به گزارش «نماینده»؛ سه‌شنبه هفته گذشته، تصویب تبصره‌ای از بودجه سال ۹۵ در جلسه علنی مجلس که تکلیف هدفمندی یارانه‌ها را مشخص می‌کرد، حاشیه‌هایی را در فضای رسانه‌ای کشور ایجاد کرد. این حاشیه‌ها آنجا مطرح شد که به نظر می‌رسید مجلس در حال مکلف کردن دولت به اجرای قانونی است که دولتمردان به انجام آن اکراه دارند.
هنگام طرح این بحث در جلسه علنی مجلس و پس از بیان اظهارات موافقان و مخالفان، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در مخالفت با این موضوع صحبت کرد. این مخالفت بلافاصله موجب تعجب نمایندگان عضو کمیسیون تلفیق شد.
سخنگوی کمیسیون تلفیق مجلس با اشاره به سخنان «محمدباقر نوبخت» گفت: «علی‌رغم مخالفت‌های امروز سخنگوی دولت با این تبصره در صحن علنی مجلس، این تبصره در کمیسیون تلفیق با نظر دولت به تصویب رسید.» به گفته «محمدرضا پورابراهیمی»، «سختی اجرای همزمان با تبعات اجتماعی و موضوعات سیاسی جامعه، موجب اظهارنظر امروز سخنگوی دولت شده است.» عضو کمیسیون اقتصادی مجلس تصریح کرد: «من با تک‌تک وزرای اقتصادی صحبت کردم که موافق با این تبصره بودند و ابراز رضایت می‌کردند.»
*عافیت‌طلبی سیاسی برای عدم تغییر سبد رأی
«سیدمحمد بیاتیان»، نماینده مردم بیجار در این خصوص به خبرنگار «نماینده» گفت: «متأسفانه در کشور ما از این اتفاقات می‌افتد و امروز غلظت آن کمی بیشتر شده است که همه چیز با نگاه عافیت‌طلبی سیاسی باشد.» وی با اشاره به اینکه دولت سال آینده انتخابات ریاست‌جمهوری را در پیش دارد، گفت: «دولت نمی‌خواهد سبد رأی‌اش دستخوش تغییر شود یا مشکلاتی برای آن ایجاد شود.»
عضو کمیسیون صنایع مجلس با حمایت از مصوبه مجلس گفت: «هر آدم عاقلی که حساب و کتاب کند متوجه می‌شود که حذف دهک‌های بالای درآمدی به نفع مملکت است. البته دولت در دو سال و نیم گذشته بارها از رقم یارانه‌ها نالیده است و جملات تاریخی درباره شب عزای دولت از زبان دولتمردان شنیدیم.»
*رفتار دولت برای ماندن در حکومت است
«قاسم جعفری»، نماینده مردم بجنورد در گفت‌وگو با خبرنگار «نماینده» ضمن اشاره به اینکه خاستگاه اصلی رأی آقای روحانی و اصلاح‌طلبان دهک‌های بالای درآمدی هستند، گفت: «ممکن است به لحاظ کمیت این مقدار یارانه نقدی قابل‌توجه نباشد، ولی به لحاظ روانی این حذف تأثیرگذار است؛ لذا نمی‌خواهند کسانی که در آینده قرار است موجب استمرار دولتشان شوند را از دست بدهند.»
عضو کمیسیون آموزش مجلس در این خصوص توضیح داد: «امسال وارد عرصه‌ای می‌شویم که عملکرد دولت تضمین‌کننده ادامه آن یا تصمیم مردم برای سپردن سکان به شخص دیگری است. پس به هیچ وجه دوست ندارند ریزش آرا داشته باشند.» وی خاطرنشان کرد: «قضیه کاملاً روشن است؛ این رفتارهای دولت مبتنی بر عمق مصالح استراتژیک نظام و اقتصاد مقاومتی نیست، بلکه مبتنی بر ماندن در عرصه حکومت است.»
*ملاحظات سیاسی، مانع پذیرش مسئولیت قانونی
«سیدحسین نقوی‌حسینی»، نماینده مردم ورامین نیز با اشاره به مصوبه یارانه‌ای مجلس به خبرنگار «نماینده» گفت: «هر چند دولت به‌خاطر ملاحظات سیاسی نمی‌خواهد مسئولیت اجرای درست این قانون را بپذیرد. اما نمایندگان مجدداً امسال نیز به عنوان یک پیشنهاد این مصوبه را مطرح کردند.» وی این تعارض بین رفتار و گفتار را نشان دهنده این دانست که دولت در عَلَن ملاحظاتی دارد و در خفا کار دیگری می‌کند.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس موافقت دولت با درج هر یک از بندهای موارد ذکر شده در لیست حذف از یارانه‌بگیران را خاطرنشان کرد و گفت: «علی‌رغم اینکه نمایندگان دولت در کمیسیون تلفیق با این پیشنهاد موافقت کردند، اما چون صحن علنی از تریبون پخش می‌شود، معاون رئیس‌جمهور با آن مخالفت می‌کند.»
