شرکت پالایش نفت امام خمینی (ره) شازند اراک با ظرفیت ۱۵۰ هزار بشکه در روز در سال ۱۳۷۳ به بهره‌برداری رسید و کمی بعد ظرفیت آن به ۱۷۰ هزار بشکه در روز رسید. طرح افزایش ظرفیت و ارتقاء کیفیت فرآورده‌های تولید آن از سال ۱۳۸۵ به ارزش شش میلیارد یورو و با هدف افزایش ظرفیت تا ۲۷۰ هزار بشکه در روز آغاز شد.
این طرح در بهمن ماه ۱۳۹۱ با راه اندازی واحد بسیار پیچیده بنزین سازی RFCC و واحدهای پایین دستی آن تکمیل و امکان تولید روزانه ۱۶ میلیون لیتر بنزین یورو۴ فراهم شد اما این واحد پالایشی در یک سال گذشته دچار حوادثی شد که در این گزارش به برخی از این حوادث و رخداد اشاره می‌شود.
۱- از بین رفتن پره‌های مولد گازی ۲۰ مگاواتی (GTG-۲۱۳۱)
مولد گازی ۲۰ مگاواتی (GTG-۲۱۳۱) در اسفند ماه ۱۳۹۲ از سرویس خارج شد. گروه بازرس فنی پالایشگاه با استفاده از دستگاه بروسکوپ علت را شکسته شدن یک عدد از پره‌های توربین تشخیص داد و تصمیم بر تعمییر آن گرفت اما برخلاف تصمیم گرفته شده مولد گازی مجدد راه‌اندازی شد که همین موضوع موجب برخورد پره شکسته با پره‌های ثابت و متحرک، از بین رفتن آنها و آسیب جدی و شدید به استاتور و روتور قسمت کمپرسور توربین شد.
با گذشت بیش از ۱۱ ماه از این حادثه و تحمیل ۷۰ میلیارد ریال هنوز کار تعمییراتی این مولد گازی به پایان نرسیده است. همچنین قیمت خرید توربین، ۲۸۷ میلیون یورو - حدود ۰۰ ۴ میلیارد تومان- است. از سوی دیگر از سرویس خارج شدن مولد گازی ۲۰ مگاواتی موجب شده است که بویلر (دیگ بخار) مربوطه به آن نیز از سرویس خارج شود.
۲- ورود آب به رآکتور واحد بنزین سازی آیزومریزاسیون :
مسیر جدید دریافت خوراک واحد بنزین سازی آیزومریزاسیون در ۱۳ اردیبهشت ۹۳ از مخزن مربوطه بدون آبگیری در سرویس قرار داده شد. آب همراه مواد نفتی وارد راکتور شد و دمای بستر راکتور به طور ناگهانی افزایش یافت. در اثر این اشتباه واحد سه روز از سرویس خارج شد. در این مدت علاوه بر کاهش تولید روزانه ۱.۴ میلیون لیتر بنزین مرغوب، هدر روی هیدروژن و ارسال به مشعل پالایشگاه نیز وجود داشت. همچنین بدون این واحد بَنزِن موجود در بنزین پالایشگاه از حد استاندارد خارج می شود و نمی‌توان بنزین با استاندارد یورو۴ تولید کرد.
۳- از سرویس خاج شدن واحد گوگرد سازی در تاریخ
به علت کنترل نشدن تزریق مواد شیمیائی به بویلر در ۱۴ اردیبهشت ۹۳ تیوب‌های این بخش سوراخ و باعث از سرویس خارج شدن واحد گوگرد سازی به مدت چهار روز شد. در این مدت روزانه ۵۰۰ تن گوگرد همراه گازهای سمی به هوا وارد، باعث آلودگی شدید هوای منطقه و ایجاد ابر زرد رنگی از گوگرد در فضای آسمان پالایشگاه و منطقه شازند شد.
۴- هدر رفتن رزین کاتیونی ضعیف و رزین آنیونی قوی واحد تولید آب صنعتی
۴-۱- جهت تعویض رزین های خط یک واحد آب صنعتی، رزین‌های کاتیونی ضعیف به واحد منتقل و هنگام شارژ کیسه‌های حاوی رزین در ظرف شستشو به علت باز بودن شیر تخلیه ظرف، کلیه رزینها از طریق این مسیر به سیستم فاضلاب صنعتی تخلیه شد و باعث از بین رفتن ۴.۵ هزار لیتر رزین‌های کاتیونی ضعیف شد.
