نماینده؛ محمد اسماعیلی دهقی*/ زمانیکه اولین بار صاحب نظران  و تحلیل گران متوجه بازی "پلیس خوب و پلیس بد" در جریان موضوع هسته ای شدند کسی گمان نمیکرد که بعد از گذشت نزدیک به یک دهه مذاکرات پر فراز و نشیب و استفاده از استراتژی های مختلف که حاصل مخازن فکری دنیای غرب بود گردانندگان هیت حاکمه امریکا و غرب مجبور شوند یک بار دیگر از این تاکتیک نخ نما استفاده کنند و این بار شاهد حضور کنگره امریکا به عنوان پلیس بد و رئیس جمهور امریکا به عنوان پلیس کمی تا قسمتی خوب به صحنه بیایند و به ایفای نقش بپردازند .

مجلس سنای آمریکا در راستای ایفای نقش "پلیس بد" طرح بازبینی توافق جامع هسته ای با ایران را با 98 رای موافق و یک رای مخالف تصویب کرد تا از این طریق بتوانند فشار بیشتری بر روند مذاکرات وارد کرده و از این رهگذر امتیازات بیشتری دریافت کنند.

روزگاری دولت امریکا برای استفاده از این بازی قدیمی از شخصیت های سیاسی استفاده میکرد که لزوما از اعضای کنگره نیز به شمار نمیرفتند ولی هم اکنون کنگره این کشور به طور مستقیم وارد این عرصه شده است و آشکارا به ایفای نقش میپردازد .

شروع این تاکتیک یعنی پلیس خوب و پلیس بد که از جهات بسیاری به سیاست چماق و هویج نیز شبهاهت هایی دارد به آغاز اولین دور مذاکرات طرف ایرانی با وزرای خارجه سه کشور اروپایی در سال1382 برمیگردد.

دومینیک دوویلپن وزیر امور خارجه فرانسه , یوشکا فیشر وزیر امور خارجه المان و جک استروا وزیر امور خارجه انگلیس در این مذاکرات سعی میکردند با اشاره به ناوهای هواپیما بر امریکایی  و مانورهای نظامی امریکا در منطقه با  ایجای فضای رعب و وحشت از حمله نظامی امریکا ,  ایرانی ها را وادار به برچیدن تجهیزات هسته ای و تعلیق کامل فعالیت های هسته ای نمایند و این در شرایطی بود که امریکایی ها توانسته بودند در عراق و افغانستان پیروزی هایی را بدست آورند و این چنین تصور میکردند که با چراغ سبز های برخی از عناصر داخلی و فضای تبلیغاتی میتوانند از این بازی قدیمی  نتیجه مثبتی بگیرند .

هوشیاری و تیزبینی جریان های انقلابی و همچنین تذکرات مقام معظم رهبری مبنی بر لزوم ایستادگی در برابر دشمن باعث شد که این طرفند دشمن در آن سالها نتیجه قابل قبولی به همراه نداشته باشد .

امروز نیز طرف مقابل در شرایطی این بازی قدیمی را از سر گرفته است که گمان میبرد با تغییر نقش بازیگران و اضافه کردن نقش کنگره امریکا به فضای مذاکرات می تواند جمهوری اسلامی را وادار به عقب نشینی از مواضع اصولی و خط قرمز های تصریح شده توسط رهبری نظام نماید مضاف بر این که بی اخلاقی ها و دعواهای زرگری بعد از پایان دور مذاکرات در لوزان باعث شده است تا افکار عمومی جهان و ناظران بی طرف نیز که روند مذاکرات را دنبال میکردند نسبت به وجاهت حقوقی و اختیارات لازم تیم مذاکره کننده 5+1 برای حضور در مذاکرات دچار تردید های قابل توجهی شوند این تردید ها وقتی بیشتر شد که هر از گاهی از سمت اردوگاه غرب مواردی مطرح میشود که کوچکترین ارتباطی به موضوع هسته ای ندارد که طرح این موضوعات خود گواهی است بر ناهماهنگی و به هم ریختگی درونی  مذاکره کنندگان کشورهای 5+1 .

روزنامه هافینگتن پست در خصوص تمایل سنای امریکا برای حضور فعال تر در پرونده هسته ای ایران طی مقاله‌ای به این نکته اشاره کرد که اکثریت جمهوریخواه سنای آمریکا، بویژه سناتور باب کورکر رییس جدید کمیته روابط خارجی، خواستار این هستند که در صورت دستیابی شش قدرت جهانی به یک توافق هسته‌ای با تهران، کنگره در رد یا قبول آن تصمیم‌گیری کند.

به گفته سناتور کورکر «مجلس ایران حتما درباره توافق هسته‌ای اعمال نظر خواهد کرد و بنابراین کنگره آمریکا نیز باید اقدام پیشگیرانه کند.  کنگره تاکنون چندین بار علیه ایران تحریم‌هایی را وضع کرده است و این بار نیز به نظرم این قدرت را دارد که درباره هر گونه توافق نهایی اعمال نظر کند.»

