شناسهٔ خبر: 107949 - سرویس فرهنگ
نسخه قابل چاپ منبع: ایسنا

در شیراز

تولد یک سالن سینما پس از نیم قرن

سینما43 مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان فارس با اعلام اینکه سالن اجتماعات این مرکز به سالن سینما تبدیل شده است، گفت: برخلاف شهرهای مشهد و تهران تاکنون هیچ اقدام عملی جدی برای ساخت پردیس‌های سینمایی در شیراز صورت نگرفته است.

به گزارش «نماینده»، کوروش کمالی سروستانی  بیان کرد: نزدیک به نیم‌قرن است که در شهر شیراز و استان فارس نه تنها هیچ سینمایی ساخته نشده است، بلکه از ۱۳ سینمایی که سال ۱۳۵۷ در شیراز بودند، اکنون تنها پنج سینمای سعدی، ایران، فلسطین، شیراز و پیام باقی مانده که مالکیت همه‌ی آن‌ها بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به حوزه هنری رسید.

او گفت: نکته‌ قابل تامل این است که هیچ‌کدام از این سینماها استانداردهای لازم صوتی، تصویری، ساختمانی و خدماتی را ندارند و هنوز حال و هوای دهه‌ی ۵۰ را برای تماشاگران تداعی می‌کنند.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: اگرچه ساخت پردیس‌های سینمایی مدت‌ها است که در دستور کار متولیان فرهنگی شیراز و بخش خصوصی قرار گرفته، اما تاکنون برخلاف شهرهای مشهد و تهران هیچ‌گونه اقدام عملی در اینجا صورت نگرفته است.

مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس درباره‌ی تاریخچه‌ی سینما در شیراز نیز گفت: به روایت مورخان تاریخ سینما از جمله مسعود مهرابی، شیراز از نخستین شهرهای ایران است که پس از تهران و در سال ۱۲۹۷ صاحب سینمایی به نام «تماشاخانه» در محله‌ی «گودعربان» می‌شود.

کمالی سروستانی ادامه داد: منصور صانع در کتاب «شیراز کودکی ما» از متن یک آگهی در روزنامه فارس در سال ۱۲۹۹ گزارش می‌دهد که در آن خبر افتتاح عنقریب سینما «کافه جنوب» در خیابان جمشیدیان شیراز درج شده است. تبلیغات بعدی نشان می‌دهد که این سینما متعلق به تشکیلات پلیس جنوب ایران (SPR) است.

وی افزود: ابراهیم گلستان معتقد است که در سال ۱۳۰۷، سینمایی در خیابان داریوش شیراز توسط محمدخان هندی افتتاح و در سال ۱۳۰۸ سینما خورشید توسط خانی ربیع‌زاده تأسیس شد که دارای دو سالن سرپوشیده و تابستانی بود. بعدها این سینما توسط احمد مشیری و علی شاپوری خریداری شدند و به سینما پارس تغییر نام پیدا کردند. در سال ۱۳۱۰ سینما دیده‌بان در خیابان انوری ساخته شد که بعدها نامش به سینما مایاک و تاج تغییر کرد و در سال ۱۳۵۰ تعطیل و تخریب شد. جنگ جهانی دوم و مشکلات اقتصادی و اجتماعی آن دوران، ۲۰ سال این صنعت را در رکود برد و در سال ۱۳۳۰ سینما تئاتر رکس توسط علی محزون در خیابان داریوش ساخته شد که بعدها به نام تخت جمشید به کار خود ادامه داد و بالأخره در دهه ۶۰ تعطیل شد.