۴-۲- بعد از تعویض رزین‌های آنیونی قوی خط یک واحد آب صنعتی، به علت بارگذاری نادرست، ظرف آن دچار اختلاف فشار زیادی شد. بهره‌بردار واحد، جهت بر طرف کردن این مشکل اقدام به شستشوی معکوس رزینها با اختلاف فشار بالا کرد اما در اثر ایجاد فشار ناگهانی به ظرف، افشانک‌های پلاستیکی بالای آن شکسته و رزینها از ظرف خارج می‌شود. اگرچه خروجی ظرف دارای رزین تراپ است تا مانع خروج رزین ها از سیستم شود اما به علت باز بودن مسیر کنار گذر (By- Pass) کلیه رزینها خارج و وارد سیستم تولید بخار می‌شود. علاوه بر از دست رفتن پنج هزار لیتر رزین بیم آن می‌رود که در آینده برای باقی تجهیزات مشکلاتی ایجاد شود.
رزین‌های مورد نظر از شرکت خارجی با قیمت حدود بیست میلیارد ریال با مشکلات بسیار و به صورت انحصاری خریداری شد که متاسفانه کل ۹.۵ هزار لیتر رزین‌های کاتیونی ضعیف و آنیونی قوی هدر رفت.
۵- آلودگی مخازن COLD CONDENSATE فاز دو
به علت باز بودن مسیر اسید سولفوریک پالیشرهای فاز۲، اسید وارد مخازن کاندنسیت و باعث آلودگی ۱۶ میلیون لیتر آب این مخازن شد. همین اتفاق موجب شد بمدت سه روزPH آب کلیه بویلرهای به خصوصCO BOILER واحد بنزین سازی RFCC به کمتر از سه کاهش یافت.
پایین بودنPH در محیط‌های اسیدی خوردگی شدید تجهیزات را در پی داشت که مهمترین آن عبارتند از:
۶-۱- سوراخ شدن مسیرهای تخلیه هدرهای جانبی هر سه دستگاه
۶-۲- سوراخ شدن جوش شیر متصل به سوئیچ بویلر و سوراخ شدن مسیر تخلیه هدرهای جانبی، پلاک شدن تعداد زیادی از تیوب‌های دارم بویلر که به شدت نشتی داشت.
۶-۳- سوراخ شدن جوش PI روی درام بویلر مربوطه واحد بنزین‌سازی شماره۲ طرح توسعه پالایشگاه
۶-۴- افزایش یون‌های آهن در شبکه آب کاندانس فاز۲ که افزایش میزان آن باعث آلودگی رزین‌های پالیشرها و از کار افتادن آنها می‌شود.
۶-۵- در زمان کاهشPH آب بویلرها، در کلیه واحدها تزریق مواد شیمیائی به حداکثر مقدار ممکن افزایش یافت که این عامل باعث رسوب‌گذاری روی تجهیزات و هدر رفت میلیون‌ها تومان مواد شیمیائی شد
۶- آتش سوزی و آسیب رسیدن به سل H برج خنک کننده آب گردشی فاز۲
یکی از پره‌ها شکسته می‌شود و به متعلقات داخل برج اصابت می‌کند. سل از سرویس خارج و نسبت به تعمیر پره و تعویض متعلقات داخلی شامل لوله‌های PVC (نقش توزیع کنند آب) و صفحات مشبکی معروف به صفحات شانه تخم مرغی (نقش قطره‌ای کردن آب بعد از خروج از افشانک‌ها) اقدام میگردد اما به علت عدم نظارت و تعمیر صحیح بعد از راه‌اندازی مجدد، لوله‌هایPVC از محل خود خارج و باعث توزیع نامناسب آب و در نتیجه شکستن شدن صفحات شانه تخم مرغی می‌شوند. همچنین در تاریخ ۲۴ تیر۹۳ هنگام چسب کاری داخل برج مذکور به دلیل وجود بخارات مواد نفتی و گاز هیدروژن، حریق صورت گرفت.
۷- آتش سوزی در مشعل شماره۱ و از بین رفتن کابل‌های ابزاردقیق و برقی
مشعل از سرویس خارج می‌شود و به دلیل عدم حضور نفرات در محوطه، شیر گاز اصلی به صورت کامل بسته نمی‌شود. با باز شدن شیر روی مسیر ونت حجم زیادی گاز تخلیه می‌شود. با توجه به نزدیکی با مشعل شماره۱ سبب آتش سوزی در آن و سوختن کلیه ادوات اعم از کابل‌های برقی و ابزار دقیق و شیر آلات می‌شود.
۸- آسیب دیدن تلمبه های حوضچه تخلیه پالیشرها
دو تلمبه عمودی وظیفه تخلیه حوضچه پالیشرها را به عهده دارند که چندین بار به علت عدم نظارت صدمه دیده‌اند و هزینه‌ای معادل ۳۰۰ میلیون تومان به پالایشگاه تحمیل کرد.
