به گزارش «نماینده» غلامعلی دهقان سخنگو و عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه، فردی است که در ماه‌های منتهی به انتخابات سال ۱۳۹۲ بارها از آمدن حسن روحانی سخن گفته بود. وی که از سال ۱۳۸۲ به عنوان سخنگوی حزب اعتدال و توسعه انتخاب شده، دانش آموخته رشته تاریخ است و از فعالان سیاسی کشور محسوب می‌شود و اخیراً نیز در انتخابات شورای مرکزی خانه احزاب از سوی فراکسیون مستقلین به عضویت خانه احزاب ایران در آمده است.
غلامعلی دهقان به سؤالاتی در زمینه آخرین فعالیت‌های حزب اعتدال و توسعه، چگونگی حضور محمدباقر نوبخت در این حزب، برنامه‌های حزب اعتدال و توسعه برای انتخابات آینده مجلس و سرلیست این حزب پرداخت.
مشروح گفت‌وگو غلامعلی دهقان سخنگوی حزب اعتدال و توسعه را در زیر می‌خوانید:
آیا حزب اعتدال و توسعه به رهبری حسن روحانی در سال ۱۳۷۸ تأسیس شده است؟
دهقان: در برخی سایت‌ها آمده است که حزب اعتدال و توسعه به رهبری حسن روحانی تأسیس شده است؛ ولی بنده باید این موضوع را تصحیح کنم؛ عده‌ای از دوستان در نیمه دوم سال ۱۳۷۸ بنابرضرورت‌هایی دور همدیگر جمع شدند و برای کار حزبی و سیاسی به رایزنی با برخی شخصیت‌های نظام پرداختند که از جمله آنها آیت الله هاشمی رفسنجانی و دکتر حسن روحانی بود. در آن زمان آقای حسن روحانی نایب رئیس مجلس پنجم بود.
مؤسسان حزب اعتدال و توسعه با آیت الله هاشمی رفسنجانی و آقای دکتر حسن روحانی مشورت کردند و جمع بندی آنها این بود که کشور در اداره مملکت نیاز به همه شایستگان دارد، یعنی فراسوی یک جناح خاص و تحلیل شان این بود که اگر بتوانند همه شایستگان را از نوع معتدل و میانه جمع کنند، همان گفتمان اعتدال است.
***هاشمی رفسنجانی در نام گذاری حزب اعتدال و توسعه نقش داشت
وقتی به فضای آن روزها باز گردیم، در کشور نوعی برخوردهای جناحی کاملاٌ مشهود بود. در همان روزها حادثه کوی دانشگاه اتفاق افتاد و روزنامه‌های دو جناح به هم پرخاش می‌کردند و پیش بینی می‌شد که که این روند خوب نیست و ادامه آن تندروی‌ها منجر به تندروی دیگری از نوع اصول‌گرایی شد. بنابراین آن دوستان، جمعی را گرد هم تشکیل داده و با آیت الله هاشمی و آقای روحانی رایزنی کردند و آنها نیز از تأسیس حزب اعتدال و توسعه استقبال کردند.
نام و عنوان حزب اعتدال و توسعه را نیز یکی از این بزرگان پیشنهاد کردند و بنابر حرف‌هایی که بعداً شنیدیم، آیت الله هاشمی رفسنجانی در نام گذاری این مجموعه نقش مهمی داشتند.
***روحانی و هاشمی رهبران معنوی حزب اعتدال و توسعه هستند
در همان زمان آقای محمد قوچانی در روزنامه‌ای که سردبیر آن بود، نوشت که حزب کارگزاران بال چپ آقای هاشمی و نماد آن فائزه هاشمی و حزب اعتدال و توسعه بال راست آقای هاشمی و نماد آن فاطمه هاشمی است.
به این ترتیب تصحیح می‌کنم که آقای روحانی هیچ وقت عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه نبوده است و اعضای شورای مرکزی این حزب مشخص هستند و در سال ۱۳۸۲ و ۱۳۸۶ نیز جمعی به آن اضافه شدند.
در واقع آقای هاشمی رفسنجانی و روحانی پدران و رهبران معنوی حزب اعتدال و توسعه قلمداد می‌شوند؛ حسن روحانی هیچ وقت رسماً عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه نبوده است.
آیا آقای نوبخت همچنان مسئولیت و دبیرکلی حزب اعتدال و توسعه را برعهده دارد؟
دهقان: براساس مصوبه شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه دکتر محمد باقر نوبخت همچنان دبیرکل حزب اعتدال و توسعه است و تغییری ایجاد نشده است.