کمالی در ادامه‌ی توضیح این تاریخچه اضافه کرد: در سال ۱۳۳۱ در چهارراه مشیر یا کل‌مشیر، سینما پارامونت ساخته می‌شود که به سینما دم‌کلی معروف شد که البته با تغییر مالکان، اسامی آن نیز به دنیا، شهرزاد و مهتاب تغییر پیدا کرد. در سال‌های ۱۳۳۲ و ۱۳۳۳ سینماهای ایران و پاسارگاد توسط مشیری و شاپوری ساخته شدند و سالن تابستانه‌ی سینما پارس با طراحی جدید به عنوان سینما پرسیا مورد بهره‌برداری قرار گرفت (سینمایی که سقف آن دو سال قبل فرو ریخت و در حال حاضر تعطیل است). در دی ماه سال ۱۳۳۹ سینما سعدی به عنوان یکی از لوکس‌ترین سینماهای خاورمیانه در آن روزگار توسط علی‌اکبر یاسایی تاسیس شد.

او گفت: در دهه‌ی چهل جمشیدیان، سینما پارامونت را در اول خیابان مشیرفاطمی و صلاح‌الدین امامی سینما پرسپولیس را در خیابان سعدی آماده می‌کنند و سینما مترو در خیابان زند و سینما کاپری در لطفعلی‌خان زند نیز افتتاح می‌شود. آخرین و مجهزترین سینمای شیراز هم به نام آریانا در سال ۱۳۴۸ توسط شاهرخ گلستان ساخته و افتتاح شد، نکته قابل توجه اینکه در دهه چهل و پنجاه شهرستان‌های لار، جهرم، فسا، آباده، مرودشت و کازرون دارای سالن سینما بودند و از آن تاریخ تاکنون نزدیک به نیم‌قرن است که در شیراز و فارس هیچ سینمایی ساخته نشده است.

کمالی در ادامه بیان کرد: با توجه به این وضعیت و نیز تصویب طرح «آرشیو ملی هنر ایران» از سوی آقای دکتر صالحی امیری ریاست مرکز اسناد و کتابخانه ایران و نیز به انگیزه‌ی بالا بردن امکان مصرف کالاهای فرهنگی در شهر شیراز، مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس تصمیم گرفت که سالن اجتماعات ۲۴۰ نفری خود را با حمایت و موافقت سازمان سینمایی وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی و مؤسسه‌ی سینماشهر و همکاری اداره‌ی کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس و بخش خصوصی به سالن سینما تبدیل کند. بنابراین از این پس شهروندان، فرهنگ‌وران، هنرمندان و علاقه‌مندان به هنر سینما می‌توانند از این فضا برای دیدن فیلم‌های فرهنگی و هنری در قالب نمایش فیلم‌های عمومی و هنری استفاده کنند.

او همچنین اضافه کرد: برای مرکز اسناد و کتابخانه‌ی ملی فارس افتخاری است که «سینما فرهنگ» را در شیراز هم‌زمان با اکران فیلم ارزشمند «محمد رسول‌الله (ص)» ساخته مجید مجیدی افتتاح می‌کند.

کوروش کمالی سروستانی در پایان با بیان اینکه سینما هنر هفتم لقب گرفته و ترکیبی خلاق از ادبیات، معماری، هنرهای تجسمی، تئاتر و موسیقی شد و به عنوان هنر عصر مدرن و متکی بر صنعت، زاده‌ی همه هنرها است، به ورود و شکل‌گیری سینما در ایران هم اشاره کرد و یادآور شد: سفر مظفرالدین‌شاه در سال ۱۹۰۰ میلادی به فرانسه، ایران را با سینماتوگراف آشنا کرد. فیلم‌های ثابت و مستند ساخته شدند و تقریباً ۴۵ سال پس از اختراع سینما، ایرانیان به صورت ابتدایی نیز از این هنر بهره بردند.

او ادامه داد: نخستین فیلم صامت بلند و داستانی ایران «آبی و رابی» بود که در سال ۱۳۰۸ شمسی (۱۹۲۹ م.) توسط «اوانس اوگانیانس» ساخته شد و به سال ۱۳۱۱ شمسی (۱۹۳۲ م.) در کمپانی «امپریال فیلم» بمبئی نخستین فیلم ناطق ایران به نام «دختر لر» توسط عبدالحسین سپنتا ساخته شد. اگر چه اولین محل نمایش فیلم توسط میرزا ابراهیم‌خان صحاف‌باشی در سال ۱۲۸۳ شمسی (۱۹۰۴ م.) در خیابان چراغ گاز تهران تاسیس شد، اما اولین سینما به نام پالاس در سال ۱۳۰۹ ش. (۱۹۴۰ م.) در تهران افتتاح گردید.

