به گزارش «نماینده» مصطفی تقوی پژوهشگر تاریخ و استاد دانشگاه عصر امروز در نشست «مشروطیت، فراز و فرودها و چشم‌انداز آینده» در حزب اراده ملت ایران اظهار داشت: مشروطه یکی از بزرگترین تحولات تاریخ چند ساله ما است و شناخت آن در جهت‌گیری رفتارهای اجتماعی و فردی ما تأثیرگذار است.

وی افزود: دو تعبیر عام از نهضت مشروطیت در جامعه ایرانی وجود دارد که این تلقیات می‌تواند ما را به جواب صحیح هدایت کند.

این کارشناس مسائل تاریخ «مشروطه مترادف با مدرنیته غرب» و مشروطه به عنوان «مشروط و محدود کردن قدرت» را دو تلقی از نهضت مشروطیت عنوان و تصریح کرد: مشروطه مترادف با مدرنیته غرب به معنای این است که جامعه ما در ۱۰۰ سال قبل حرکت و اقدامی کرد تا خودش را به مدرنیته غرب برساند و آن سیستم را در نظام اجتماعی و فردی خود محقق کند.

وی خاطرنشان کرد: این دو تلقی تا امروز در سرنوشت و جهت‌گیری‌های سیاسی ما تأثیرگذار بوده و ما با هر معیاری که بخواهیم این واقعیت تاریخی را محک بزنیم باز هم در اصل پیدایش این واقعیت خدشه‌ای وارد نمی‌شود.

تقوی ادامه داد: آنچه در سال ۱۲۸۵ هجری شمسی اتفاق افتاد یک پدیده اجتماعی بود و از نگاه جامعه‌ شناختی قطعاً مقدماتی در دهه‌ها و صدهای مختلف بر شکل‌گیری آن تأثیرگذار بوده است.

وی با بیان اینکه نهضت مشروطیت در بطن و متن جامعه ایرانی اتفاق افتاد، گفت: قطعاً نهضت مشروطیت مولد شرایط اجتماعی ایران بود و می‌بایست تبلور مطالبات جامعه ایرانی باشد.

عضو پژوهشکده تاریخ ایران تأکید کرد: با این نسبت که نهضت مشروطیت می‌بایست تبلور جامعه ایرانی باشد نمی‌توان گفت که جامعه ایران با آن بافت فرهنگی و تاریخی مطالبه‌ای داشته باشد که متناقض با اساس خودش تلقی شود.

تقوی با طرح این پرسش که آیا می‌‌توان گفت آنچه در سال ۱۲۸۵ به نام مشروطیت اتفاق افتاد مترادف با مدرنیته غرب بود، گفت: نمی‌توان پذیرفت که جامعه ایرانی انقلاب کرد تا مؤلفه مدرنیته غرب را در جامعه خود محقق کند. بنابراین این تقریباً بعید به نظر می‌رسد.

به گفته وی، نهضت مشروطیت شاید پاسخی برای چه باید کرد (در مقابل شکست‌های ایران و سرافکندگی آن از نیمه دوم شاهنشاهی صفویه به بعد) بود.

عضو پژوهشکده تاریخ ایران  ادامه داد: اگر بخواهیم مشروطه را مترادف با برپایی مدرنیته غرب تلقی کنیم آنگاه آنچه در بهمن ۵۷ یعنی پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار ولایت فقیه رخ داد این فهم به وجود می‌آید که جامعه به بیراهه رفته است در حالی که جامعه در بهمن سال ۵۷ درست در قالب ساختاری فرهنگ و بافت اجتماعی خود این پدیده را شکل داد.

تقوی خاطرنشان کرد: تلقی مبتنی بر مدرنیته غرب از نهضت مشروطه ما را به چالشی با وضعیت فعلی می‌کشاند چرا که انسان را با رویکردهای براندازانه پرورش خواهد داد و این انسان معترض می‌شود از آنچه در جامعه اتفاق افتاده است.

این پژوهشگر حوزه تاریخ تأکید کرد: اگر مشروطه را مبتنی بر جامعه خود دیدیم و مطالبات جامعه ما در پاسخ با چه باید کرد تعریف شد این می‌تواند مبنای نظریه اصلاح‌طلبی در جامعه باشد.