به گزارش نماینده از شبکه اطلاع رسانی راه دانا، مهر ماه سال ۹۲ بود که محمد علی نجفی به عنوان رئیس سازمان میراث فرهنگی در آن سال به همراه روحانی به نیویورک رفت تا در حاشیه اجلاس سران کشور ها در نیویورک برخی از آثار تاریخی کشور که به بهانه‌های مختلف از کشور خارج شده بودند را، به کشور باز گردند.
ماجرا از آنجا آغاز شد که در اولین سفر روحانی به نیویورک در حالی که همه منتظر اولین برخورد روحانی با سران کشورهای جهان بودند، نجفی اعلام کرد که به نیورک خواهد رفت.
وی علت رفتن خود به نیویورک را بازگشت الواح هخامنشی عنوان کرد و گفت: یکی از برنامه‌های من در سفر به نیویورک ملاقات با رئیس دانشگاه شیکاگو است و در این ملاقات در خصوص بازگرداندن حدود ۳۰ هزار لوح هخامنشی که در نیویورک وجود دارد، صحبت خواهیم کرد و اگر موضع دانشگاه شیکاگو در مسائل فرهنگی با ما یکسان باشد، قطعا به نتایج خوبی خواهیم رسید.
در حقیقت الواح هخامنشی حدود ۷۰ سال پیش به بهانه ترجمه توسط موسسه شرق سناسی شیکاگو از ایران به امانت گرفته شده بود ولی این دانشگاه دیگر این الواح را به کشور پس نداد.
در ادامه این ماجرا ششم مهرماه سال ۹۲ هنگامی که نجفی از نیویورک به کشور باز گشت در فرودگاه ایران از موجوی متشکل از شیر و عقاب رو نمایی کرد که «شیردال» نام داشت.
وی مدعی شد که این شیر دال از سوی وزارت خارجه آمریکا و با قدمتی بالغ بر ۲۷۰۰ سال به وی داده شده و این موضوع به نوعی نشانه حسن نیت آمریکا به ایران و اولین گام بازگشت عتیقه های ایرانی از سراسر دنیا به ایران معرفی شد.
محمدعلی نجفی در مراسم رونمایی از جام سیمین «شیردال» اظهار کرد: وزارت امورخارجه ایالات متحده آمریکا این جام سیمین را با هدف بهتر شدن ارتباطات فرهنگی به مردم ایران هدیه کرد.
برخی از کارشناسان باستان شناسی معتقدند شیردال موجودی افسانه‌ای با تن شیر و سر عقاب (دال) و گوش اسب است. تندیس‌های به شکل شیردال در معماری کاربرد زیادی دارند. اما اینکه واقعا ما در تاریخ کشورمان چنین مجسمه‌ای را داشته‌ایم هنوز اثبات نشده است زیرا، هیچ سند و یافته تاریخی مبنی بر وجود این مجسمه در تاریخ ذکر نشده است.
از همان روزهای نخست تعدادی از باستان‌شناسان در همان نگاه اول، تقلبی بودن این شیردال را اعلام کردند؛ چرا که ترکیب اجزاء بدن، آرایه‌پردازی‌ها و شکل پرچ و لحیم‌کاری اجزا و اتصالات بدن نشانی از تلفیقی بودن و چسباندن ترکیبی نامربوط از قطعات بود تا یقین حاصل شود که این اثر اصالتی ندارد.
دو هفته بعد از این اقدام آمریکا و اظهارنظرهای کارشناسان داخلی و دفاعیات مسئولان، «اسکار وایت ماسکارلا»، کارشناس موزه متروپولتین نیز پرده از راز این شیردال برداشت و گفت: «جامی که اخیراً توسط وزارت خارجه آمریکا قدمت ۲۷۰۰ ساله تخمین زده شده و به ایران داده شده در واقع جعلی است و تاریخ ساخت آن به ۱۹۹۹ برمی‌گردد.»