***حضور کمرنگ نوبخت در حزب اعتدال و توسعه
آیا آقای نوبخت در جلسه حزب اعتدال و توسعه شرکت دارد؟
دهقان: آقای نوبخت از زمان حضور در کابینه یازدهم به دلیل مشغله کاری حضور کمرنگی در حزب اعتدال و توسعه داشته است؛ ولی همچنان در حزب حضور دارد و مجموعه دفتر سیاسی و هیئت اجرایی حزب از رهنمودهای دبیرکل استفاده می‌کند.
ما از آقایان نوبخت، ترکان، واعظی، نعمت زاده و اعضای حزب اعتدال و توسعه که در کابینه حضور دارند، انتظار نداریم که زمان زیادی را صرف کارهای حزبی کنند و دلیل آن این است که این حزب در سال ۱۳۷۸ تأسیس شد و در سال ۱۳۹۲ که آقای روحانی رأی آورد، ۱۴ سال از تأسیس این حزب می‌گذرد و در طول این سال‌ها مجموعه‌ای که پرچمدار گفتمان اعتدال و توسعه بود، حزب اعتدال و توسعه است. در بحبوحه‌ای که افراطی گری دو جناح غوغا می‌کرد، حزب اعتدال و توسعه از اعتدال مظلوم سخن می‌گفت. خوشبختانه شرایط دست در دست هم داد و این گفتمان در خرداد ۱۳۹۲ مورد استقبال قرار گفت.
انتظار جامعه این است کسانی که ادعای اعتدال مداری داشتند، تفکر و اندیشه خود را در ظرف بزرگی به اسم ایران ساری و جاری کنند. بنابراین زحمات حزب اعتدال و توسعه و نزدیکان به این مجموعه در سال ۱۳۹۲ به بار نشست و توانستند قدرت را در دست بگیرند. هم اکنون انتظار جامعه این است که اعتدال را نشان دهیم. لذا ما به کسانی که در کابینه هستند، حق می‌دهیم که بیشتر وقت خود را صرف کارهای اجرایی کنند تا بتوانند این گفتمان را در عمل به منصه ظهور برسانند.
دولت یازدهم تا اینجا نمره قبولی می‌گیرد و نمونه بارز آن موفقیت تیم آقای روحانی در مسائل هسته است که توانست ایران هراسی و اسلام هراسی را به حداقل برساند و نوید بخش ثبات اقتصادی برای آینده کشور باشند. بالاتر از آن در کلان نظام درباره سیاست خارجی اجماع شکل گرفت. در این دو سال دوستان حزبی ما که در کابینه هستند، ارتباط شان با ما قطع نشده است؛ البته آنها در تابستان سال ۱۳۹۲ فرصت بیشتری داشتند، ولی الان در جلسات شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه نقش پررنگی ندارند.
***شکل‌گیری دفتر استانی حزب اعتدال و توسعه در ۳۱ استان ظرف یکسال
یعنی آقای نوبخت اصلاً در حزب حضور پیدا نمی‌کنند؟
دهقان: کمابیش حضور پیدا می‌کنند؛ اگر ما جلسات ماهانه‌ای داریم، قرار نیست که به خودمان حق بدهیم که این افراد لزوماً در آن جلسات شرکت کنند و اگر کار اجرایی پیش بیاید مسلماً آن را ترجیح می‌دهند. لذا حضورشان در حزب اعتدال و توسعه کمرنگ است، ولی قطع نیست. ممکن است بگویید حزب در چه سطحی حرکت می‌کند؛ حزب اعتدال و توسعه در دو لایه دفتر سیاسی و هیئت اجرایی فعالیت می‌کند. دفتر سیاسی راهبردهای حزب را تبیین می‌کند و هیئت اجرایی موفق شده است ظرف یکسال گذشته دفاتر استانی را در ۳۱ استان تشکیل دهد و ما در دو هفته قبل همایش دبیران استانی را برگزار کردیم و قرار است ارتباط اعضای شورای مرکزی با دبیران استانی ماهانه برقرار شود. هم اکنون نیز اعضای دانشگاهی، فرهنگی و رسانه‌ای حزب اعتدال و توسعه فعال هستند.
