به گزارش «نماینده»، کشور ایران گرچه در سالهای اخیر توانست با کاهش نرخ تلفات رانندگی، رتبه خود را در تراز میانگین جهانی قرار دهد ولی هنوز کشته شدن نزدیک به ۱۷ هزار نفر در هر سال و بر اثر سوانح ترافیکی، موضوعی جدی است که نیازمند عزم راسخ تمامی دستگاههای مسئول از جمله وزارت صنعت، وزارت راه، راهنمایی و رانندگی، وزارت بهداشت، هلال احمر و ... است.
کارشناسان معتقدند سهم عامل انسانی در بروز سوانح رانندگی، در صدر عوامل وقوع حوادث ترافیکی قرار دارد ولی نمیتوان از نقش عوامل دیگر از جمله کیفیت خودرو و همچنین کیفیت راهها، جادهها و معابر بین شهری چشم پوشی کرد. از این رو ساخت و توسعه آزادراهها در کشور به منظور کاهش تلفات رانندگی، روانسازی ترافیکی و همچنین فراهم کردن مسیری با کیفیت بالاتر در دستور کار دولتهای مختلف قرار داشته است.
عملیات احداث آزادراه تهران ــ پردیس نیز با توجه به این مهم و با هدف فراهم آوردن مسیری با کیفیت بالاتر برای دسترسی آسان به شهر تهران و جذب و هدایت ترافیک برونشهری راههای مواصلاتی مهم و پرتردد هراز و فیروزکوه و شهرهای واقع در مسیر مانند پردیس، در سال ۱۳۸۰ آغاز شد و با هزینهای بالغ بر ۲۰۰ میلیارد تومان در سال ۱۳۸۹ به بهرهبرداری رسید.
سرمایهگذاری در این پروژه با مشارکت بخش دولتی و خصوصی به نحوی انجام شد که ۷۰ درصد اعتبار لازم، توسط بخش خصوصی و ۳۰ درصد مابقی توسط دولت (وزارت راه) تأمین شد تا این سرمایهگذاری در مدت ۲۲ سال از طریق عواید حاصل از عوارض خودروهای عبوری، به سرمایهگذاران بازگردد. یعنی میبایست ۱۴۰ میلیارد سهم بخش خصوصی و ۶۰ میلیارد تومان سهم وزارت راه به علاوه سود حاصله در مدت ۲۲ سال از عوارض خودروهای عبوری به سرمایهگذاران برگردد.
این آزادراه با طولی برابر ۲۳ کیلومتر و با داشتن ۱۸ پل بزرگ با ۵۸ دهانه و ۶۶ پل کوچک و همچنین ۴ تونل به طول ۵ هزار و ۴۷۷ متر (۵.۵ کیلومتر) که طول بزرگترین آن به ۱۶۵۰ متر میرسد، میتواند مسافران عبوری را در زمانی معادل ۱۳ دقیقه از تهران به پردیس برساند و این در حالی است که طی این مسیر از جاده قدیم نیازمند زمانی ۳۰ دقیقهای است. (با در نظر گرفتن سرعت مجاز در هر دو مسیر)
علیرغم تمام مشخصات فنی شاخص این آزادراه، یکی از انتقادات همیشگی به مدیریت این آزادراه، تعیین نرخ عوارض خودروهای عبوری از آن بوده است و این در حالی است که طبق اعلام آخرین قیمت عوارض توسط پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، این آزادراه ۲۳ کیلومتری با اخذ عوارض ۳ هزار تومانی (با نرخ ۱۳۰۴ ریال برای هر کیلومتر) در رتبه دوم گرانترین آزادراههای کشور قرار دارد.
از سوی دیگر با توجه به آمار تردد در آزادراه تهران پردیس و در مسیر عکس که از سوی مرکز مدیریت راههای استان تهران در آذر سال ۹۲ منتشر شده، در طول ۳۰ روز آذر، ۵۰۲ هزار و ۲۶۲ تردد در مسیر پردیس به تهران و ۴۱۵ هزار و ۹۰۳ تردد در مسیر عکس، ثبت شده است که در مجموع تردد ۹۱۸ هزار و ۱۶۵ را در این ماه از سال ۹۲ نشان میدهد.
