به گزارش نماینده به نقل از فارس، بهروز کمالوندی سخنگو و معاون بین‌الملل رئیس سازمان انرژی اتمی روز گذشته (یکشنبه) درباره مهمترین نکات حقوقی و بندهای پروتکل الحاقی گفت: چارچوب همکاری ما با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، دارای دو محور اساسی است؛ یکی بر مبنای قرارداد پارلمانی است که ایران قبل از انقلاب با آژانس امضا کرده و بر اساس آن یک سری تعهدات دارد که به آن تعهدات عمل می‌کند، یک بحث هم درباره موضوعات مربوط به گذشته است که فکر می‌کنم حدود ۱۱ یا ۱۲ سال است که مطرح میشود که یک مقداری غیر از آن چارچوب پادمانی بوده، توافق‌هایی که ایران و آژانس در گذشته داشتند و بر مبنای آن، موضوعات گذشته را در سنوات گذشته بررسی کردند.
کمالوندی در مصاحبه با برنامه «من طهران» شبکه خبری العالم، اظهار داشت: با توجه به اینکه پروتکل الحاقی ادبیاتی دارد که تفسیر خود را می‌خواهد، ممکن است هر کسی تفسیر خود را داشته باشد، اما به نظرم کار خیلی سختی نیست و میشود به گذشته مراجعه کرد و دید که این پروتکل درگذشته چطور اجرا شده و این ادبیات حقوقی چه می‌خواهد.
وی افزود: به طور مسلم هیچ کشوری حاضر نیست که حاکمیت خود را در معرض مذاکره بگذارد، بنابراین از یک طرف ما باید به سوالاتی که می‌تواند در ارتباط با فعالیت‌های کشور به عنوان یک عضو آژانس مطرح شود پاسخ دهیم، و از طرف دیگر توجه به حساسیت‌های موجود در کشور در رابطه با موضوعات حاکمیتی مطرح هست.
کمالوندی خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد برخی در خارج از کشور تعمداً تلاش کردند به گونه‌ای وانمود کنند که پروتکل الحاقی مفهومش این است که دست آنان باز میشود و می‌توانند به هر جایی که خواستند مراجعه کنند، درحالیکه ادبیات پروتکل الحاقی چنین چیزی را نشان نمی‌دهد.
وی تأکید کرد: از طرفی هم در داخل کشور به دلیل همین حساسیت‌هایی که بوده و انتقال این مفاهیم از بیرون، حساسیت بیشتری پیدا کرده و نگرانی‌های بجایی را ایجاد کرده که پاسخ به آن مراجعه به متون اصلی در ارتباط با پروتکل الحاقی هست.
کمالوندی خاطرنشان کرد: بنابراین اینکه پروتکل الحاقی بخواهد درآینده اجرا شود، یک موضوع است و اینکه چه تفسیری داشته باشد، موضوع دیگری است؛ در عین حال یک موضوع دیگر هم داریم که بحث موضوعات گذشته است، از سال ۸۲ شمسی یعنی ۲۰۰۳ میلادی، یعنی حدود ۱۲- ۱۳ سال این بحث مطرح است که هر کشوری خودش را جای کشور ما بگذارد، این سوال را با آژانس مطرح می‌کند که تا کجا، چند سال، ما درگذشته دسترسی‌های زیادی دادیم، به سایتهای نظامی هم دسترسی داشتند، نمونه‌گیری و نمونه‌برداری کردند و در حقیقت آژانس فرصت کافی را داشته که بتواند جمع بندی کند و ما در ۲ سال گذشته هم روشی تحت عنوان چارچوب همکاری یا گام به گام با آژانس تعریف کردیم که بتواند به سوالات آژانس پاسخ دهد و سوالات را در خوشه‌های چند موضوعی مطرح کند.