۹- بسته شدن کلیه واحدهای فاز دو
در حالی کلیه واحدهای فاز دو پنج بار در سال ۹۳ از مدار خارج شد که از سرویس خارج شدن واحدها ضمن افزایش ریسک خطر باعث وارد آمدن خسارت مادی در نتیجه از دست دادن تولید وعدم النفع می‌شود.
واحدهای فاز دو در تاریخ های زیر از سرویس خارج شد :
۱۰-۱ ۳۱ فروردین: به علت از سرویس خارج شدن مولد بخاری
۱۰-۲ ۲۸ اردیبهشت: به علت وصل بودن به برق شهر و قطع برق شهر
۱۰-۳ ۳۰خرداد: به علت فلش زدن ترانس مرکز فرعی ۲۱
۱۰-۴ ۱۳ مهر: به علت افت ولتاژ برق شهر و عدم جدا نمودن آن از سیستم برق پالایشگاه در شبکه توزیع برق
۱۰-۵ ۱ آبان: به علت فلش زدن در یک مرکز فرعی و عدم قطع برق شهر
** اما مهترین مسئله آلودگی‌های زیست محیطی شامل آلودگی منابع آب زیرزمینی دشت شازند و هوای پالایشگاه و منطقه استان مرکزی وهمچنین آلودگی خاک با مواد نفتی است.
۱۰- آلودگی چاه آب شماره۳
چاه شماره۳ به مواد نفتی آلوده و سبب آلودگی حوضچه‌های آبرسانی و متعاقب آن کل سیستم آب و بخار پالایشگاه شد و سه ماه است در سیستم آب حدود ۱۰ ppm نفت مشاهد شده است. به مدت دو هفته سیستم آب آشامیدنی پالایشگاه به شدت بوی نفت می‌داد که در طی این مدت بطری‌های آب معدنی در سطح پالایشگاه توزیع شد و جهت حل آن سیستم آب آشامیدنی را به آب دریافتی از سد کمال صالح متصل کردند اما شبکه آب خنک کنند و آب صنعتی پالایشگاه هنوز آلوده به مواد نفتی است. جهت رفع آلودگی این چاه تاکنون اقدام مؤثری انجام نشده و فقط شبکه آب آشامیدنی داخلی پالایشگاه از سیستم آب چاه‌ها جدا شده است و از آب سد کمال صالح تغذیه می‌شود.
۱۱- آلودگی آب چاه شماره ۶ و ۷ پالایشگاه
از اسفند ماه ۱۳۹۲ آب تصفیه شده فاز۱ واحد بازیافت پالایشگاه – که باید مجدد مورد استفاده قرار گیرد- در اغلب موارد به علت افزایش آمونیک (NH۳) به حوضچه‌های تبخیر هدایت می‌شود. سرریز آن به پوند خاکی H که فاقد هیچگونه پوشش محافظتی است موجب نفوذ آب آلوده به منابع آب زیرزمینی دشت شازند شده است. از آنجایی که چاه‌های شماره ۶ و ۷ در نزدیکی این پوند قرار دارد میزان سختی آب آنها از S/CMµ ۴۰۰ به S/CMµ ۱۳۵۰ افزایش یافته است.
۱۲- دریافت آب از سد کمال صالح بیش از دو برابر سهمیه تخصیصی
سهمیه آب پالایشگاه دریافتی از سد کمال صالح ساعتی ۶۰۰ مترمکعب است اما اکنون عدم برگشت آب‌های واحد بازیافت که در بالا به آن اشاره شد باعث افزایش دریافت آب به ۱۴۵۰ متر مکعب در ساعت و در برخی زمان‌ها به ۱۸۵۰ مترمکعب در ساعت از سد کمال صالح شده است.
۱۳- ارسال روزانه ۳.۶ میلیون لیتر آب واحد بازیافت فاز۲ به حوضچه‌های تبخیر
حدود ۱۵۰ متر مکعب در ساعت آب بازیافت فاز۲ پالایشگاه به پوند ارسال می‌شود و اقدام اصلاحی جهت تغییر ساختار باکتری های سیستم انجام نشده است.
۱۴- انباشت لجن های نفتی در واحد بازیافت
لجن های نفتی در واحد بازیافت انباشته شده و پالایشگاه جهت برداشت آنها هیچگونه اقدام اصلاحی انجام نداده است.