به عبارت دیگر با در نظر گرفتن تردد میانگین روزانه به میزان بیش از ۳۰ هزار و ۶۰۵ تردد در این مسیر، (با احتساب آمار تردد دو سال گذشته این بزرگراه و در نظر گرفتن قیمت ثابت عوارض امروز برای تمام سالهای آتی و صرفنظر از افزایش قیمت عوارض راه و افزایش نرخ عوارض سالانه که در سالهای اخیر شاهد رشد چند ۱۰ درصدی بوده است)، در هر روز ۹۱ میلیون و ۸۱۶ هزار و ۵۰۰ تومان، عواید حاصل از عوارض این آزادراه، از خودروهای عبوری اخذ میشود و با این احتساب، هر سال، ۳۳ میلیارد و ۵۱۳ میلیون و ۲۲ هزار و ۵۰۰ تومان، درآمد حاصل از عوارض این آزادراه است.
با این محاسبه، اصل سرمایه ۱۴۰ میلیارد تومانی بخش خصوصی ظرف مدت زمانی معادل ۱۵۲۴ روز یا ۴ سال و ۲ ماه و ۲ روز به سرمایهگذاران بخش خصوصی باز میگردد که با کسر سهم اصل سرمایهگذاری دولتی در این پروژه (معادل ۶۵۴ روز یا یک سال و ۹ ماه)، مابقی درآمد ۲۲ ساله این پروژه به عنوان «سود خالص» به جیب سرمایهگذاران دولتی و خصوصی این آزادراه سرازیر میشود.
این سود خالص که بدون احتساب افزایش قیمت عوارض سالانه و نرخ افزایش تردد در این مسیر محاسبه شده است معادل ۵۸۵۲ روز از عواید عوارض خودروهای عبوری است که به عبارت سادهتر، چیزی در حدود ۵۳۷ میلیارد تومان را شامل میشود. به عبارت دیگر سرمایهگذاران خصوصی و دولتی این پروژه با نرخ عوارض امروز و نرخ تردد دو سال پیش و باز هم بدون احتساب افزایش سالانه نرخ عوارض خودروها و افزایش نرخ تردد خودروها از این مسیر، ۱۶ سال سود خالص سرمایهگذاری خود را از تردد مردم در این مسیر اخذ میکنند.
حال با احتساب میزان نرخ تورم ثابت ۱۵ درصد سالانه، محاسبات انجام شده طبق جدول زیر درآمد حاصله از عوارض این آزادراه را نشان میدهد:
سود سرمایه گذاران | جمع | درآمد سالانه (میلیون تومان) | درآمد روزانه (میلیون تومان) | نرخ عوارض سالانه آزادراه (با رشد ۱۵ درصد) تومان | تردد خودروهای عبوری در روز (ثابت) | سال |