کمالوندی تأکید کرد: وقتی صحبت از پادمان میشود، پادمان بر اساس، سایتهای هسته‌ای اعلام شده و مکان‌های اعلام شده توسط کشور عضو، اطلاعاتی که در رابطه با مواد هسته‌ای داده میشود، و بعد هم راستی آزمایی توسط آژانس است که در واقع می‌توان گفت که پادمان چنین مسیری دارد.
* پروتکل الحاقی علاوه بر سایتهای هسته‌ای، شامل بازدید از سایتهای غیر هسته‌ای هم می‌تواند باشد
کمالوندی گفت: در پروتکل، علاوه بر سایتهای هسته‌ای که در آنها مواد هسته‌ای است، می‌تواند در سایتهای غیرهسته‌ای هم بعضی مراجعات باشد، البته ابتدای هر اقدام آژانس، اطلاعاتی است که کشور عضو می‌دهد، به طور مثال در پادمان هم همینطور است که ما اطلاعاتی را در ارتباط با فعالیت‌های خود می‌دهیم، آن وقت آژانس به صورت راستی آزمایی با بازدید یا بعضی از بازرسی‌های موردی می‌آید، و راستی آزمایی می‌کند که ببیند اطلاعات ارائه شده به آن درست است یا نه.
* پروتکل الحاقی شامل بازرسی‌های روتین، دوره‌ای و حتی سرزده میشود
کمالوندی تأکید کرد: در ارتباط با پروتکل اگر چه در پادمان هم هست به همین دلیل می‌آیند و اطلاعات را از نزدیک بررسی می‌کنند و این بازرسی‌ها تعریف میشود، به صورت بازرسی های روتین و بازرسی های دوره ای و حتی بازرسی های سرزده هم می تواند باشد، ولی خب این بازرسی ها هم تعریف شده است که با کشور عضو به یک توافق می رسد که این دوره های زمانی به چه نحوی باشد، ولی در پروتکل این مقداری بیشتر هست،
کمالوندی خاطرنشان کرد: درپروتکل این مقداری بیشتر هست و در واقع سایت های غیرهسته ای که تلقی می شود و یا ممکن است چنین برداشت شود که ممکن هست در آنجا فعالیت‌های هسته‌ای صورت گیرد.
* در پروتکل الحاقی دسترسی عام است، و اشاره‌ای به سایتهای نظامی نشده
کمالوندی افزود: البته ماده ۲ و ۵ پروتکل الحاقی درارتباط با اینها صحبت کرده، بعضی ابهامات ممکن است وجود داشته باشد که با مراجعه به بعضی از بخش‌ها می‌توان این ابهامات را رفع کرد، به عنوان مثال، وقتی می‌گویند سایتهای دیگر-سایتهای غیرهسته‌ای را دسترسی داشته باشند، عام است؛ این طوری نیست که به سایتهای نظامی دسترسی داشته باشند، هیچ جا در خود پروتکل به عنوان یک سایت نظامی یا پادگان به آن اشاره نشده است. این عام است، اگر بخواهد برخورد سیاسی شود، می‌توانند به هرجایی گسترش دهند و هر مکانی را شامل شود، ولی اگر بخواهیم به نص خود پروتکل مراجعه کنیم، پروتکل اشاره می‌کند که برای مراجعه، دسترسی وجود دارد نه بازرسی.
کمالوندی خاطرنشان کرد: اگر چه غیر از آن هم می‌تواند مشاهدات عینی هم باشد، ولی این نمونه‌گیری می‌تواند به صورت مدیریت شده از آن سایت انجام شود.
وی افزود: با توجه به اینکه در ایران هم تجربه تلخی وجود دارد که در طول ۱۲- ۱۳ سال گذشته با استفاده از فرصت همکاری که ایران داشته، به سایت نظامی ما مراجعه کردند، نمونه‌برداری کردند و داستان‌ها درست کردند، این نگرانی در کشور ما وجود دارد که ممکن است در آینده هم بخواهند چنین سوء استفاده‌هایی داشته باشند، به نظر می‌رسد که پروتکل الحاقی چنین راهی را بسته است.