به نوشته هافینگتن پست تاکنون دو لایحه جداگانه درباره تعامل با ایران در کنگره وجود دارد. لایحه سناتور رابرت ممندز از حزب دموکرات، که ایران را با تشدید تحریم‌ها تهدید می‌کند، و دیگری لایحه سناتورها کورکر و لیندزی گراهام که بر پایه آن، دولت باراک اوباما پس از دستیابی به توافق هسته‌ای با ایران، آن را برای رد یا تایید به کنگره ارسال کند.

ایفای دیر هنگام نقش پلیس بد توسط کنگره امریکا و اشکالاتی که در مورد لغو تحریم ها از سوی کنگره مطرح شد موجب واکنش های مختلفی در محافل داخلی و خارجی گردید و پس از طرح دیدگاه های مختلف کارشناسان و نگرانی های مطرح شده از سوی تحلیل گران سرانجام وزیر امور خارجه نیز نسبت به این دوگانگی و تشتت موجود در طرف مقابل واکنش نشان داد و در سفر خود به نیویوررک در گفتگو با خبرگزاری صدا و سیما تاکید میکند که  ما دولت آمریکا را مسئول اجرای تعهدات بین المللی می‌دانیم و طبق مقررات بین المللی مشکلات داخلی هیچ دولتی، آن دولت را از اجرای تعهدات بین المللی خود معاف نمی‌کند.

وی همچنین اضافه کرد: این مبنایی است که ما بر اساس آن مذاکره می‌کنیم و البته مایلیم که توضیح بشنویم و دوستان ما شنیده‌اند و شاید در مذاکراتی هم که در این هفته خواهیم داشت، در مورد آثار وضع داخلی ایالات متحده بر اجرای تعهدات آن کشور اگر توافق حاصل شود، بیشتر توضیح بشنویم.

شایان ذکر است از آغاز ورود و تمایل کنگره امریکا در روند مذاکرات مقامات کشورمان پاسخ های مناسب را در این خصوص ارائه کردند به عنوان مثال وزیر امور خارجه در در اواخر شهریورماه گذشته در مصاحبه با شبکه پی‌بی‌اس ( تصاویر ارشیوی )به صراحت گفته بود: «ما با دولت (امریکا) طرف هستیم. البته، ما پیچیدگی‌های داخلی مربوطه در امریکا را می‌دانیم. اما به عنوان یک دولت دارای حاکمیت، ما با دولت ایالات متحده به عنوان یک دولت دارای حاکمیت طرف هستیم. ما در سیاست‌های داخلی و درونی ایالات متحده مداخله نمی‌کنیم.»

ظریف با این جملات دیپلماتیک خود، تأکید کرده بود که اگر قرار باشد به راه حلی در مذاکرات برسیم و قرار شود که در قالب این راه حل هر طرف اقداماتی را انجام دهد، اینکه امریکا برای اجرای این اقدامات در سیستم داخلی خود با چه مشکلاتی روبه‌رو است و چه اقدامات قانونی یا اجرایی برای رفع این مشکلات باید انجام دهد برعهده خودشان است و به اصطلاح، «این دیگر مشکل ما نیست.»
رژیم صهیونیستی نقش مکمل پلیس بد

اگر چه در این دور از مذاکرات مجلس سنای امریکا نقش اصلی پلیس بد را بر عهده گرفته است ولی اظهار نظر های توام با عصبانیت مسئولان رژیم صهیونیستی به خوبی نشانگر این حقیقت است که برای پررنگ تر نشان دادن نقش پلیس بد و تشدید فضای خوفناک , کنگره امریکا به تنهایی کافی نیست و لازم است نمایندگان متمایل به لابی رژیم صهیونیستی تحرک بیشتری از خود نشان دهند.

رد پای لابی رژیم صهیونیستی به عنوان نقش مکمل پلیس بد وقتی اشکار میشود که مارکو روبیو، سناتور جمهوریخواه از فلوریدا و مارک کرک گفته‌اند که طرح سناتور کورکر و گاردین باید شامل این شرط باشد که مقامات ایران به طور علنی حق اسراییل به عنوان یک کشور یهودی را نیز به رسمیت بشناسند و رییس‌جمهور آمریکا حصول یک توافق هسته‌ای را باید منوط به این مساله کند.

و این درحالی است که موضوع به رسمیت شناختن رژیم اشغالگر صهیونستی به هیچ عنوان از موضوعات مرتبط با بحث هسته ای به شمار نمیرود و در گذشته نیز جمهوری اسلامی بارها و بارها مواضع اصولی و رسمی خود را در مورد این رژیم به صراحت بیان کرده است .

به نظر میرسد بیان این قبیل موضوعات غیر مرتبط با مسئله هسته ای از سوی اعضای کنگره و پافشاری برای غلظت بخشیدن به نقش پلیس بد بیش از این که به روند مذاکرات لطمه وارد کند باعث میشود ناظران بین المللی بیش از گذشته بر حسن نیت و صداقت تیم مذاکره کننده ایرانی از یک سو و رفتار دوگانه غرب در مواجه با حل موضوع هسته ای ایران پی ببرند.