وی در مقاله‌ای که در سایت تبلت مگ منتشر شد آورده این جام شیردال به سه قیف مجهز شده است که از نظر باستانی یکی از این سه قیف در جای نامربوطی قرار دارد ولی در جهان مدرن درست است و این یک تلاش ناموفق توسط خالق مدرن آن است تا آن را شبیه به اشیای قدیمی ایرانی کند.
تبلت مگ می‌نویسد: جام شیردال برای اولین بار در گالری آشیای ایرانی در ژنو دیده شده بود که در سال ۲۰۰۲ توسط یک کلکسیونر نیویورکی خریداری می‌شود و ۳ متخصص تأکید می‌‌کنند که این شیء مربوط به ۷۰۰ سال قبل از میلاد مسیح بوده اما وقتی جام به نیویورک آورده می‌شود یکی از واسطه‌ها توسط وزارت امنیت داخلی آمریکا به اتهام جعل تعیین منشأ اشیا باستانی بازداشت شده و اعتراف می‌کند که دروغ گفته است و به یک سال زندان و پرداخت ۵ هزار دلار جریمه محکوم می شود و خریدار پول خود را می‌گیرد و شیردال توقیف می‌شود. شیردال تا پاییز سال گذشته در انبار «کوئینز» وزارت امنیت داخلی آمریکا باقی می‌ماند.
کارشناس موزه متروپولتین آمریکا می‌‌گوید: در حقیقت هر کس با هنر خاور نزدیک یا هنر هر نقطه دیگر آشنایی داشته باشد با یک نگاه به شیردال متوجه خواهد شد که این جام تقلبی است.
تبلت‌مگ به طعنه نوشته است: ما به ایران یک نشان باستانی دادیم که حسن نیت خود را نشان دهیم اما فقط یک مشکل کوچک وجود دارد این که این شیء تقلبی است و قدمت آن به سال ۱۹۹۹ برمی‌گردد، جام شیردال نه تنها تقلبی است بلکه خیلی خیلی تقلبی است!
پس از این اقرار باستان شناسان غربی شیردال، منتسب به مجموعه اشیای بدلی و تقلبی غار کلماکره لرستان خوانده شد. مجموعه‌ای که در آخر دهه ۱۳۶۰ به صورت اتفاقی توسط یکی از بومیان در این منطقه از لرستان کشف شد و به یغما رفت و امروز بخش‌هایی از این آثار حتی در موزه‌های لوور، بریتانیا و متروپولتین وجود دارد که در اصالت اغلب آنها شک و شبهه است چون چندین برابر آثار مجموعه آنها بدل ساخته و روانه بازارهای عتیقه دنیا شد.
بررسی‌ها از نمونه اصلی این مجسمه که در موزه متروپولتین آمریکا نگه‌داری می‌شود نشان داده است این مجسمه مربوط به زمان عیلامیان نیست زیرا، شیردال‌ها در معماری عیلامی کاربرد داشتند و نمونه برجسته‌ای از آن در شوش پیدا شده است.
اما مجسمه شیردال منسوب به ایران که به کشور بازگردانده شد هیچ نشان تاریخی قابل شناسایی ندارد؛ از سوی دیگر بعد از انتقال این اثر تاریخی به کشور و رونمایی از آن عده‌ای اعلام کردند این مجسمه بدلی است و کشور آمریکا نمونه اصلی آن را به ایران نداده است.
با این حال مسئولین سازمان میراث فرهنگی همچنان به دفاع از شیردال تقلبی پرداخته و این اقدام را یک تبادل فرهنگی میان ایران و آمریکا می دانند.
باید متذکر شد که اگر نیت آمریکا در خصوص ارتباط فرهنگی با ایران مثبت و سازنده بود، به جای شیردال تقلبی بایستی قسمتی و یا همه الواح دوران هخامشی که از سوی دانشگاه شیکاگو از ایران دزدیده شده است باز گردانده می شد.
به هر صورت با گذشت ۵۹۸ روز از ورود شیردال تقلبی و تغییرات گسترده در سازمان میراث فرهنگی کشور همچنان سرنوشت شیردال تقلبی مشخص نشده است و مسئولین ایرانی پاسخ این گستاخی آمریکا را نداده‌اند.
نظر شما