این روزها تصاویر زیادی از حملات جریان‌های تکفیری در شبکه های اجتماعی منتشر می‌شود و تنها کارشان ایجاد رعب و وحشت در میان مردم است. داعش این روزها به خوبی توانسته است از ابزار رسانه برای معرفی خود و قدرت نمایی کاذبش استفاده کند.

البته آیینه دیگری هم هست که سعی دارد بازنمای حملات داعش و تکفیری ها در منطقه باشد. آیینه‌ای شکسته از رسانه های غرب و آمریکا که تنها می‌تواند تکه‌ای از واقعیت های رخ داده در منطقه را به نمایش بگذارد. درمقابل این تصاویر چندی است که مستندسازان ما هم دست به کار شده‌اند و هر بار شخصی یا گروهی برای ساخت یک مستند و برای به تصویر کشیدن انچه که در منطقه و در همسایگی این مرزهای جغرافیایی (که شاید به خاطر نزدیکی فرهنگی و مذهبی دیگر حتی نتوان نام مرز را بر آنها نهاد) رخ می‌دهد به سوریه، لبنان، عراق و دیگر کشورهای درگیر می‌روند.

از جمله کارهایی که در این زمینه توسط ایرانی ها ساخته شده است مستند «بدون مرز، عشق» است که با همکاری دو نفر به تولید رسید. وحید فراهانی کارگردان و فیلمبردار و سیدهاشم موسوی تهیه کننده این اثر برای تولید این اثر به عراق رفتند و در مناطق جنگی بین گروه های تکفیری و مبارزان عراقی ساکن شدند.

بیشترین اخبار داعش از رسانه‌های غربی و ویدئوهای خود این گروه است

تهیه کننده مستند «بدون مرز، عشق» ابتدا درباره دغدغه رفتن به عراق و ساخت این مستند به اهمیت ثبت وقایع در تاریخ اشاره کرد و گفت: اولا جنگ و حملات در کشوری رخ می دهد که در همسایگی ماست و طبیعتا آثار این اتفاق بر کشور ما هم مستولی خواهد شد. همچنین عراق نزدیکی‌های فرهنگی زیادی با ما دارد و مردمش مثل ما مسلمان هستند.   مجموع اینها و اتفاقی که در حال حاضر در عراق رخ می دهد باعث شد که این دغدغه ایجاد شود که ما هم کاری انجام دهیم چون احساس ما این بود که انجام هرگونه کاری در این باره به بن بست رسیده و قفل شده است.

وی ادامه داد: بیشترین اخباری هم که از قبل داعش به ما می‌رسد از رسانه‌های غربی و ویدئوهای خود این گروه در فضای مجازی است. مستندهایی که از طرف خود داعش منتشر می‌شود چون این گروه خودش تیم مستندسازی دارد. تیم هایی که در اروپا فعالیت می کنند اما ما همچنان رویکرد مشخصی نداشته‌ایم که در این زمینه چه باید کرد و چه مستندهایی باید ساخت تا این وقایع را ثبت و ضبط کنیم.

برای ساخت این مستند کسی ما را حمایت نکرد

موسوی درباره حضور خود و کارگردان به شکل مستقل درعراق بیان کرد: ما خواستیم در بطن کار باشیم و به همین منظور هم تصمیم گرفتیم به شکل مستقل به عراق برویم. شاید اگر از طرف یک تشکیلات مشخص به عراق می‌رفتیم مجبور بودیم انتظارات مورد نظر آنها را دربیاوریم و از طرف دیگر هم مجموعه‌هایی که برای همکاری سراغشان رفتیم از ما حمایت نکردند و از ما سوال می‌کردند که هدف ما از رفتن به عراق چیست و یا قرار است چه تصاویری را در کار خود بیاوریم.

تهیه کننده مستند «بدون مرز، عشق» با اشاره به چگونگی سفر به عراق از سختی های حضور در یک کشور درگیر با جنگ سخن گفت و بیان کرد: از جمله سختی های کار این بود که ما با پاسپورت زیارتی و با امکانات اجاره‌ای برای ساخت این مستند به عراق رفتیم. ما به نتیجه و مشکلاتی که ممکن است پیش آید فکر نکردیم و فقط با خود گفتیم که باید به عراق برویم و این وقایع را ثبت کنیم. شرایط مستندسازی در عراق برای ما به راحتی فراهم نبود و حتی گاهی مجبور بودیم کلامی هم بر زبان نیاوریم تا دیگران پی به هویت ما نبرند. البته من چون می توانم عربی صحبت کنم کمتر مشکل داشتم اما وحید فراهانی کارگردان اثر مجبور بود گاهی تا ۱۲ ساعت حتی یک کلمه بر زبان نیاورد.

