار به انجام رسید و در این کتاب قرار گرفته است. همچنین غزلی برای امام حسین(ع) سروده ام که آن هم در این دفتر آمده است.
**من آنی هستم که در این دفتر می بینید
حداد عادل ادامه داد: سعی کردم در این دفتر خودم باشم، چیزی را پنهان نکنم و با اعتقاد شعر بگویم هر چه گفته ام همین است که در این دفتر آمده و بر خلاف رسم موجود همه گونه های شعری هم در آن هست. اگر برای امام (ره) و رهبری شعر گفتم با اعتقاداتم گفتم، اگر برای مادرم، همسرم، زبان فارسی و ... شعر گفتم با اعتقادم همراه بوده است.
وی گفت: گاهی فکر می کنم چقدر فاصله است میان آنچه که از من در این دفتر شعر می بینید با آن چیزهایی که هر از گاهی در فضای مجازی درباره من گفته می شود. امروز می خواهم بگویم من آنی هستم که در این دفتر می بینید نه آنکه دیگران می گویند.
حدادعادل در پایان ضمن ابراز ناراحتی از اهمال و بی توجهی نسبت به زبان فارسی گفت: این روزها فکر می کنم بعضی ها لابد اعتقاد دارند که بی جهت این گونه از لغات خارجی استفاده می کنند. لابد فکر می کنند چون مصرف کننده کالاهای خارجی هستند باید مصرف کننده لغات خارجی هم باشند اما من از این همه جفا به زبان فارسی رنج می برم.
غلامعلی حداد عادل، در این مراسم اشعاری از مجموعه شعرش خواند و شعری را نیز با عنوان مادر مهرپرور، خطاب به مادرش که در این مراسم حضور داشت، قرائت کرد:
پرسند اگر که شیر زن کیست / این است کلام آخر من / گویم که یکی است و آن یکی نیز / کس نیست به غیر مادر من...
بغض حدادعادل هنگام خواندن بیتی از این شعر از دیگر حاشیه‌های جالب توجه این مراسم بود.
آئین شهادت از تو آموخت آن خفته به خون برادر من...