* اگر دسترسی دادن به سایت غیرهسته‌ای ممکن نباشد، نمونه گیری از مناطق همجوار می‌تواند صورت بگیرد
کمالوندی تأکید کرد: بند C ماده ۵ مشخص می کند که اگر کشور عضو بنا به مصالحی، امکان دسترسی دادن به آن سایت غیرهسته‌ای را نداشته باشد، می‌تواند به نحوی آژانس را از طرق دیگری راضی کند، ازجمله دسترسی دادن به مناطق هم جوار، با توجه به این که منظور اصلی، نمونه گیری است از این که آژانس مطمئن شود که مواد هسته‌ای در جای دیگری وجود ندارد، درواقع نمونه‌گیری، اگر برای رسیدن به این باشد که مواد هسته‌ای درآن منطقه وجود دارد یا نه، خیلی تفاوت نمی‌کند که در بیرون از سایت باشد یا در داخل سایت.
کمالوندی اظهار داشت: به نظر می‌رسد که این موضوعات را در خارج از کشور خلط کردند.
* موضوع مصاحبه با دانشمندان در پروتکل الحاقی نیامده است
کمالوندی درباره موضوع مصاحبه با دانشمندان هسته‌ای گفت: ما چیزی به نام بازجویی و مصاحبه با دانشمندان و چیزهایی از این قبیل نَه در پادمان و نَه در پروتکل نداریم.
کمالوندی تأکید کرد: به فرض؛ اگر اطلاعاتی درباره وجود فعالیت هسته‌ای اعلام نشده در منطقه‌ای به دست آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برسد و آژانس بخواهد در خصوص صحت و سقم این اطلاعات بررسی کند، فقط می‌تواند دسترسی به آن منطقه داشته باشد و این تصور که آژانس یک یک دانشمندان را روی صندلی بنشاند و از آنها بازجویی و مصاحبه کند، تصور اشتباهی است.
* اولین اقدام آژانس باید اعتبارسنجی مدارک باشد
وی ادامه داد: ما قبلاً هم گفتیم که آژانس اولین اقدامی که باید انجام دهد «اعتبارسنجی مدارک موجود در دستش» است. مدارکی که به دست آژانس می‌رسد، عمدتاً توسط سرویس‌های جاسوسی خصوصاً سرویس جاسوسی صهیونیستی تهیه شده است.
* اگر مدارک جعلی باشد، نباید اجازه دسترسی داد
کمالوندی خاطرنشان کرد: در امور قضایی هم ابتدا اعتبار مدارک و مستندات موجود بررسی میشود سپس مساله صلاحیت دادگاه برای رسیدگی به پرونده بررسی میشود که آیا این دادگاه صلاحیت رسیدگی به پرونده را دارد یا نَه. ما در گذشته هم گفتیم که وقتی مدارک موجود جعلی باشد، نباید دسترسی وجود داشته باشد و اگر آژانس براساس مدارک جعلی اجازه دسترسی بدهد، این امر دیگر پایانی نخواهد داشت.
کمالوندی ادامه داد: از نظر ما؛ مسائل مربوط به گذشته باید پایان یابد که آنها (غربی‌ها) در هر دوره‌ای نام خاصی برای این مسائل گذاشته‌اند و اخیراً نام این مسائل را «PMD» یعنی «ابعاد احتمالی نظامی» گذاشته‌اند.
وی تأکید کرد: ما همیشه می‌پرسیدیم که این مسائل چیست و آنها می‌گفتند که این مسائل سؤالاتی درباره فعالیت‌های احتمالی ایران در گذشته است.
کمالوندی گفت: موضوعی بود تحت عنوان مطالعات ادعایی که در واقع ۶ موضوع بود که آنها در دوران لاریجانی تبلیغات منفی زیاد علیه ایران در خصوص این موضوعات انجام می‌دادند، و مدالیته هم برای جواب دادن به سؤالات آنها بود و وقتی که این ۶ موضوع پایان یافت و وقتی که آنها اعلام کردند که آژانس از توضیحات ایران قانع شده است زیرا ایران برای قانع کردن آژانس دسترسی‌هایی داده بود، به یک باره در پایان کار گفتند که سرنوشت این مطالعات ادعائی هنوز مشخص نشده است و اطلاعاتی از یک لپ تاپ به دست آمده است که ایران درخصوص این اطلاعات باید توضیحاتی را ارائه بدهد.