بخشی از اشکالات واحدهای پالایشی نیز به شرح زیر است:
عدم کارکرد درست واحد آب صنعتی که باعث:
۱۵- افزایش سختی آب و وجود سیلیس در شبکه توزیع بخار آب پالایشگاه می‌شود و بالتبع آن رسوب گذاری روی پره‌های توربین‌های بخاری و تیوب‌های دیگ‌های بخار افزایش می‌یابد. از طرفی افزایش سیلیس باعث کاهش PH آب بویلرها و افزایش مصرف مواد شیمیائی تزریقی می‌شود که علاوه بر هزینه زیاد، رسوب گذاری در تجهیزات مصرف کنند بخارآب را هم در پی دارد.
۱۶- حضور یون سدیم در شبکه آب تغذیه دیگ های بخار باعث افزایش خوردگی آهن در سیستم و جذب آهن در پالیشرها و بالتبع آن از کار افتادگی رزین‌های پالیشرها می‌شود.
۱۷- عدم کنترل میزان کلر در شبکه آب خنک کننده فاز۲ موجب افزایش رشد باکتریها و رسوب گذاری در سیستم آب خنک کننده می‌شود که این موضوع باعث کاهش انتقال حرارت در کولرها و صدمه به تجهیزات خواهد شد. وجود لجن های نفتی در شستشوی سل‌های برج‌های خنک کننده نشان دهنده این مشکل است.
۱۸- آب بازیافت به علت آلودگی و بالا بودن آمونیاک و عدم پیگیری و بررسی علل آن اکثرا" به حوضچه های تبخیر ارسال می‌شود و پالایشگاه را با کمبود ۲۰۰ تا ۳۰۰ مترمکعب آب در ساعت مواجه می‌سازد.
۱۹- کمپرسورها به علت مشکلات متعدد و عدم پیگیری اکثرا" از سرویس خارج و هزینه‌های تعمییراتی زیادی را به پالایشگاه تحمیل کرده‌اند.
۲۰- کوره‌ها به علت عدم پیگیری رفع اشکالات شان در بیشتر مواقع از سرویس خارج می‌شوند و باعث انتشار گازهای سمی حاوی H۲S به محیط و نارضایتی کارکنان و مردم ساکن مجاور پالایشگاه شده است.
۲۱- بسته شدن مکرر واحد بنزین سازی RFCC و کاهش تولید بنزین پالایشگاه به نصف که علل آن انجام ندادن تعمییرات اساسی در تابستان و جایگزینی روش‌های راهبری آزمون و خطا به جای دستورالعملهای فنی و مهندسی است.
تعمییرات اساسی واحد برخلاف برنامه در شهریور ماه انجام نشد همین موضوع واحد را دچار مشکلات زیادی کرد؛ نشتی‌های پی‌درپی در واحد باعث بسته شدن واحد در تاریخ ۱۵ آبان ماه درحین راه‌اندازی مجدد شد. به علت هدر روی کاتالیست، واحد برای بار دوم بسته شد که بعد از شش بار راه اندازی و بستن به دلیل رعایت نشدن دستورالعملهای راه اندازی واحد بالاخره پس از ۲۵ روز راه‌اندازی شد.
طبق دستورالعملهای توصیه شده توسط سازنده واحد باید چرخش کاتالیست را در مرحله راه‌اندازی در دمای ۶۰۰ درجه سانتیگراد شروع کند اما ۶ آذر با روش سعی و خطا در دمای ۳۰۰ درجه سانتی گراد اقدام به گردش کاتالیست شد که این روش باعث هدر روی کاتالیست از بخش راکتور واکنشی به برج اصلی تفکیک مواد هیدرو کربنی شد. در نتیجه آن ته برج اصلی واحد، مسیرهای عبور مواد نفتی ورودی پمپ‌ها و سایر تجهیزات از کاتالیست پر و به ناچار واحد بسته شد.
از سرویس خارج شدن واحد RFCC باعث کاهش هشت میلیون لیتر در روز بنزین یورو ۴ و ۸ میلیون لیتر در روز گاز مایع، پروپیلن و نفت‌گاز(گازوئیل) و عدم النفع تولید محصولات با ارزش افزوده بالا و هدرروی حدود ۴۵۰ تن کاتالیست باعث خسارت بیش از ۲۴۰ میلیون دلار به کشور شد.
۲۲- آسیب به مبدل‌ها به دلیل این که به طور مناسب مهار نشدند. در نتیجه به دلیل سنگین بودن تیوب شیت، ۳۰ الی ۴۰ درصد تیوبها از محل اتصال به تیوب شیت شکسته‌اند و قابل ترمیم نیست. سفارش خرید دو دستگاه تیوب باندل معادل سی میلیارد ریال داده شده است.
۲۳- آسیب رساندن به مبدل E-۳۱۰۶ که به دلیل بی مبالاتی هنگام بیرون کشیدن باندل، باندل و خود مبدل دچار اعوجاج شده و سفارش خرید مبدل جدید داده شده است.
منبع: تسنیم
نظر شما