خیابانی که از شدت ناامنی مرگ نام گرفته بود

موسوی با اشاره به ناامنی های موجود در عراق اضافه کرد: یک دوربین در دست من بود و دوربین دیگری هم دست وحید فراهانی که اگر یک نفر را گرفتند شخص دیگر بتواند کار کند. یکی از این دوربین‌ها حرفه‌ای بود و دیگری دوربین ساده‌تری برای عکاسی بود. هر روز که می‌گذشت و فیلم‌ها و تصاویر بیشتری از کار می‌گرفتیم استرس ما بیشتر می‌شد چون می‌ترسیدیم با یک اتفاق این تصاویر را از دست بدهیم. در بغداد ناامنی زیاد بود و حتی زمانیکه بعضی از مردم دیگر شهرهای عراق شنیدند ما چند روز در بغداد بودیم به ما گفتند خودشان جرات این را ندارند که به بغداد بیایند. من خاطرم هست خیابانی در بغداد وجود داشت که به دلیل این ناامنی‌ها و ناآرامی‌های داعش در انجا شارع الموت نام گرفته بود. یک طرف تک تیراندازهای داعشی بودند و طرف دیگر مبارزان عراقی قرار داشتند. حتی گفته می‌شد داعشی‌ها برای سر ایرانی‌ها جایزه تعیین می‌کردند.

وی در ادامه درباره روند ساخت مستند «بدون مرز، عشق» بیان کرد: زمانیکه ما به عراق که رسیدیم من با شماره‌ای که از طریق یکی از شبکه‌های اجتماعی از یکی از گروه‌های مجاهد عراقی بدست آورده بودم تماس گرفتم. این شخص عضو کتائب یا گردان سیدالشهدا بود. ما در این مستند مبنای خود را یکی از گروه‌هایی قرار دادیم که از ابتدای ورود آمریکا به عراق تشکیل شده است و به مبارزه با اشغالگران می‌پردازد. این گروه مقاومت با عنوان کتائب سیدالشهدا از سال ۲۰۰۳ با آمریکا مبارزه می‌کند تا ۲۰۱۱ و از آن سال به بعد در سوریه و حملات آن نقش مثبتی داشته است. هم اکنون هم بخش‌های حساسی را در عراق سازمان دهی می‌کنند. این گروه هم اکنون ۱۲ کیلومتری بغداد را مراقبت می‌کند.

همیشه در فکر این دو دو تا چهار تا کردن هستیم

موسوی در توضیحات بیشتر خود از این گردان بیان کرد: در عراق گروه‌های مختلفی برای مبارزه وجود دارند و البته این امر تحلیل‌های مختلفی هم دارد گردان سیدالشهدا هم یکی از آنهاست که فعالیت های زیادی دارد. ما در چند روزی که در عراق بودیم با این افراد هماهنگ شدیم و بدون هماهنگی با آنها اجازه رفت و آمد به شکل آزاد نداشتیم چون در آن شرایط حتی بودن ما در بغداد اشکال داشت و خود ارتش عراق می‌توانست بر ما خرده بگیرد که با چه مجوزی آنجا هستیم و چه می‌کنیم. مشکلاتی هم برایمان بوجود امد و دو بار نزدیک بود ما را به سازمان استخبارات یا وزارت اطلاعات عراق ببرند و ما هر دو بار به شکلی خدایی نجات پیدا کردیم.

تهیه کننده مستند «بدون مرز، عشق» با اشاره به اهمیت ثبت وقایع در عراق باوجود ناامنی های آن بیان کرد: اگر آمریکا از جنگ ویتنام که ۴۰ سال از آن گذشته است، یک تیر پیدا کند آن را به موزه می‌برد و با همان تاریخی از خود و مردانش می‌سازد اما ما همیشه در فکر این دو دو تا چهار تا کردن هستیم. من از نظر منطقی پذیرفتم که اینگونه رفتن به عراق صحیح نیست اما منطق قوی‌تری هم می‌گفت که باید برویم.

چند سال دیگر رسانه های غربی اتفاقات عراق را بازسازی می کنند

وی ادامه داد: مساله این است که پنج سال دیگر کسی از این اتفاق چیزی نمی‌داند جز تصاویری که می‌توانند این واقعیت ها را بازسازی کنند و آن وقت تنها تصاویری که این واقعیت را به نمایش می‌گذارند بی‌بی‌سی، واشنگتن پست، سی ان ان، نیویورک تایمز و ... هستند. چرا از طرف سی ان ان یک خانم گزارشگر فرستاده می‌شود که این زن بی هیچ ابایی در مرز گزارش می‌گیرد و بعد ما در مقابل تنها از حرفه‌ای بودن آنها تعریف می‌کنیم و باید منتظر بمانیم که تاریخ و جهان را هم از دید آنها ببینیم. ۵ سال دیگر تاریخ را آنها می‌نویسند نه ما، الان از سوریه ما چه تصاویری داریم؟ تصور بسیاری از سوریه این است که با خاک یکسان شده است درحالیکه مردم در آنجا زندگی می کنند. آمریکایی که در این زمینه هیچ ادعایی ندارند دارد کار می‌کند اما ما کجای این معادله هستیم.