کمالوندی افزود: ایران در ابتدای کار کتباً توضیحات خود را ارائه کرد و بعداً نام این مسائل را مطالعات احتمالی نظامی گذاشتند. به نظر می‌رسد که آنها می‌خواستند مساله انحراف به سمت نظامی را با تکرار کلمه «نظامی» القاء کنند که ما به نحوه تهیه گزارش‌های آژانس اعتراض کردیم.
کمالوندی تأکید کرد: ما الان هم در مذاکرات می‌گوییم که مساله فعالیت‌های گذشته ایران باید پایان یابد زیرا بررسی‌هایی که آژانس می‌خواهد انجام دهد، نباید برای همیشه ادامه داشته باشد و شاید آژانس تا ۵۰ سال دیگر هم قانع نشد و ایران مجبور نیست که توضیحاتی را درباره مطالعات ادعایی و یک سری اتهامات بی‌اساس آژانس‌ها و سرویس‌های جاسوسی ارائه بدهد بنابراین مساله فعالیت‌های گذشته ایران باید پایان یابد.
کمالوندی گفت: مساله دیگر چگونگی شفاف سازی شرایط حال و آینده ایران و چگونگی قرار گرفتن تحت نظارت آژانس است. درخصوص شفاف سازی شرایط حال و آینده ایران توافقاتی در مذاکرات لوزان و برنامه اقدام مشترک ژنو صورت گرفته است به این نحو که ایران طبق قوانین و مقررات داخلی خودش که جزء اختیارات مجلس نیز است، به سمت پروتکل الحاقی پیش می رود.
* در پارچین در دو نوبت ۱۱ یا ۱۲ بار نمونه‌گیری کردند
کمالوندی افزود: ما معتقدیم که آنها نباید بیش از این مساله فعالیت‌های گذشته ایران را پیگیری کنند بلکه این مساله باید بسته شود به عنوان مثال آنها در سایت پارچین یک بار ۴ مورد و بار دیگر ۷ یا ۸ مورد نمونه‌برداری کردند و آنها در این ۱۲ سال همکاری ایران با آژانس با این همه دسترسی‌ها و اطلاعات خودشان بالاخره باید به یک جمع‌بندی برسند.
* پروتکل الحاقی با مجوز دسترسی عام را نمی‌پذیریم
وی ادامه داد: مساله دیگر این است که ایران و هیچ کشور حاکمیت دار دیگری در دنیا قبول نمی‌کند که آنها در هر زمانی به هر مکانی و به هر نحوی که می‌خواهند، مراجعه کنند و مواضع کشورهایی هم که پروتکل الحاقی را پذیرفته‌اند، حتماً با مواضع ایران همسو است. اینطور نیست که پروتکل یک مجوز عام داده است که آنها می‌توانند در هر زمانی به هر جایی مراجعه کنند البته برخی تفسیرات موسعی از پروتکل می‌کنند که به نظر می‌رسد هدف آنها ایجاد اختلال در مذاکرات است.
کمالوندی گفت: آنها در گذشته در فرایند مذاکرات حرف‌های زیادی زدند و خواسته‌های متعددی داشتند. آنها برای بستن مساله فعالیت‌های گذشته ایران شرط و شروطی پیش کشیدند ولی ما فی المجلس با این شرط و شروط مخالفت کردیم.
کمالوندی تأکید کرد: آنها باید این مساله را ببندند زیرا بارها و بارها دسترسی داشته‌اند و ایران هم اطلاعات زیادی در اختیار آنها گذاشته است به عنوان مثال مدیر کل آژانس در گزارش خود می‌گوید که ایران فقط به یکی از ۲ موضوع پاسخ داده است ولی مدیر کل آژانس اعلام نمی‌کند که موضوع دوم چیست لذا آنها با ایهام و ابهام صحبت می‌کنند.
کمالوندی خاطرنشان کرد: به طور کلی در مذاکرات ایران با آژانس تاکنون ۱۸ موضوع مطرح شده است که ۱۶ موضوع بسته شده است و ۲ موضوع آخری و نهایی هم از نظر ما بسته شده است که یکی از این دو موضوع محاسبه انتقال نوترونی است که این موضوع به صورت مقاله علمی در یکی از دانشگاه‌ها تهیه و منتشر نیز شده است که آنها جار و جنجال راه انداختند که این مقاله با اهداف نظامی و برای ساخت بمب تهیه شده است و ما اعلام کردیم که این مقاله در دانشگاه تهیه شده است و ارتباطی با بمب ندارد و اگر برای اهداف صلح‌آمیز نبود که دانشگاه آن را چاپ و پخش نمی‌کرد.
کمالوندی افزود: مقالاتی درباره نحوه ساخت بمب تهیه میشود، از یک طرف می‌گوید که اینها را آزمایش کردند و حتما جایی دیگری هم می‌گویند که مثلا و به فرض آن را چگونه پرتاب کنند و برای این هم برنامه دارند.
* ایران آماده دسترسی دادن به مریوان است، به شرط تعیین نقطه مورد ادعا
معاون سازمان انرژی اتمی خاطرنشان کرد: وقتی که ما گفتیم که اگر شما مطمئن هستید که انفجاری در منطقه مریوان شده است، نقطه را مشخص کنید تا ما به شما دسترسی بدهیم، از این زمان، حل این دو موضوع از طرف آژانس متوقف شده است. ما این را هم کتبی نوشته‌ایم و هم شفاهی گفته‌ایم و بارها در ملاقات‌ها در یادداشت‌های خود به آن اشاره کرده‌ایم.
کمالوندی خاطرنشان کرد: اگر آنها بیایند و ببینند که انفجاری رخ نداده است و برگرند چه کار باید بکنند، اگر بگویند که انفجاری نبوده است این پازل به هم می‌خورد، ضمن اینکه اثبات میشود که اطلاعات آنها درست نیست و پایه اطلاعاتشان نیز زیر سوال می‌رود.
وی افزود: ما نظرمان این بوده است که چرا باید اطلاعات بدهیم، شما ادعا می‌کردید که در این منطقه انفجار صورت گرفته است، خوب، شما نقطه را مشخص کنید ما به شما دسترسی می‌دهیم، اما آنها می‌گویند دسترسی نمی‌خواهند بلکه خواهان اطلاعات هستند و ما می‌گوییم که چه اطلاعاتی باید بدهیم!؟ وقتی که چیزی وجود ندارد چه اطلاعاتی باید بدهیم؟.
کمالوندی اظهار داشت: در اینجا است که به نظر ما آژانس از طرف کسانی که این اطلاعات را به آن داده‌اند با مشکل مواجه شده است، زیرا آژانس متاسفانه در گذشته این اطلاعات را معتبر دانسته است.
وی ادامه داد: متاسفانه، گزارش‌های آژانس تکرار شده است؛ آژانس پیشاپیش نتیجه گیری کرده است و این در واقع مشکل است؛ یعنی آژانس هم باید جواب طرفی را بدهد که اطلاعات منفی و غلط داده است و هم اینکه خود آژانس بدون اینکه این اطلاعات را اعتبارسنجی کند جمع بندی اولیه داشته است و این در واقع نکته اصلی است.
* توطئه آمریکا برای طراحی بمب جاسوسی
کمالوندی خاطرنشان کرد: حتما در کنار این هم موضوع (عملیات) مرلین و جفری استرلینک قرار دارد که درپی آن اطلاعات جاسوسی سی آی ای بیرون درز کرد.
وی افزود: البته، این اطلاعات هم از باب دلسوزی برای ما نبود بلکه از باب اینکه علیه این جاسوس شکایت کردند که چرا این اطلاعات را بیرون داده و گفته است آمریکا سال ۲۰۰۳ طرح توطئه‌ای داشته و بر اساس آن قرار بود که اطلاعات (مربوط به) طراحی بمبی را به صورت ناقص به ایران بدهند، و بعد یک دفعه بیایند و مچ ایران را بگیرند و بگویند که ایران در حال مطالعه در این خصوص بوده است، در حالی که خوشبختانه جمهوری اسلامی ایران وارد این جور موضوع ها و گرفتار چنین تله‌هایی نیز نشده است.
کمالوندی تأکید کرد: اما خود این خبر به تنهایی کفایت می‌کند و نشان می‌دهد جریانی جاسوسی و سیاسی پشت این قضیه است.
کمالوندی گفت: جمهوری اسلامی حاضر است شفاف سازی کند اما حاضر نیست در یک فرایند بی انتها قرار گیرد که در آن اتهام‌های بی‌اساس یکی پس از دیگری به آن مطرح شود.
کمالوندی در خصوص وجود دو مبحث مذاکره با پنج بعلاوه یک و « PMD» و اینکه آیا نقطه وصلی بین این وجود دارد، گفت: این مسائل در مذاکرات در حال بحث است. یکی از موضوع‌هایی که آنها بحث کردند درباره ضرورت روشن شدن موضوع‌های گذشته است که ما نیز گفتیم در طول این مدت هدف جمهوری اسلامی ایران این بوده است که اگر درباره گذشته سوالی وجود دارد روشن شود و فعالیت‌های جمهوری اسلامی نیز در این جهت است.
کمالوندی خاطرنشان کرد: اما آنها می‌دانند این مورد نمی‌تواند همچنان باز بماند. آنها می‌دانند که اتهام‌های بی اساس انتهایی ندارد و این را ما در مذاکرات گفته‌ایم. لذا امیدواریم که به این جمع‌بندی برسند که این بازی باید متوقف شود و تمام تلاش ما در مذاکرات نیز همین است.
کمالوندی گفت: اتهام‌های که در گذشته علیه ما مطرح شده و آنها نتوانسته‌اند (این اتهام‌ها را) ثابت کنند، این حق را به ما می‌دهد که در آینده از این روش آژانس و کشورهایی که در این موضوع دخالت داشتند شکایت کنیم. البته مهمتر از همه این است که در این فرایند رسیدگی آژانس بازنگری صورت گیرد و این به نفع همه کشورهای دنیاست.
* اگر مجلس پروتکل الحاقی را تصویب نکند، توافق اجرا نمی‌شود
کمالوندی درباره پافشاری برخی کشورهای غربی برای امضای پروتکل الحاقی و اینکه آیا راه حل سومی نیز برای پایان دادن به اختلاف‌ها وجود دارد گفت: آنچه در ژنو توافق شده است این است که جمهوری اسلامی ایران بر اساس قوانین و مقررات خودش پروتکل الحاقی را اجرا و تصویب کند.
وی افزود: اگر مجلس این را تصویب نکند، طبیعتاً تایید نمی‌شود و توافق نیز اجرا نمی‌شود.
کمالوندی خاطرنشان کرد: نکته‌ای که به نظرم می‌رسد برای محافل مختلف در ایران نگران کننده است، تفسیر موسع از این موضوع است. به علاوه تجربه گذشته ما (نیز در این خصوص وجود دارد). ما در گذشته همکاری کرده‌ایم و به سایتهای نظامی خود اجازه دسترسی داده‌ایم. حالا، خوب یا بد، در گذشته این بوده است و بارها هم اتفاق افتاده است، اما نتیجه آن چه شده است؟
* باتوجه به گذشته، درباره اجرای پروتکل الحاقی نگرانی داریم
کمالوندی تأکید کرد: بنابراین، هر کشور دیگری اگر در وضعیت ایران باشد، حتما چنین نگرانی به جایی خواهد داشت. پس، این یک طرف قضیه است؛ یعنی ما از یک طرف می‌خواهیم به سمت پروتکل الحاقی بریم و از طرف دیگر با توجه به تجربیات گذشته و عملکرد آژانس این نگرانی را داریم که با تفسیری که می‌تواند موسع باشد مشکلاتی ایجاد شود و این نگرانی است که در کشور است.