***لیست حزب اعتدال و توسعه ترکیبی، فراجناحی و ملی است
منظور شما از ارائه لیست به سبک لیست کابینه چیست؟
دهقان: فضای سیاسی کشور سیال است. چرا؛ چون حزب به معنای واقعی وجود ندارد و آقای روحانی نیز به این موضوع اشاره کرده است؛ متأسفانه تبعات منفی عدم تحزب در ایران اینگونه بوده که تا لحظه آخر همه چیز در حال تغییر و تحول است. در انتخابات ریاست جمهوری اصولگرایان با گزینه‌های زیادی وارد عرصه انتخابات شدند و معلوم نشد که گزینه اصلی آنها آقای حداد، ولایتی، رضایی یا قالیباف بود؛ اصلاح‌طلبان نیز در ساعات آخر به نفع آقای روحانی کنار کشیدند و این اتفاقات به این دلیل است که حزب به معنای واقعی وجود ندارد.
یکی از کارکردهای احزاب این است که می‌تواند صحنه سیاسی و چشم‌انداز آینده را شفاف کند. بنابراین آنچه که تحلیل‌گران می‌گویند براساس استقراء تاریخی است و چشم‌انداز ارائه می‌کنند. اینکه گفتیم لیست‌های حزب اعتدال و توسعه در شهرهای بزرگ ترکیبی و مانند کابینه آقای روحانی است، براساس داده‌هایی است که ما از مجموعه خود داریم. یعنی حزب اعتدال و توسعه از مجلس ششم که لیست ارائه داد تا به حال لیست‌هایش به خصوص در انتخابات بزرگ مانند مجلس شورای اسلامی اینگونه بوده که تلاش کرده لیست معتدلین فراسوی یک جناح را بدهد. یعنی معتدلین اصولگرا و اصلاح‌طلب و میانه‌روهای حدفاصل دو جناح بوده اند و لیست ترکیبی، فراجناحی و ملی بسته شده است.
اعتدال و توسعه معتقد است آنچه اهمیت دارد، گفتمان اعتدال است و کشور نیاز دارد که در مرحله گزار به توسعه دموکراتیک، پایدار و همه جانبه از تمام نیروهای خلاق و فعال کشور استفاده شود و ما در اساسنامه و مرامنامه خود در سال ۷۸ نیز به این موضوع اشاره کردیم.
اصل دومی که حزب اعتدال و توسعه به آن تکیه داشت، تعامل با جهان بود. ما قرار نیست به قول آقای هاشمی رفسنجانی دشمن‌سازی کنیم و به دنبال تنش‌زدایی هستیم؛ ما مانند برخی دوستان به دنبال تنش‌زایی با جامعه نیستیم. ما به اصول و تفکرات خود معتقد هستیم، ولی قرار نیست که بخواهیم دیگران را تحریک کرده و آتو دست آنها بدهیم.
***حزب اعتدال و توسعه اشاعه دهنده تفکر آقای روحانی است
ما همیشه با رئیس دولت قبل بر سر همین موضوع اختلاف داشتیم که چرا مسائلی را طرح می‌کرد که پاسخگوی منافع ما نبود. آقای احمدی‌نژاد بحث هولوکاست و یازده سپتامبر را مطرح می‌کرد و می‌گفت که این کارها را خودشان انجام داده‌اند؛ با چه سند و مدرکی؟ آنها بر این موضوعات حساس می‌شدند و برای همین تحریم‌ها را ایجاد کردند و صهیونیست‌ها موفق شدند با این موضوع از آمریکا پول بگیرند و ادعای مظلومیت کنند.
حزب اعتدال و توسعه به دلیل اینکه از آغاز نگاه نهادینه کردن گفتمان اعتدال را داشت، تلاش کرد که انحصارطلبی نکند و مصادیق اعتدال را از سه جریان چپ، راست و میانه (اصولگرا، اصلاح‌طلب و اعتدالگرا) انتخاب کند. ما که اشاعه دهنده تفکر آقای روحانی هستیم، همیشه نگاهمان این بوده و امیدواریم در آینده حزب بر این سیاق عمل کند تا ما بتوانیم در اداره کشور از تمام ظرفیت‌های کشور استفاده کنیم و کشور ما به آن نیاز دارد. تجربه دو دهه گذشته نشان می‌دهد که اگر قرار باشد ما به سمت یک جناح خاص پیش برویم، می‌تواند مشکلاتی برای کشور ایجاد شود و ما را از رسیدن به توسعه مطلوب دور نگه دارد.