*پرتاب توپ تقصیرات به زمین مجلس، توسط مدعیان تعامل
«علی‌اصغر زارعی»، نماینده مردم تهران نیز با اشاره به هماهنگی دولت و مجلس در مرحله کمیسیون تلفیق به خبرنگار «نماینده» گفت: «کمیسیون تلفیق درباره یارانه‌ها هماهنگ با دولت عمل کرده است، ولی همین پیشنهاد وقتی در صحن مطرح می‌شود، یک‌باره دولت نوعی موضع اتخاذ می‌کند تا اگر در مورد کاهش یارانه طبقات بالای جامعه بعضاً نگرانی‌هایی به وجود بیاید، مقصر مجلس قلمداد شود.»
نایب رئیس کمیسیون آموزش مجلس با تأکید بر اینکه این نوع روش‌ها برای افراد معتقد به تعامل خوب نیست، گفت: «راه همکاری این نیست که در مقاطعی که حس کنیم ممکن است هزینه‌هایی داشته باشيم، توپ را به طرف مقابل پرتاب کنیم. این مصوبه دقیقاً به نفع طبقات پایین جامعه است و دلایل دولت برای ناتوانی در شناسایی این دهک‌ها حرف‌های غیرقابل قبول و غیرمنطقی است که مطرح می‌کنند.»
*موضع مخالف دولت، مغایر شعار انتخاباتی روحانی است
«حمیدرضا فولادگر»، نماینده مردم اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار «نماینده» به دو هدف دولت یازدهم اشاره کرد و گفت: «دو مسئله که همیشه دولت بر آن نظر داشت، اصلاح روند پرداخت یارانه نقدی و کمک به تولید بود.» وی با تأکید بر اینکه مصوبه مجلس در راستای برنامه‌های دولت بود، گفت: «از موضع سخنگوی دولت تعجب می‌کنم.»
رئیس کمیسیون اصل ۴۴ تصریح کرد: «اگر دولت به این هدف معتقد است، باید روند اصلاح شود. مجلس برای ایجاد شتاب در روند حذف پردرآمدها سقف سه دهک را مشخص کرد. در داخل مجلس نیز ممکن است در مصادیق اختلاف نظر باشد، اما این نباید بهانه‌ای برای زیر سؤال بردن و ناعادلانه خواندن آن بشود.»
عضو کمیسیون صنایع مجلس در ادامه، این سؤالات را از سخنگوی دولت مطرح کرد: «تعریف آقای نوبخت از ناعادلانه بودن چیست؟ اینکه الان به‌طور مساوی به تمام آحاد مردم یارانه می‌دهند، عادلانه است؟» وی یادآور شد: «آقای روحانی در ابتدای تشکیل دولت در شعارهایشان گفتند ما سیاست‌های اقتصادی را به سمتی می‌بریم و رونق را آنقدر فراگیر می‌کنیم که رقم یارانه‌ها در زندگی مردم نقشی نداشته باشد، چه برسد به اینکه تصمیم بگیریم آن را حذف کنیم یا ادامه بدهیم.»
*دولت خواستار تعیین دقیق حذف‌شوندگان شده بود
«موسی‌الرضا ثروتی»، نماینده مردم بجنورد در گفت‌وگو با هفته‌نامه «نماینده» از تنظیم مشترک تبصره ۱۴ لایحه بودجه توسط دولت و مجلس گفت و توضیح داد: «دولت بنا بر ملاحظاتی در صحن اعلام مخالفت کرد و این کار اخلاقی نبود.»
عضو کمیسیون تلفیق بودجه گفت: «چون دولت‌ها در کشور ما رویکرد انتخاباتی دارند، معمولاً خیلی به این نوع مصوبات ورود نمی‌کنند. البته دولت خودش گفته بود اگر حد و اندازه‌ای را برای حذف اقشار پردرآمد مشخص کنید، من اجرا می‌کنم و علی‌رغم این، مخالفت کرد.»
*رفتار غیرصادقانه نوبخت و ارائه آمارهای نادرست
«شهروز افخمی»، نماینده مردم ملکان (استان آذربایجان شرقی) در مجلس نهم به هفته‌نامه «نماینده» گفت: «آقای نوبخت در بعضی اطلاع‌رسانی‌ها رفتار صادقانه‌ای نداشته و سعی می‌کرده توپ را به زمین مجلس شورای اسلامی بیندازد.»
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در ادامه در واکنش نسبت به ارقام مطرح شده در سخنان سخنگوی دولت گفت: «بعضاً ارقامی که ارائه می‌دهد، آمارهای درستی نیست.»
*تغییر لحن سخنگو، قبل و بعد از تصویب مجلس
نکته مهمی که در اغلب تحلیل‌ها مغفول مانده است، لحن محمدباقر نوبخت قبل و بعد از تصویب پیشنهاد کمیسیون تلفیق است. وی پیش از رأی‌گیری پشت تریبون مجلس گفت: «اینکه بیان می‌شود قرار است ۲۴ میلیون نفر از دریافت یارانه حذف شوند، درست نیست؛ مجموعاً حدود ۷ میلیون حذف می‌شوند. پیشنهاد کمیسیون اگرچه در جهت هدایت منابع حاصل از اجرای قانون یارانه‌ها به سمت تولید و اشتغال است اما قابلیت اجرایی ندارد. با همه احترامی که به کمیسیون تلفیق قائلم، تقاضا می‌کنم با پیشنهاد این کمیسیون مخالفت شود.»
موضع سخنگوی دولت پس از آنکه خیالش از تصویب این بند راحت شد کمی شدت گرفت و در گفت‌وگو با خبرگزاری رسمی مجلس گفت: «حذف ۲۴ میلیون نفر از دریافت یارانه نقدی عادلانه نیست.» وی که در جلسه علنی مخالفتش خیلی جدّی نبود، بعد از تصویب حذف سه دهک گفت: «دولت تلاش خواهد کرد در تدوین آئین‌نامه اجرایی حذف دهک‌های ثروتمند از دریافت یارانه نقدی، به نحوی عمل کند که یارانه نقدی هیچ فرد نیازمندی حذف نشود. یارانه نقدی در معیشت بسیاری از خانوارها نقش دارد و دولت این موضوع را در آئین‌نامه مذکور لحاظ می‌کند.»
*سیاسی‌کاری در قدم اول؛ تأخیر به‌خاطر برجام و ادعای تقدیم به‌موقع
حاشیه‌سازی در خصوص لایحه بودجه ۹۵ منحصر در موضوع یارانه‌ها نبود. دولت تدبیر و امید پس از دو سال تقدیم به‌موقع لایحه بودجه، لایحه سال ۹۵ را با ۴۱ روز تأخیر به مجلس تحویل داد. رئیس‌جمهور در جلسه تقدیم لایحه بودجه، اجرایی شدن برجام را دلیل تأخیر در تقدیم لایحه برشمرد. دلیلی که در همان مقطع از جانب مجلس قابل پذیرش نبود، اما به‌خاطر همدلی با دولت بر این موضوع تأکید زیادی نکرد و آن را به کمیسیون تلفیق سپرد.
علی‌رغم صراحت قانون بر ضرورت تقدیم بودجه تا ۱۵ آذرماه و تأخیری که دولت غیرقانونی مرتکب شده بود، رئیس‌جمهور بعداً در اظهارنظری گفته بود: «برخی می‌گویند ما در ارائه لایحه تأخیر داشتیم چون می‌خواستیم موضوع برجام عملیاتی شود چرا که بودجه کشور بر مبنای حذف و پاره‌شدن زنجیر تحریم‌ها تهیه شده بود و نیمه‌شب که برجام اجرایی شد صبح آن روز برنامه و لایحه را تقدیم مجلس شورای اسلامی کردیم. بنابراین امسال هم با صدای بلند می‌گویم که حتی یک روز هم در ارائه لایحه بودجه ۹۵ و برنامه به مجلس تأخیر نداشتیم.»
*تحت فشار قرار دادن مجلس برای ندادن چند دوازدهم
با توجه به عوامل مختلفی که شرح آن از حوصله مخاطب خارج است، بررسی به این لایحه در سال ۹۴ امکان‌پذیر نبود و مطابق آنچه رئیس کمیسیون تلفیق در گفت‌وگو با هفته‌نامه «نماینده» اعلام کرد، تا پایان سال ۹۴ رسیدگی به این لایحه تا حد ارائه گزارش کمیسیون تلفیق میسر می‌شد که در عمل نیز این‌گونه شد. از همین رو و به‌موجب قانون، دولت مکلف به ارائه لایحه چنددوازدهم بودجه بود. وظیفه‌ای که پس از کش و قوس‌های فراوان، دولت به آن تن داد، اما در روزهای منتهی به تعطیلی صحن علنی مجلس و زمانی که نمایندگان طرحی را بدین منظور تهیه کرده بودند.
در مقطع امتناع دولت از ارائه چنددوازدهم، «احمد امیرآبادی» عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس درباره دلیل این امتناع به «نماینده» گفته بود: «مقاومت دولت به‌خاطر ایرادهای اساسی است که قبل از رسیدن به مسئولیت، به دولت قبل گرفته‌اند؛ مبنی بر اینکه چرا چنددوازدهم می‌آورد! وقتی هر یک از دولت‌ها برای توجیه کوتاهی و کم کاری خودش زحمات مسئولین قبل از خود را زیر سؤال می‌برد، همین وضعیت پیش می‌آید.»
نظر شما