هفته نامه «نماینده»؛ محمداسماعیل کوثری*/ قبل از نوروز امسال، جلسه‌ای برای توضیح روند مذاکرات مسئولین سازمان حج و وزارت امور خارجه با مقامات عربستان سعودی جهت برگزاری مراسم حج امسال در خصوص اعزام زائران ایرانی، برگزار شد. هرچند هنوز فرصتی جهت ارائه گزارش این جلسات و مذاکرات به مجلس شورای اسلامی تعیین نشده است و مکتوباتی نیز ارائه نشده است؛ اما نکاتی در خصوص این مذاکرات و آنچه منتهی به این مذاکرات شده، قابل تحلیل و بررسی است.

یک‌بار در قتل‌ عام حجاج ایرانی، ۴۰۰ نفر شهید شدند، یک‌بار در منا چادرها آتش می‌گیرد، بار دیگر وقتی حجاج در خانه خدا هستند، در خانه‌ای که خداوند آن را امن اعلام کرده است، حادثه‌ای همچون سقوط جرثقیل رخ می‌دهد و ده‌ها تن از حجاج کشته و مجروح می‌شوند و در آخر هم حادثه عظیم منا رخ می‌دهد و موارد بسیار دیگر... این و خاطرات تلخ دیگر نشان می‌دهد وقتی فکر و ذهن سعودی‌ها مشغول جنایت در یمن باشد، طبیعی است که از عهده مدیریت امور این حج بزرگ بر نمی‌آیند و ما باید شاهد چنین حوادثی باشیم.

یقیناً ایرانیان به هیچ وجه عزت خود را لکه‌دار نمی‌کنند، لذا اگر قرار باشد حج برگزار شود، می‌بایست این فریضه دینی در عین عزت همراه با امنیت کامل و با سربلندی انجام شود. تردیدی نیست که ما راضی به تحریم فریضه حج نیستیم اما حداقل خواسته ما این است که وقتی هموطنانمان به زیارت خانه خدا می‌روند، هنگام انجام اعمال، امنیت داشته باشند. تبدیل حج به موضوع پرحاشیه و تردیدی که اکنون در انجام آن ایجاد شده است، حاصل بی‌کفایتی مسئولین عربستان است وگرنه در صورت مدیریت صحیح حج، مراسم امسال نیز با کیفیت خوب برگزار می‌شود.

مقامات ایرانی در مذاکرات با آل‌سعود باید به این نکته توجه کنند که مسلماً مقصر اصلی بر هم خوردن نظم حج و مشکلات به‌وجود آمده، عربستان سعودی است نه ایران؛ به همین دلیل مقامات دستگاه دیپلماسی و سازمان حج و زیارت با عنایت به وظیفه ذاتی خود باید بسیار محکم این موضوع مهم را پیگیری نموده و نتایج آن را به صورت شفاف، رسانه‌ای نمایند و در عین حال نسبت به پیامدهای آن نیز پاسخگو باشند.

دولتمردان بی‌تجربه سعودی قصد دارند با انجام اقداماتی نظیر تعطیلی سفارت ایران در عربستان بر جنایت‌های بی‌شمار خود سرپوش بگذارند و به نوعی صورت مسئله را پاک کنند. آنها می‌خواهند از این طریق دست پیش بگیرد که پس نیفتند. حادثه سفارت عربستان سعودی در تهران و کنسولگری این کشور در مشهد، ارتباطی با موضوع حج ندارد و نباید به این بهانه اشتباهات طرف سعودی فراموش شود. البته ما عوامل این حادثه را نیز دستگیر و تحویل دادگاه داده‌ایم و به زودی احکام آنها نیز صادر می‌گردد؛ اما اینکه به دلیل بی‌کفایتی مسئولین سعودی و حوادثی که در جریان حج سال گذشته رخ داد نتوانستند از عهده اداره حج برآیند، در این زمینه آنها هستند که باید پاسخگوی افکار عمومی باشند.

توقع می‌رفت کمیسیون ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد نیز به این موضوع ورود می‌کرد و پای این قضیه ایستادگی به خرج می‌داد تا جوابگوی خانواده‌های حادثه دیده در منا و جریان حج سال گذشته باشد؛ اما متأسفانه کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل نیز از عربستان سعودی بدتر بوده و اصلاً انگار اتفاقی رخ نداده است. البته این را هم باید بدانیم مسلماً برای ما امکان شکایت بین‌المللی فراهم است؛ هم به صورت یک جانبه و هم به صورت جمعی از سوی کشورهای حادثه دیده می‌توانیم در صورت لزوم این ماجرا از طریق مراجع بین‌المللی پیگیری نمائیم.

واقعیت این است که مردم یمن حرکتی علیه حکومت دیکتاتور خود شروع کردند و در جریان آن جمهوری اسلامی ایران را الگوی خود قرار دادند، همین مسئله عربستان را عصبانی کرده است. عربستان نسبت به سقوط خود احساس خطر کرده و با این‌گونه اظهارات و اقدامات می‌خواهد شکست‌های پی‌درپی خود و بی‌اعتمادی که از این دولت در منطقه به وجود آمده است را جبران کند.

سعودی‌ها تلاش می‌کنند ایران را مقصر جلوه داده و شکست‌های خود را به گردن ایران بیندازند. عربستان سعودی پیش از این نیز با دستاویز قرار دادن موضوعاتی در هر زمینه‌ای کارشکنی نموده بود. پیش از این با اعلام اینکه ایران ناامن است، موضوع بازی‌های خود با تیم فوتبال ایران را به کنفدراسیون فوتبال آسیا کشانده تا نهایتاً این‌طور تصمیم‌گیری شود که بازی‌های تیم‌های ملی و باشگاهی ایران و عربستان در کشور ثالث برگزار شود و در این زمینه دولت و وزارت ورزش نیز متأسفانه به نوعي آن را پذيرفته‌اند.

* نماینده تهران در مجلس نهم و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس