به گزارش هفته نامه «نماینده» جان هادسن در فارین پالیسی نوشت: ایران بیش از ۲۵۰ هزار پوند از مواد هسته‌ای خود را به روسیه منتقل کرده است. اقدامی که به‌عنوان نقطه عطف بزرگ در تاریخ جمهوری اسلامی دیده خواهد شد چراکه این کشور دیگر اورانیوم کافی برای تولید بمب هسته‌ای در اختیار ندارد. در کنگره اما جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها انتقادهای زیادی به دولت اوباما وارد کرده‌اند که چرا نسبت به فعالیت‌های موشکی تهران که در ماه گذشته میلادی انجام شد، واکنش نشان نداده است. بعد از اینکه یافته‌های پنل سازمان ملل متحد منتشر شد، تعدادی از نمایندگان کنگره در حال ارائه طرح‌هایی هستند که مانع از برداشته شدن تحریم‌ها توسط دولت اوباما شوند. این مسئله نشان‌دهنده طبیعت شکننده توافق هسته‌ای ایران و آسیب‌پذیری این توافق هم در زمین‌بازی ایران و هم در آمریکاست.
با این حال مقام‌هاي آمریکایی همچنان اطمینان دارند که توافق به‌درستی اجرا می‌شود. یک مقام ارشد دولت آمریکا با اشاره به خروج ۱۱ تن از ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران، به فارین پالیسی گفت: «برای اولین بار در نزدیک به یک دهه، ایران دیگر اورانیوم با غنای پائین برای ساخت یک سلاح هسته‌ای را در اختیار ندارد. این دستاورد قابل‌توجهی است.» بر اساس یکی از بندهای توافقی که تیرماه امسال در شهر وین اتریش بین ایران و گروه موسوم به ۱+۵ به دست آمد، تهران متعهد شد حجم ذخایر اورانیوم با غنای ۵ درصد خود را به زیر ۳۰۰ کیلوگرم کاهش دهد. این میزان پیش از اجرای توافق نزدیک به ۱۰ تن بود. درنهايت روز دوشنبه این ذخایر به همراه ذخایر به‌دست‌آمده از تبدیل اورانیوم با غنای ۲۰درصد و صفحات سوختی نیمه ساخته، با کشتی به روسیه منتقل شد.
با وجود خروج این حجم عظیم از ذخایر اورانیوم ایران، منتقدان توافق هسته‌ای در آمریکا همچنان اصرار دارند که کاخ سفید باید «پاسخ محکم‌تری» به اقدام‌هاي ایران از جمله آزمایش موشک‌های بالستیک این کشور بدهد.
«مارک دوبوویتز» مدیر اجرایی اندیشکده بنیاد دفاع از دموکراسی آمریکا که سابقه‌ای طولانی در انتقاد از توافق هسته‌ای دارد، می‌گوید: «ایران فقط کافی است به توافق پایبند بماند تا بعد از ۱۰ تا ۱۵ سال، به دشمنی به‌مراتب خطرناک‌تر با یک برنامه هسته‌ای عظیم، فاصله‌ای اندک با بمب و موشک‌های بالستیک قاره‌پیما تبدیل شود.»
ایران با سرعتی غافل‌گیر کننده در حال اجرای تعهدهاي خود ذیل برجام است، با این حال خروج اورانیوم از ایران در مقایسه با دیگر اقدام‌هاي صورت‌گرفته، از اهمیت به‌مراتب بالاتری برخوردار است.
«کلسی دونپورت» مدیر منع اشاعه انجمن کنترل تسلیحات آمریکا می‌گوید: «انتقال ذخایر اورانیوم از ایران، نقطه‌ای بی‌بازگشت است که ظرفیت هسته‌ای ایران را کاهش داده و زمان مورد نیاز تهران برای حرکت به سمت تسلیحات هسته‌ای را افزایش می‌دهد. دیگر گام‌هایی که ایران برمی‌دارد، تا حد زیادی قابل بازگشت هستند، مثلاً ایران می‌تواند سانتریفیوژهایی را که برچیده، بار دیگر نصب کند، اما اورانیوم دیگر از دسترس این کشور خارج شده است.»
«دیوید آلبرایت» بنیانگذار مؤسسه «علم و امنیت بین‌الملل» هم که از منتقدان سرسخت توافق هسته‌ای است، می‌گوید بسیاری از کارشناسان امنیتی نسبت به اینکه ایران حاضر شود ذخایر اورانیوم خود را از کشور خارج کند، تردید داشتند. وی می‌گوید: «نگرانی‌هایی از طرف ما وجود داشت مبنی بر اینکه شاید ایران در زمینه ذخایر اورانیوم غنی‌شده، حقه بزند. این یک دستاورد بسیار کامل بود.»
یک مقام آمریکایی در این باره می‌گوید: «ایران احتمالاً تا اواخر ژانویه دیگر تعهدهاي خود از جمله کاهش شمار سانتریفیوژها به ۶۰۰۰ دستگاه، خارج کردن قلب رآکتور اراک و افزایش نظارت بین‌المللی را اجرایی می‌کند. اجرای تعهدهاي ایران «به این معنا نیست که اجرای توافق به‌سادگی صورت می‌گیرد.» «خشم کنگره از آزمایش موشک‌های بالستیک ایران» به‌عنوان «یک چالش» در مسیر اجرای توافق توصیف‌شده است.
هرچند کاخ سفید به دنبال ابزارهایی برای پاسخ دادن به آزمایش‌های موشکی ایران است، اما در عین حال معتقد است که این آزمایش‌ها، ناقض قطعنامه شورای امنیت است و نه برنامه جامع اقدام مشترک و به همین جهت نیازی به نقض برجام یا جلوگیری از آن از سوی واشنگتن وجود ندارد. یک مقام دولتی می‌گوید، خارج از تحریم‌های هسته‌ای، «ما مجموعه‌ای از ابزارهای چندجانبه و یک‌جانبه را برای مقابله با ایران، در اختیارداریم.»
نوع تفسیر ایران از قانون جدید آمریکا که افراد سفرکرده به ایران را ملزم به دریافت روادید برای ورود به آمریکا می‌کند، از دیگر موضوعاتی است که می‌تواند برای اجرای توافق هسته‌ای چالش‌برانگیز باشد. ایران موضعی سرسختانه در قبال داعش دارد و تاکنون پیکارجویی نیز از این کشور به داعش نپیوسته، امضای این قانون از سوی باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا، خشم تهران را برانگیخته است. تهران تهدید کرده که گام‌های تلافی‌جویانه را در دستور کار خود قرار دهد. «مارک تونر» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا برای کاهش نگرانی ایرانی‌ها روز دوشنبه گفت که آمریکا اطمینان خواهد یافت که قانون جدید از «فعالیت‌های تجاری مجاز با ایران» جلوگیری نکند.
هنوز مشخص نیست که تهران قصد دارد به این اقدام واشنگتن چه پاسخی بدهد و اینکه این پاسخ احتمالی چه تأثیری بر توافق هسته‌ای خواهد داشت.
با توجه به برنامه ایران و اروپا برای گسترش مناسبات تجاری پس از اجرایی شدن برجام، با این حال هنوز بسیاری از شرکت‌های اروپایی نگران آن هستند که حتی پس از توافق، باقی ماندن تحریم‌های غیرهسته‌ای تجارت با ایران را برای آنها دردسرساز کند. با وجود تمام بدبینی‌هایی که نسبت به آینده توافق وجود دارد، مقام‌هاي آمریکایی می‌گویند، نسبت به اجرای توافق و دوام آوردن آن خوش‌بین هستند.
نظر شما