بیان کرد: نزدیک به نیم‌قرن است که در شهر شیراز و استان فارس نه تنها هیچ سینمایی ساخته نشده است، بلکه از ۱۳ سینمایی که سال ۱۳۵۷ در شیراز بودند، اکنون تنها پنج سینمای سعدی، ایران، فلسطین، شیراز و پیام باقی مانده که مالکیت همه‌ی آن‌ها بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به حوزه هنری رسید.

او گفت: نکته‌ قابل تامل این است که هیچ‌کدام از این سینماها استانداردهای لازم صوتی، تصویری، ساختمانی و خدماتی را ندارند و هنوز حال و هوای دهه‌ی ۵۰ را برای تماشاگران تداعی می‌کنند.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: اگرچه ساخت پردیس‌های سینمایی مدت‌ها است که در دستور کار متولیان فرهنگی شیراز و بخش خصوصی قرار گرفته، اما تاکنون برخلاف شهرهای مشهد و تهران هیچ‌گونه اقدام عملی در اینجا صورت نگرفته است.

مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس درباره‌ی تاریخچه‌ی سینما در شیراز نیز گفت: به روایت مورخان تاریخ سینما از جمله مسعود مهرابی، شیراز از نخستین شهرهای ایران است که پس از تهران و در سال ۱۲۹۷ صاحب سینمایی به نام «تماشاخانه» در محله‌ی «گودعربان» می‌شود.

کمالی سروستانی ادامه داد: منصور صانع در کتاب «شیراز کودکی ما» از متن یک آگهی در روزنامه فارس در سال ۱۲۹۹ گزارش می‌دهد که در آن خبر افتتاح عنقریب سینما «کافه جنوب» در خیابان جمشیدیان شیراز درج شده است. تبلیغات بعدی نشان می‌دهد که این سینما متعلق به تشکیلات پلیس جنوب ایران (SPR) است.

وی افزود: ابراهیم گلستان معتقد است که در سال ۱۳۰۷، سینمایی در خیابان داریوش شیراز توسط محمدخان هندی افتتاح و در سال ۱۳۰۸ سینما خورشید توسط خانی ربیع‌زاده تأسیس شد که دارای دو سالن سرپوشیده و تابستانی بود. بعدها این سینما توسط احمد مشیری و علی شاپوری خریداری شدند و به سینما پارس تغییر نام پیدا کردند. در سال ۱۳۱۰ سینما دیده‌بان در خیابان انوری ساخته شد که بعدها نامش به سینما مایاک و تاج تغییر کرد و در سال ۱۳۵۰ تعطیل و تخریب شد. جنگ جهانی دوم و مشکلات اقتصادی و اجتماعی آن دوران، ۲۰ سال این صنعت را در رکود برد و در سال ۱۳۳۰ سینما تئاتر رکس توسط علی محزون در خیابان داریوش ساخته شد که بعدها به نام تخت جمشید به کار خود ادامه داد و بالأخره در دهه ۶۰ تعطیل شد.

کمالی در ادامه‌ی توضیح این تاریخچه اضافه کرد: در سال ۱۳۳۱ در چهارراه مشیر یا کل‌مشیر، سینما پارامونت ساخته می‌شود که به سینما دم‌کلی معروف شد که البته با تغییر مالکان، اسامی آن نیز به دنیا، شهرزاد و مهتاب تغییر پیدا کرد. در سال‌های ۱۳۳۲ و ۱۳۳۳ سینماهای ایران و پاسارگاد توسط مشیری و شاپوری ساخته شدند و سالن تابستانه‌ی سینما پارس با طراحی جدید به عنوان سینما پرسیا مورد بهره‌برداری قرار گرفت (سینمایی که سقف آن دو سال قبل فرو ریخت و در حال حاضر تعطیل است). در دی ماه سال ۱۳۳۹ سینما سعدی به عنوان یکی از لوکس‌ترین سینماهای خاورمیانه در آن روزگار توسط علی‌اکبر یاسایی تاسیس شد.