و این در حالی است که از آغاز این دور مذاکرات ترکیب ایرانی شرکت کننده در مذاکرات کما فی السابق با حسن خلق هر چه تمامتر و در اوج صداقت در مذاکرات شرکت کرده و تمایل قطعی و بی شاعبه خود را برای رفع مشکلات فیمابین نشان داده است .

واکنش جمهوری اسلامی ایران نسبت به بازی "پلیس خوب و پلیس بد" طرف مقابل

در راستای بی اخلاقی های پشت صحنه تیم مذاکره کننده 5+1  و همچنین اظهارات نسنجیده برخی از مقامات امریکایی  معاون وزیر خارجه کشور ( تصاویر مربوط به عباس عراقچی ) معتقد است  دخالت سنای آمریکا مانع امضای توافق‌نامه نهایی هسته‌ای نخواهد شد، اما آن را حدود دو ماه به تعویق می‌اندازد.

رئیس سازمان انرژی اتمی ایران ( تصاویر علی اکبر صالحی ) نیز این قبیل رفتار های طرف مقابل را به  "دبه درآوردن" تشبیه میکند
علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی در مراسم "گرامی‌داشت اساتید و چهره‌های ماندگار هسته‌ای" با استناد به اطلاعاتی که درباره گفت‌وگوهای اخیر نمایندگان ایران و کشورهای 1+5 دارد، تاکید کرد که مذاکرات هسته‌ای به خوبی پیش می‌رود.
او همچنین از منتقدان داخلی گلایه کرد که "گاهی جلوتر از مسئولان نظام حرکت می‌کنند".
صالحی در بخش دیگری از سخنانش تصریح کرد: «ما نگفته‌ایم که به هر قیمتی می‌خواهیم مذاکرات به نتیجه برسد. با حفظ منافع ملی، اصل حاکمیت و چارچوب کلی که مقام معظم رهبری و مسئولان نظام مشخص کرده‌اند، پیش می‌رویم.

در همین راستا و در واکنش به موضوعات مطرح شده از سوی "پلیس بد"   مرضیه افخم سخنگوی وزارت خارجه نیز اعلام کرد ایران در مذاکرات مربوطه با دولت ها از جمله دولت آمریکا سر و کار دارد و هر تعهدی بر عهده دولت هاست.
واکنش مجلس شورای اسلامی نسبت به تحرکات پلیس بد

سوالی که اینجا مطرح میشود این است که آِیا با وجود رفتار های غیر متعارف و اظهارات غیر کارشناسانه ای که از سوی طرف های امریکایی و خصوصا برخی از چهره های کنگره مطرح میشود ایا وقت ان نرسیده تا ما نیز گوشه ای از ناخشنودی ملت و نمایندگان مجلس را از این حجم از تهمت های ناروا و نسبت های غیر واقع که در حق ملت و دولت مطرح میشود به دنیا نشان دهیم و اجازه دهیم تا طرف مقابل حس نکند که ما از کرده خود در طول فعالیت صلح امیز هسته ای پشیمان شده ایم و به حد اقلی از امتیازات تن میدهیم.

شایان ذکر است در خصوص ایفای نقش پلیس بد توسط برخی از گروه ها و نهاد های داخلی کشورمان دیدگاه های متفاوتی وجود دارد برای مثال سیدحسین نقوی‌حسینی نماینده مردم ورامین و سخنگوی امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ضمن تاید این که ایالات متحده آمریکا و کنگره نقش پلیس خوب، پلیس بد و پلیس میانجی را ایفا میکنند به این نکته اشاره میکند که ما هرگز از خطوط قرمز خودمان عبور نمی‌کنیم و اینکه بین کنگره آمریکا و رئیس‌جمهور این کشور چه می‌گذرد به خودشان مربوط می‌شود ما نباید اسیر بازی داخلی آمریکا شویم؛ مهم این است که تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران محکم و مقاوم بایستد و خطوط قرمز را رعایت کند.

وی همچنین تاکید میکند که تیم مذاکره‌کننده باید منویات مقام معظم رهبری را مدنظر قرار دهد تا بتواند منافع ملی کشور را تأمین کند.

از فهوای سخنان وی اینگونه دریافت میشود که ما نیازی به ایفای نقش پلیس بد در کشور نداریم و هر کس وظیفه خود را مطابق با سیاست های از پیش اعلام شده نظام دنبال میکند و این در حالی است که شخصیت های دیگری نیز در داخل کشور معتقدند ما نیز در عرصه دیپلماسی نیازمند حضور مقتدرانه پلیس بد هستیم .
نتیجه این که

حضور به موقع و مقتدرانه مجلس شورای اسلامی با تصویب طرح الزام دولت به حفظ دستاورد ها و حقوق هسته ای ملت نه تنها مانعی در روند مذاکرات ایجاد نخواهد کرد بلکه باعث افزایش پشتوانه حقوقی تیم مذاکره کننده در مواجه با شیطنت ها و طرفند های طرف مقابل و کسب امتیازات بیشتر در این عرصه خواهد شد .

*کارشناس مسایل سیاسی

منبع: تسنیم