۱۶۶۴۸۷.۱۶- | ۳۳۵۱۲.۸۴ | ۳۳۵۱۲.۸۴ | ۹۱.۸۱۶ | ۳۰۰۰ | ۳۰۶۰۵ | ۱ |
۱۲۷۹۴۷.۹۰۵- | ۷۲۰۵۲.۰۹۵ | ۳۸۵۳۹.۲۵۵ | ۱۰۵.۵۸۷ | ۳۴۵۰ | ۳۰۶۰۵ | ۲ |
۸۳۶۲۷.۷۸- | ۱۱۶۳۷۲.۲۲ | ۴۴۳۲۰.۱۲۵ | ۱۲۱.۴۲۵ | ۳۹۶۷.۵ | ۳۰۶۰۵ | ۳ |
۳۲۶۵۹.۵۴۵- | ۱۶۷۳۴۰.۴۵۵ | ۵۰۹۶۸.۲۳۵ | ۱۳۹.۶۳۹ | ۴۵۶۲.۶ | ۳۰۶۰۵ | ۴ |
۲۵۹۵۳.۶۱۵ | ۲۲۵۹۵۳.۶۱۵ | ۵۸۶۱۳.۱۶۰ | ۱۶۰.۵۸۴ | ۵۲۶۴.۹ | ۳۰۶۰۵ | ۵ |
۹۳۳۵۷.۴۳۵ | ۲۹۳۳۵۷.۴۳۵ | ۶۷۴۰۳.۸۲ | ۱۸۴.۶۶۸ | ۶۰۳۳.۹ | ۳۰۶۰۵ | ۶ |
۱۷۰۸۷۱.۳۹۰ | ۳۷۰۸۷۱.۳۹۰ | ۷۷۵۱۳.۹۵۵ | ۲۱۲.۳۶۷ | ۶۹۳۸.۹ | ۳۰۶۰۵ | ۷ |
۲۶۰۰۱۱.۳۲۵ | ۴۶۰۰۱۱.۳۲۵ | ۸۹۱۳۹.۹۳۵ | ۲۴۴.۲۱۹ | ۷۹۷۹.۷ | ۳۰۶۰۵ | ۸ |
۳۶۲۵۲۱.۹۴۰ | ۵۶۲۵۲۱.۹۴۰ | ۱۰۲۵۱۰.۶۱۵ | ۲۸۰.۸۵۱ | ۹۱۷۶.۶ | ۳۰۶۰۵ | ۹ |
۴۸۰۴۰۸.۵۴۵ | ۶۸۰۴۰۸.۵۴۵ | ۱۱۷۸۸۶.۶۰۵ | ۳۲۲.۹۷۷ | ۱۰۵۵۳ | ۳۰۶۰۵ | ۱۰ |
۶۱۵۹۷۳.۸۴۵ | ۸۱۵۹۷۳.۸۴۵ | ۱۳۵۵۶۵.۳۰۰ | ۳۷۱.۴۲۰ | ۱۲۱۳۵.۹ | ۳۰۶۰۵ | ۱۱ |
۷۷۱۸۷۷.۰۲۵ | ۹۷۱۸۷۷.۰۲۵ | ۱۵۵۹۰۳.۱۸۰ | ۴۲۷.۱۳۲ | ۱۳۹۵۶.۲ | ۳۰۶۰۵ | ۱۲ |
۹۵۱۱۶۴.۲۹۵ | ۱۱۵۱۱۶۴.۲۹۵ | ۱۷۹۲۸۷.۲۷۰ | ۴۹۱.۱۹۸ | ۱۶۰۴۹.۶ | ۳۰۶۰۵ | ۱۳ |
۱۱۵۷۲۷۲.۴۰۰ | ۱۳۵۷۲۷۲.۴۰۰ | ۲۰۶۱۰۸.۱۰۵ | ۵۶۴.۸۷۷ | ۱۸۴۵۷ | ۳۰۶۰۵ | ۱۴ |
۱۳۹۴۳۷۸.۹۹۵ | ۱۵۹۴۳۷۸.۹۵۵ | ۲۳۷۱۰۶.۵۵۵ | ۶۴۹.۶۰۷ | ۲۱۲۲۵.۵ | ۳۰۶۰۵ | ۱۵ |
۱۶۶۷۰۵۱.۱۱۰ | ۱۸۶۷۰۵۱.۱۱۰ | ۲۷۲۶۷۲.۱۵۵ | ۷۴۷.۰۴۷ | ۲۴۴۰۹.۳ | ۳۰۶۰۵ | ۱۶ |
۱۹۸۰۶۲۳.۷۰۵ | ۲۱۸۰۶۲۳.۷۰۵ | ۳۱۳۵۷۲.۵۹۵ | ۸۵۹.۱۰۳ | ۲۸۰۷۰.۶ | ۳۰۶۰۵ | ۱۷ |
۲۳۴۱۲۳۰.۹۳۰ | ۲۵۴۱۲۳۰.۹۳۰ | ۳۶۰۶۰۷.۲۲۵ | ۹۸۷.۹۶۵ | ۳۲۲۸۱.۱ | ۳۰۶۰۵ | ۱۸ |
۲۷۵۵۹۲۸.۲۳۵ | ۲۹۵۵۹۲۸.۲۳۵ | ۴۱۴۶۹۷.۳۰۵ | ۱۱۳۶.۱۵۷ | ۳۷۱۲۳.۲ | ۳۰۶۰۵ | ۱۹ |
۳۲۳۲۸۲۹.۲۰۵ | ۳۴۳۲۸۲۹.۲۰۵ | ۴۷۶۹۰۰.۹۷۰ | ۱۳۰۶.۵۷۸ | ۴۲۶۹۱.۶ | ۳۰۶۰۵ | ۲۰ |
۳۷۸۱۲۶۴.۳۳۵ | ۳۹۸۱۲۶۴.۳۳۵ | ۵۴۸۴۳۵.۱۳ | ۱۵۰۲.۵۶۲ | ۴۹۰۹۵.۳ | ۳۰۶۰۵ | ۲۱ |
۴۴۲۱۰۱۲.۶۱۰ | ۴۶۲۱۰۱۲.۶۱۰ | ۶۳۹۷۴۸.۲۷۵ | ۱۷۵۲.۷۳۵ | ۵۷۲۶۹.۵ | ۳۰۶۰۵ | ۲۲ |
