نماینده: یکی از محورهای مهم نقد کارشناسان و اهالی رسانه به تیم دیپلماسی هسته ای ایران آن بوده که چرا مسئولین امر، مفاد مذاکرات انجام شده را در اختیار رسانه ها قرار نمی دهند و بر «محرمانه» بودن آن تأکید می کنند.

به گزارش نماینده، چنین موضوعی موجب شده تا کارشناسان نتوانند آنگونه که باید پیرامون توافقنامه موسوم به ژنو اظهارنظر قطعی کنند و همین امر موجب «دوگانگی» در برداشت ها و تحلیل ها شده است. برای مثال، از سویی تیم هسته ای معتقد است که حق غنی سازی ایران از سوی غرب پذیرفته شده است و این یک دستاورد عظیم برای جمهوری اسلامی است، و از سویی دیگر با رجوع به مفاد توافقنامه، چنین مسأله ای برداشت نمی شود. البته این تناقض، در برخی از مفاد دیگر توافقنامه نیز مشاهده می شود تا جایی که بین متنی که وزارت خارجه جمهوری اسلامی منتشر کرده با متنی که در وب سایت رسمی کاخ سفید منتشر شده، تفاوت های چشم گیری وجود دارد.

به نظر می رسد چاره کار برای خروج از این دوگانگی که به مرور بر ضرر منافع بلند مدت ملی تمام خواهد شد، در شفافیت و عدم محرمانه بودن مذاکرات است. مسئولین تیم هسته ای می بایست تبصره محرمانه بودن مذاکرات را بردارند آن هم در شرایطی که طرف غربی، موضوعاتی را بیان می کند که بیشتر موجب ابهام و سوال خواهد شد.

در چنین شرایط غیرشفافی، رسانه ها نیز مجبورند مبتنی بر داده های کم، دست به «تجزیه» و «تحلیل» بزنند که ممکن است این تحلیل ها از سوی تیم سیاست خارجه ایران درست نباشد.  

برای مثال، در روزهای اخیر و با بازداشت بابک زنجانی، تحلیل جدیدی توسط برخی از رسانه ها کلید خورده است که هنوز به درستی صحت و سقم آن مشخص نیست. می دانیم که بابک زنجانی و شبکه مرتبط با وی در ترکیه و چند کشور دیگر، سهم به سزایی در دور زدن تحریم ها و بازگرداندن بخشی از منابع مالی ایران به داخل کشور داشته اند. به همین علت این شبکه همیشه برای مقامات آمریکایی و غربی اهمیت داشته است تا جایی که نام بابک زنجانی را در لیست تحریم های خود قرار داده بودند.

اما به ناگاه، آقای روحانی در نامه ای خطاب به اسحاق جهانگیری بر ضرورت مبارزه با مفسدین اقتصادی و ویژه خواران، و به ویژه مبارزه با کسانی که به رغم آقای رئیس جمهور از شرایط تحریم سوءاستفاده کرده اند، تأکید می کند. چند روز پس از این نامه نیز بابک زنجانی دستگیر می شود.

از این زاویه، برخی کارشناسان معتقدند که «ممکن است» یکی از تعهدات نانوشته و محرمانه ایران به کشورهای غربی در راستای مثلا «اعتمادسازی»، این بوده که ایران متعهد شده است شبکه ایرانی دور زدن تحریم ها را کشف و منهدم کند.

بنابراین، بازداشت بابک زنجانی و احتمالا افراد دیگری که طی روزهای آینده ممکن است بازداشت شوند، بیش از آنکه ماهیت مبارزه با مفاسد اقتصادی داشته باشد، در راستای طرح اعتمادسازی ایران به غرب است. در صورتی که واضح است چنین موضوعی به شدت بر ضرر منافع ملی ایران تمام خواهد شد آن هم در شرایطی که همتای غربی حتی به مفاد همین توافق نامه ژنو (که البته بیشتر به نفع آنها هم هست) پایبند نبوده و در چند وقت اخیر، هم تحریم های جدید علیه ایران وضع کرده و هم اینکه در سخنان خود، مجددا بر غیر قابل اعتماد بودن ایران سخن گفته اند.