او گفت: در دهه‌ی چهل جمشیدیان، سینما پارامونت را در اول خیابان مشیرفاطمی و صلاح‌الدین امامی سینما پرسپولیس را در خیابان سعدی آماده می‌کنند و سینما مترو در خیابان زند و سینما کاپری در لطفعلی‌خان زند نیز افتتاح می‌شود. آخرین و مجهزترین سینمای شیراز هم به نام آریانا در سال ۱۳۴۸ توسط شاهرخ گلستان ساخته و افتتاح شد، نکته قابل توجه اینکه در دهه چهل و پنجاه شهرستان‌های لار، جهرم، فسا، آباده، مرودشت و کازرون دارای سالن سینما بودند و از آن تاریخ تاکنون نزدیک به نیم‌قرن است که در شیراز و فارس هیچ سینمایی ساخته نشده است.

کمالی در ادامه بیان کرد: با توجه به این وضعیت و نیز تصویب طرح «آرشیو ملی هنر ایران» از سوی آقای دکتر صالحی امیری ریاست مرکز اسناد و کتابخانه ایران و نیز به انگیزه‌ی بالا بردن امکان مصرف کالاهای فرهنگی در شهر شیراز، مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس تصمیم گرفت که سالن اجتماعات ۲۴۰ نفری خود را با حمایت و موافقت سازمان سینمایی وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی و مؤسسه‌ی سینماشهر و همکاری اداره‌ی کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس و بخش خصوصی به سالن سینما تبدیل کند. بنابراین از این پس شهروندان، فرهنگ‌وران، هنرمندان و علاقه‌مندان به هنر سینما می‌توانند از این فضا برای دیدن فیلم‌های فرهنگی و هنری در قالب نمایش فیلم‌های عمومی و هنری استفاده کنند.

او همچنین اضافه کرد: برای مرکز اسناد و کتابخانه‌ی ملی فارس افتخاری است که «سینما فرهنگ» را در شیراز هم‌زمان با اکران فیلم ارزشمند «محمد رسول‌الله (ص)» ساخته مجید مجیدی افتتاح می‌کند.

کوروش کمالی سروستانی در پایان با بیان اینکه سینما هنر هفتم لقب گرفته و ترکیبی خلاق از ادبیات، معماری، هنرهای تجسمی، تئاتر و موسیقی شد و به عنوان هنر عصر مدرن و متکی بر صنعت، زاده‌ی همه هنرها است، به ورود و شکل‌گیری سینما در ایران هم اشاره کرد و یادآور شد: سفر مظفرالدین‌شاه در سال ۱۹۰۰ میلادی به فرانسه، ایران را با سینماتوگراف آشنا کرد. فیلم‌های ثابت و مستند ساخته شدند و تقریباً ۴۵ سال پس از اختراع سینما، ایرانیان به صورت ابتدایی نیز از این هنر بهره بردند.

او ادامه داد: نخستین فیلم صامت بلند و داستانی ایران «آبی و رابی» بود که در سال ۱۳۰۸ شمسی (۱۹۲۹ م.) توسط «اوانس اوگانیانس» ساخته شد و به سال ۱۳۱۱ شمسی (۱۹۳۲ م.) در کمپانی «امپریال فیلم» بمبئی نخستین فیلم ناطق ایران به نام «دختر لر» توسط عبدالحسین سپنتا ساخته شد. اگر چه اولین محل نمایش فیلم توسط میرزا ابراهیم‌خان صحاف‌باشی در سال ۱۲۸۳ شمسی (۱۹۰۴ م.) در خیابان چراغ گاز تهران تاسیس شد، اما اولین سینما به نام پالاس در سال ۱۳۰۹ ش. (۱۹۴۰ م.) در تهران افتتاح گردید.

نظر شما