***هاشمی، روحانی و حسن خمینی ذیل جریان اعتدال تعریف می‌شوند
از مصادیق اعتدال در ۳ جریان کشور نام ببرید؟
دهقان: در شرایط فعلی آقای ولایتی، لاریجانی، کاظم جلالی و بخشی از فراکسیون رهروان که به آقای لاریجانی نزدیک هستند، مصداق اعتدالگرا محسوب می‌شوند؛ در جریان میانه آقای ناطق نوری مصداق بارز اعتدالیون است و در جریان اصلاح‌طلب نیز آقای دکتر عارف و مجموعه بنیاد امید ایرانیان عملاً نشان دادند که ساختار کلی نظام را قبول دارند و اگر به اصلاحات معتقد هستند، به اصلاح درون ساختار معتقدند مانند آقای پزشکیان و تابش که ما آنها را به خود نزدیک می‌دانیم. آقایان هاشمی رفسنجانی، روحانی و حسن خمینی ذیل جریان اعتدال در ایران تعریف می‌شوند.
***یک چهارم اعضای کابینه به حزب اعتدال و توسعه تعلق خاطر دارند
پس از ریاست جمهوری آقای روحانی آیا اعضای حزب اعتدال و توسعه دیداری با وی داشته‌اند؟
دهقان: از آنجایی که بخشی از حزب اعتدال و توسعه در کابینه هستند، جلسه‌ای با آقای روحانی فراتر از اعضای کابینه نداشته‌ایم؛ ولی در مجموع یک چهارم اعضای کابینه به حزب اعتدال و توسعه تعلق خاطر دارند، نزدیک هستند و از اعتدال و توسعه بودند.
***حزب اعتدال و توسعه خود را از آقای روحانی جدا نمی‌داند
آیا نظرات آقای روحانی از طریق اعضای کابینه و عضو حزب اعتدال و توسعه مطرح می‌شود؟
دهقان: حزب اعتدال و توسعه خود را از آقای روحانی جدا نمی‌داند؛ ما حزب روحانی نیستیم؛ ولی خودمان را از او جدا نمی‌دانیم. با آقای روحانی در بنیانگذاری حزب اعتدال توسعه مشورت و رایزنی شده است و او از این موضوع استقبال کرده؛ اما اینکه ما بگوییم دولت و تفکر روحانی در حزب اعتدال و توسعه خلاصه می‌شود، اینگونه نیست.
روحانی فراتر از اعتدال و توسعه است و برای همین در کابینه اصلاح‌طلب، اصولگرا و نیروی میانه‌رو که در اعتدال و توسعه بوده‌اند، را مشاهده می‌کنید. آقایان رحمان فضلی، پورمحمدی و آخوندی منصوب به اصولگرا، حجتی، ابتکار و ربیعی از طرف اصلاح‌طلب و نوبخت، واعظی و نعمت‌زاده از مجموعه میانه در کابینه حضور دارند. پس ما خودمان را جدا نمی‌بینیم. البته روحانی رئیس جمهور منتخب ملت است و ما انتظار نداریم که او کابینه خود را از حزب اعتدال و توسعه انتخاب کند. برخی رقبای ما تعمداً نقش حزب اعتدال و توسعه را پررنگ می‌کردند که این فرد حزبی است اما اینطور نبود؛ آقای روحانی فراجناحی است و از همه جریان‌ها برای اداره کشور استفاده کرده است.
***کمیته انتخاباتی حزب اعتدال و توسعه در شهریورماه آغاز به کار می‌کند
برای ائتلاف با دو جناح معتدل در انتخابات آینده رایزنی داشته‌اید؟
دهقان: کمیته انتخاباتی حزب اعتدال و توسعه در شهریورماه کار خود را به صورت جدی آغاز می‌کند و اعضای آن نیز مشخص شده‌اند. با دو مجموعه‌ای که به ما نزدیک هستند، تعامل داشته‌ایم؛ اما وارد مصادیق نشده‌ایم؛ چرا که این کار زود است و کاندیداها باید ثبت‌نام کنند و شورای نگهبان نیز باید نظر دهد و مرحله اصلی احراز و عدم احراز صلاحیت‌ها است.
امیدواریم شورای نگهبان با سعه‌صدر به موضوع نظارت استصوابی نگاه کند و تا جایی که می‌شود از خود سعه‌صدر نشان دهد تا شایستگان زیادی وارد عرصه انتخابات شوند. ما مطیع قانون هستیم و هر چه شورای نگهبان بگوید، ما قبول داریم. توصیه ما به عنوان یک حزب سیاسی این است که انتظار سعه صدر بیشتری نسبت به بقیه داریم.
***ناطق نوری در صورت حضور در انتخابات قطعاً سرلیست حزب اعتدال و توسعه است
سرلیست حزب اعتدال و توسعه مشخص شده است؟
دهقان: اگر آقای ناطق نوری قبول کند و وارد گردونه انتخابات شود، قطعاً سرلیست حزب اعتدال و توسعه است.