به عبارت دیگر با احتساب افزایش نرخ سالانه ۱۵ درصد به عوارض این آزادراه، در سال پنجم علاوه بر جبران هزینه ساخت، بیش از ۲۵ میلیارد سود سرمایهگذاری نیز عاید سرمایهگذاران این پروژه میشود. جالب آنجاست که تا سال ۲۲ (که به عنوان آخرین سال از بازگشت سرمایه و سود این پروژه معرفی شده است)، سرمایهگذاران بیش از ۴ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان سود، به عنوان ماحصل درآمد ناشی از عوارض این آزادراه کسب میکنند. (البته در محاسبات انجام گرفته، آمار تردد در سالهای آتی بدون هیچ رشدی و مطابق با آمار تردد در آذر سال ۹۲ (یعنی تقریباً کم سفرترین ماه سال)، در نظر گرفته شده است؛ همچنین در این محاسبه، هزینه نگهداری آزادراه و مالیات عوارض، دیده نشده است). چنانچه بخواهیم هزینه نگهداری آزادراه و هزینههای مربوط به حقوق پرسنل و غیره را درنظر بگیریم، این رقم مجموعا بالغ بر ۴۰ درصد دریافتی از خودروها میشود؛ با این اوصاف چنانچه ۴۰ درصد از ۴ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان را کسر کنیم، به مبلغی حدود ۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان میرسیم که این مبلغ چیزی جز سود نمیتواند باشد.
در پایان ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که نرخ عوارض تعیین شده برای آزادراه تهران پردیس، باعث شده است تا مسافران و خودروهای عبوری از این مسیر، رغبت کمتری به تردد از این آزادراه داشته باشند و تردد از جاده قدیم را ترجیح دهند؛ مسالهای که باعث میشود تا علاوه بر افزایش بار ترافیکی جاده قدیم، احتمال بروز سانحه نیز افزایش یابد و میزان مصرف سوخت یارانهای هم با احتساب اختلاف مسافت این دو مسیر، به میزان چشمگیری بالا رود؛ از این رو شاید تعیین نرخ مناسبتر در عوارض این آزادراه، علاوه بر جلوگیری از هدر رفت سرمایه ملی و فشار بر مردم، هم از بار ترافیکی جاده قدیم بکاهد و هم آمار تلفات و حوادث جادهای را کاهش دهد. مسالهای که نیازمند بازنگری مجدد مسئولان است.
نظر شما