شناسهٔ خبر: 82520 - سرویس تاریخ
منبع: فارس

سرانجام رئیس ساواک + عکس

نصیری رئیس ساواک/431 در ۲۶ بهمن ۱۳۵۷نعمت‌الله نصیری رئیس ساواک به حکم دادگاه انقلاب اسلامی به جرم ارعاب در جامعه و کشتار مردم در سال‌های ریاست بر ساواک و شهربانی تیرباران شد.

به گزارش نماینده روز ۱۰ بهمن ۱۳۳۵، نعمت‌الله نصیری، رئیس‌ شهربانی کل کشور به سمت معاون نخست‌وزیر و رئیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) منصوب شد. دوره ریاست نصیری بر ساواک تا ۱۷ خرداد ۱۳۵۷ بطول انجامید و پس از وی ناصر مقدم عهده‌دار این سمت شد.
نعمت‌الله نصیری در مرداد ۱۲۸۹ در سمنان متولد شد، در ۱۳۱۱ وارد دانشکده افسری شد و در ۱۳۱۳ درجه ستوان دومی گرفت. او ۱۰ سال اولیه خدمت خود را در دانشکده افسری گذراند و در بخشی از این مدت با محمدرضا پهلوی در آن دانشکده، دوست و هم‌دوره بود.

نصیری رئیس ساواک


وی پس از فارغ‌التحصیلی از دانشکده افسری، مشاغل مختلف نظامی را برعهده گرفت: فرمانده دسته مسلسل سنگین، فرمانده دسته و گروهان دانشکده افسری، معاون دانشکده تکمیلی افسری، فرمانده گردان ۲ هنگ ۱۸ کرمان، فرمانده گردان مستقل سیرجان، فرمانده گردان پیاده دانشکده افسری، فرمانده دوره تکمیلی و معاون رسته پیاده دانشکده افسری، رئیس ستاد دژبان مرکز، فرمانده دانشکده پیاده و فرمانده هنگ پیاده پهلوی.
نصیری در سال ۱۳۲۹ با درجه سرهنگی به فرمانده گارد سلطنتی منصوب شد. او در همین سمت در ۲۲ مرداد ۱۳۳۲ به دستور شاه مأمور ابلاغ دستور وی مبنی بر عزل مصدق از نخست‌وزیری و انتصاب فضل‌الله زاهدی به جای او شد، اما در شامگاه ۲۴ مرداد هنگام مراجعه به منزل مصدق به دستور سرتیپ ریاحی، رئیس ستاد وقت ارتش توقیف و زندانی شد و پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ آزاد گردید. او پس از بازگشت شاه به کشور به درجه سرتیپی و در ۱۳۳۶ به درجه سرلشکری ارتقاء یافت. در مهر سال ۱۳۳۹ به سمت معاونت آجودانی و در آذرماه‌‌‌ همان سال به سمت ریاست شهربانی کل کشور منصوب گردید. او در مرداد سال ۱۳۴۱ به درجه سپهبدی ارتقاء و در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ همزمان با قیام مردم در حمایت از امام خمینی به سمت فرمانداری نظامی تهران و حومه منصوب شد. او در تهران حکومت نظامی اعلام کرد و به سرکوب شدید مردم پرداخت.

نصیری رئیس ساواک

نصیری در ۱۰ بهمن ۱۳۴۳ در دولت اول امیرعباس هویدا به سمت معاونت نخست‌وزیر و رئیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور ـ ساواک ـ منصوب شد. ساواک در دوران نصیری به اوج خشونت و سرکوب مخالفان گرایش یافت. تیم سه نفره نصیری، ثابتی و معتضد، از ساواک یک سرویس امنیتی خشن و بی‌رحم بوجود آوردند. وی چندین بار از شاه تقاضای بازنشستگی کرده بود ولی به دلیل توانایی‌اش در سرکوب مخالفین، شاه هیچگاه با درخواست او موافقت نکرد. وی در ۱۲ مهر ۱۳۵۰ به دستور شاه به درجه ارتشبدی نائل شد.

نصیری در خرداد ۱۳۵۷ به پیشنهاد دولت نظامی غلامرضا ازهاری به عنوان گامی در جهت فرونشاندن خشم مردم، از ریاست ساواک برکنار و به عنوان سفیر به پاکستان اعزام شد. چندی بعد دولت ازهاری با موافقت شاه، نصیری را به تهران فراخواند و در ۱۷ آبان ۱۳۵۷ بازداشت شد. در آستانه دستگیری اعلام جرمی هم در ۱۳ مورد علیه نصیری تنظیم و در اختیار دادسرای تهران و دادسرای دیوان کیفری قرار گرفت تا براساس آن وی را مورد بازخواست و محاکمه قرار دهند، ولی این ۱۳ مورد عمدتاً به موارد زمین‌خواری و سوءاستفاده‌های مالی و اداری مربوط می‌شد و از عملکرد وی در سال‌های ریاست بر ساواک خبری نبود.

در روز ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ همزمان با پیروزی انقلاب در جریان حمله مردم به زندان‌ها و پادگان‌ها، نصیری که به همراه گروه دیگری از رجال و کارگزاران رژیم پهلوی در پادگان جمشیدیه زندانی بود، به سرعت شناسایی و دستگیر شد و پس از ضرب و شتم و جراحاتی که بر او وارد شده بود در مدرسه رفاه تحویل نیروهای انقلاب شد. وی در ۲۶ بهمن ۱۳۵۷ به حکم دادگاه انقلاب اسلامی به جرم ارعاب در جامعه و کشتار مردم در سال‌های ریاست بر ساواک و شهربانی تیرباران شد.

منبع: خبرگزاري فارس