اقتدار مبارزان مسلمان را نشان دادیم

موسوی با اشاره به آنچه که قرار بوده در این مستند برجسته شود بیان کرد: ما در این مستند هم خواستیم وضعیت زندگی مردم را در عراق نشان دهیم و هم خواستیم از کسانی بگوییم که در برابر جریان‌های تکفیری ایستادگی و مبارزه می‌کنند. درواقع در این مستند نخواستیم مثل بسیاری از کارهایی که تنها مظلومیت مردم را در برابر جنگ نشان می‌دهد عمل کنیم بلکه این برای ما مهم بود که اقتدار مبارزان مسلمان را هم نشان دهیم.

تهیه کننده مستند «بدون مرز، عشق» اضافه کرد: اینکه گروهی از آدم‌ها هستند که همسر و فرزند دارند و در کنار زندگی خود با داعشی‌ها هم مبارزه می‌کنند اینها در دوربین رسانه های غربی نمایش داده نمی‌شوند اما ما باید نشانشان دهیم و بیان کنیم که افرادی هستند که اجازه نمی‌دهند جریان‌هایی مثل داعش پیشروی کنند. وجود این مبارزان نه تنها برای ما که حتی برای خود عراقی ها هم مجهول است. من بعضی از این تصاویر را به خود عراقی ها نشان می‌دادم و آنها تعجب می‌کردند از اینکه مردم انجا هم زندگی می‌کنند و هم مبارزه. این مبارزه توسط مسلمانان و شیعیان محور اصلی مستند ما شد؛ به طور مثال ما در مستند به سراغ مردم آمرلی می‌رویم و از زندگی ۵۰ هزار نفری می‌گوییم که ۸۰ روز در برابر داعشی‌ها مقاومت می‌کنند.

مدافعان انقلاب ما در حال حاضر مبارزان علیه داعش هستند

وی با اشاره به مصاحبه هایی که با اهالی آمرلی داشته است، بیان کرد: بچه‌های یازده ساله در این خانواده‌ها یاد می‌گیرند که چگونه با اسلحه کار کنند تا بتواند در مقابل داعشی ها از خود دفاع کند. این افراد در مصاحبه هایشان توضیح می‌دادند که در خانه‌های خود قبر کنده‌اند تا اگر گروه‌های داعش به آنها حمله کرد نارنجک هایشان را منفجر کنند و آنها را از بین ببرند.

موسوی با اشاره به تاثیر انقلاب اسلامی ایران و استراتژی هایش در میان مردم مبارز منطقه بیان کرد: این کتائب و گروه هایی که علیه داعش می‌جنگند مقلدان رهبر انقلاب هستند. آنها گاهی حتی بیشتر از من و شما علقه دارند و از نکات جالب این مستند ادبیاتی است که این افراد در دفاع از چهره‌های انقلابی ما به کار می برند ادبیاتی که از من مدافع انقلاب بسیار محکم تر است و ادم گاهی احساس می‌کند که مدافعان انقلاب در حال حاضر این افراد هستند.

دیدن مبارزه مسلمانان قوت قلب ایجاد می کند

در ادامه وحید فراهانی فیلمبردار و کارگردان مستند «بدون مرز، عشق» درباره کار خود توضیح داد: ما اصلا نخواستیم در این کار صحنه سازی شود و تمام هدف ما این بود که کار واقعی باشد. دوربین حکم چشمان مرا داشت و من تنها با آن نگاه می‌کردم و دیده‌های خود را برای مخاطب به تصویر کشیدم.

وی ادامه داد: ما در فیلمبرداری کار گاهی بدون هیچ آمادگی با حوادث همراه می شدیم و هر اتفاقی که رخ می داد به سرعت دوربین را روشن و فیلم می گرفتیم. شما می توانید در این فیلم مختصات فاصله با دشمن را احساس کنید و بفهمید که مبارزان در چه شرایطی و کجا با دشمن می جنگند. همه اینها به شکلی کاملا رئال و بدون پیش بینی اتفاق افتاد به گونه ای که من سیاری از تصاویر را ناگهانی ضبط کردم و گاهی خودم هم گیج می شدم.

کارگردان مستند «بدون مرز، عشق» در پایان با اشاره به ویژگی اصلی این مستند بیان کرد: ما در این مستند هیچ تصویر مستقیمی از داعش نداریم. ما همیشه تصاویری از سربریدن مسلمانان توسط داعش و مطلومیت آنها دیده ایم و در این کار سعی کردیم که برخلاف این فیلم ها، تصویر قدرتمندی از مسلمانان نشان دهیم؛ از کسانی که دارند با این افراد مبارزه می کنند. دیدن همین تصاویر برای کسی که در آن فضا نبوده است نوعی قوت قلب ایجاد می کند.

مستند «بدون مرز، عشق» امروز پنجشنبه ۲۴ مهرماه ساعت ۲۰ از شبکه افق پخش می ود و تکرار آن ساعت ۱۸ روز جمعه ۲۵ مهر ماه خواهد بود. تیزر این مستند را می توانید از اینجا ببینید.

منبع: مهر