آیا با آقای ناطق نوری برای سرلیستی رایزنی کرده‌اید؟
دهقان: خیر؛ ما با آقای ناطق نوری رایزنی نداشته‌ایم. آن‌گونه که آقای باهنر و مجموعه اصولگرایان می‌گویند آقای ناطق نوری بنای حضور در انتخابات را ندارد. از نکات بارز آقای ناطق نوری این است که می‌تواند فصل مشترک معتدلین اصولگرا، اصلاح‌طلبان معتدل و میانه‌روهای حدفاصل دو جناح باشد؛ این خیلی خوب است و کشور به آرامش و به مجلسی نیاز دارد که متعادل کننده داشته باشد و اگر آقای ناطق نوری بیاید، نقش روحانی که برای قوه مجریه بازی کرد، برای قوه مقننه بازی می‌کند.
همانطور که آقای روحانی موفق شد که در انتخابات ۹۲ از سه جریان اصلی کابینه تشکیل دهد، آقای ناطق نیز می‌تواند ۳ جریان اصلی را در درون مجلس مدیریت کند و آنها نیز به مدیریت وی راضی هستند.
اگر احتمال دهیم که آقای ناطق نوری نیاید، طبیعتاً انتظار داریم که برخی چهره‌های شاخص اعتدال و توسعه کاندیدا و سرلیست ما شوند.
در صورت عدم حضور آقای ناطق نوری سرلیست بعدی شما کیست؟
دهقان: اگر یکی از اعضای شاخص اعتدال و توسعه مورد تأیید صلاحیت قرار گیرد، می‌تواند سرلیست حزب اعتدال و توسعه باشد.
***فاطمه هاشمی قطعاً سرلیست حزب اعتدال و توسعه است
مثلاً.
دهقان: اخیراً خانم فاطمه هاشمی رفسنجانی در مصاحبه‌ای با روزنامه آفتاب‌یزد احتمال حضور خود در انتخابات مجلس را رد نکرده و گفته اگر بیایم، مستقل می‌آیم؛ بنابر این اگر فاطمه هاشمی رفسنجانی در انتخابات مجلس حضور پیدا کند، با توجه به اینکه عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه است و ما نیز خود را جریان مستقل معتدل می‌دانیم، قطعاً فاطمه هاشمی می‌تواند سرلیست ما باشد. البته همه اینها بستگی به آمدن و تایید دارد.
مستقل‌ها دو دسته هستند؛ معتدل و غیرمعتدل. یعنی کسانی که از اصولگراها اصولگراتر و از اصلاح‌طلبان اصلاح‌طلب‌تر هستند.
خبری مبنی بر انتخاب آقای محمد حسن تولایی معاون توسعه مدیریت، فناوری و پشتیبانی در معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری از طرف آقای نوبخت به عنوان مسئول شورای مدیریت انتخابات حزب اعتدال و توسعه در تهران منتشر شده است، آیا این خبر صحت دارد؟
دهقان: این خبر را دیده‌ام و آن را تأیید و تکذیب نمی‌کنم. دفاتر استانی حزب و دفتر استان تهران فعال شده است.
آیا آقای نوبخت در گردهمایی دبیران استانی نیز حضور داشت؟
دهقان: خیر. آقای نوبخت سفر بود و قرار شده که این گردهمایی ماهانه برگزار شود.
***برگزاری همایش‌های استانی حزب اعتدال و توسعه با حضور برخی اعضای کابینه
تا به حال در چند استان نشست برگزار کرده‌اید؟
دهقان: طی یکسال گذشته گردهمایی منطقه‌ای برگزار و ایران را به ۵ منطقه تقسیم کرده‌ایم و اعضای شورای مرکزی در یک مرکز حضور می‌یافتند و یکی از اعضا برای آنها سخنرانی می‌کردند؛ به طور مثال در کرمانشاه آقای واعظی، در قزوین، خراسان رضوی و سیستان و بلوچستان آقای بانک و در یزد خانم فاطمه هاشمی رفسنجانی سخنرانی کردند. احساس می‌شد که باید حزب تحرک داشته باشد و ما برگزاری همایش‌های استانی را از نیمه دوم سال گذشته آغاز کرده‌ایم و این جلسات همچنان ادامه دارد.
کنگره حزب اعتدال و توسعه چه زمانی برگزار می‌شود؟
دهقان: کنگره سراسری حزب طی ماه‌های آینده برگزار خواهد شد.