«نماینده»؛ سید سجاد پادام*/ برخی از مردان اقتصادی دولت یازدهم به شدت از پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی دفاع می‌کنند. این در حالی است که کشور ما در اقتصاد نیاز به حمایت از تولید و صنایع داخلی خود دارد. اینکه حمایت از تولید داخل با پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی چه تناقضی دارد را با یک مثال تاریخی ذکر می‌کنیم.

سال ۲۰۰۷م. اتحادیة اروپا قصد داشت برای حمایت از کشاورزان اروپایی و ایجاد امنیت غذایی در اروپا، تعرفه‌های وارداتی محصولات کشاورزی به اتحادیة اروپا را افزایش دهد و تعرفة واردات هر تن موز از کشورهای منطقة آمریکای لاتین را به ۲۲۵ دلار در هر تن رساند که تقریباً نزدیک به ۳۰۰ درصد افزایش تعرفه را شامل می‌شد.

اما اکوادور که بزرگترین صادر کنندة موز جهان است، از این اقدام اتحادیة اروپا به سازمان تجارت جهانی شکایت کرد و آن را خلاف قوانین سازمان تجارت جهانی دانست. نتیجه این شد که سازمان تجارت جهانی به ضد اتحادیة اروپا رأی داد و اتحادیة اروپا با ۲۷ عضو نتوانست در تعرفه‌گذاری و حمایت از تولیدات خود موفق عمل کند.

اتحادیة اروپا در سال ۲۰۰۶م. هم تصمیمی مشابه گرفته بود که با مخالفت سازمان تجارت جهانی روبه‌رو شده بود، در واقع تحقق امنیت غذایی با عضویت این اتحادیه در سازمان تجارت جهانی سازگاری ندارد و باید بین این دو یکی را انتخاب کند.

اگر کشورهای عضو اتحادیة اروپا عضو سازمان تجارت جهانی نبودند، این سازمان نمی‌توانست در قبال ایجاد تعرفه بر آنها اعمال قدرت داشته باشد. لذا پیوستن کنونی ایران به سازمان تجارت جهانی نمی‌تواند با حمایت از تولید ملی سازگاری داشته باشد.

اخیراً تب پيوستن ایران به سازمان تجارت جهانی بالا گرفته است به‌طوری که «محمدرضا نعمت‌زاده»، وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران از مذاکرات با سوئیس برای پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی خبر داده بود. آقای نعمت‌زاده در آن نشست که در ۱۷ دی ماه سال گذشته برگزار شده بود، گفت: «در پيوستن به سازمان جهانی تجارت، هيچ‌گونه نگرانی برای صنايع وجود ندارد؛ ممكن است چند واحد با مشكل مواجه شوند؛ روشن است که اگر واحدی نخواهد مشکلات فنی خود را حل کند، برایش مشکل ایجاد می‌شود و این مسئله در شرایط عادی نیز امکان‌پذیر است.»

هنگامی که در مورد نتیجة یک بحث مانند پیوستن به سازمان تجارت جهانی اختلاف نظر وجود دارد و هر یک استدلال‌های خود را در مورد پیوستن یا نپیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی را دارند، بهتر است به تاریخ و تجارب دیگران رجوع کنیم تا متوجه شویم که آیا واقعاً سازمان تجارت جهانی در حال حاضر به تولید ملی کشور ما کمک می‌کند یا خیر؟

با توجه به مورد یاد شده نسبت به  اتحادیه اروپا، به نظر می‌رسد پیوستن کنونی ایران به سازمان تجارت جهانی نمی‌تواند با حمایت از تولید ملی سازگاری داشته باشد. از طرفی عمده کشورهای جهان عقیده دارند که سازمان تجارت جهانی تریبونی است که خواست شرکت‌های آمریکایی را به کرسی بنشاند و در این بین از تحقق استقلال و امنیت تولید در هر کشور دیگری جلوگیری کند، لذا برای کشوری مانند ایران که استقلال سیاسی دارد و با اقتصاد مقاومتی در پی استقلال اقتصادی هم هست، پیوستن به سازمان جهانی به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.

حال به فرض محال سازمان تجارت جهانی برای ایران سودی در پی داشته باشد، ذکر این نکته ضروری است که اگر یک کشور با عضویت ایران مخالفت کند، عضویت ایران به حالت تعلیق در می‌آید. مانند عضویت روسیه که ۱۸ سال توسط کشور گرجستان به تعلیق درآمد و سرانجام با باج دادن روسیه این موضوع حل شد. حتی اگر تصور شود که مخالفت آمریکا با عضویت ایران جدی نباشد، اما ایران چگونه می‌تواند اسرائیل را راضی کند؟ ممکن است اسرائیل در ازای رضایت به عضویت ایران به رسمیت شناختن کشورش توسط ایران را طلب کند، لذا بهتر است مسئولین کشور خود را خسته نکنند و انرژی خود صرف احیای تولید صنایع داخلی کنند.

در این رابطه «علی‌پور» رئیس مرکز تجارت جهانی ایران در این رابطه می‌گوید: «در جلسه‌ای که با جناب آقای «پاسکال لامی» رئیس سازمان تجارت جهانی داشتم، ایشان گفتند که یکی از مهمترین توصیه‌های ما به مقامات همة کشورهایی که خواهان عضویت می‌باشند این است که این کشورها اول حمایت سیاسی کشورهای عضو را جلب کنند سپس سایر اقدامات خود را انجام دهند.»

حال ایران چگونه می‌تواند حمایت سیاسی اسرائیل را به دست بیاورد؟

بنابراین این سازمان علاوه بر اینکه از نظر اقتصادی به سود صنایع داخل و تولید ملی نیست، منجر به ترک برداشتن استقلال سیاسی می‌شود که برای به دست آوردنش خون بیش از ۳۰۰ هزار شهید ریخته شده است.

*کارشناس مسائل اقتصادی