وی افزود: از طرف دیگر نیز طبیعتا باید راه حلی برای شفاف سازی داشته باشیم که حقوق، حدود، مشکلات و مسائل ایران را نیز مثل هر کشور دیگری در نظر بگیرد. الان که در مذاکرات درباره آن صحبت میشود این است که این شفافیت‌ها چیست. بعضی نقاطی که ممکن است در پروتکل الحاقی خیلی باز نشده است ممکن است توسط دو طرف باز و مطرح شود و برداشت‌های دو طرف (مشخص شود.)
* برداشت خودمان از پروتکل الحاقی را می‌پذیریم
کمالوندی خاطرنشان کرد: طبیعتا ما بر اساس یک برداشت عمومی که همه کشورها با هم اجماع دارند به علاوه برداشت خودمان را می‌توانیم بپذیریم نه یک پروتکل الحاقی که هر کسی می‌تواند در خارج از کشور برداشت خودش را داشته باشد.
کمالوندی اظهار داشت: در داخل کشور بعضی حساسیت‌ها وجود دارد و بر این نظرند که تفسیر طرف مقابل از پروتکل الحاقی به عنوان یک چماق و وسیله‌ای است که می‌تواند به هر جایی مراجعه کند.
وی با این حال گفت: حرف ما این است که پروتکل الحاقی چنین ساز و کاری ندارد. البته، این می‌تواند در آژانس مطرح شود. به نفع همه کشورها است که مواد مختلف پروتکل الحاقی مطرح شود. ماده پنج آن خیلی واضح است. بند C ماده پنج خیلی واضح است که می‌گوید اگر (کشوری) نتواند به جایی دسترسی بدهد، می‌تواند به همجوار آن (منطقه) دسترسی بدهد. این به این مفهوم است کشوری اگر صلاح دید دستری ندهد، نمی‌دهد و اگر آژانس هم به نمونه‌برداری اصرار داشته باشد، می‌تواند از محیط همجوار آن استفاده کند.
کمالوندی تأکید کرد: البته صرفا بحث پروتکل الحاقی نیست؛ از پادمان نیز ممکن است با یک تفسیری موسع سوء استفاده شود و ما نباید اجازه دهیم چنین تفاسیری ایجاد شود.
کمالوندی خاطرنشان کرد: اکنون که درحال رفتن به سوی پروتکل الحاقی هستیم، از یک طرف در بیرون (خارج از کشور) چنین تلقی ایجاد میشود که هر زمان بخواهند می‌توانند به هر کجا ورود پیدا کنند که چنین نیست.
وی افزود: از طرف دیگر و در نتیجه این تبلیغ در خارج، در داخل این نگرانی ایجاد میشود که نکند که چنین شود.
* درحال مذاکره بر روی راه حل وسط هستیم
کمالوندی اظهار داشت: به نظر من یک حد وسطی وجود دارد که این نگرانی را برطرف کند. البته باید در مذاکرات صحبت کنیم که یکی از بخش‌های پیچیده مذاکرات نیز همین است که داریم پیگیری می‌کنیم و امیدوار هستیم که راهی پیدا شود که در آن مسیر حقوق ما به ویژه تجربیات تلخی که ما در گذشته داشتیم (در نظر گرفته شود).
کمالوندی گفت: هر کشوری خود را جای ما بگذارد که دسترسی و اطلاعات داده و ده سال در این زمینه کار کرده است و پس از این مدت دوباره در نقطه اول قرار گیرد، آیا این کشور همچنان آماده است که ادامه بدهد؟ اینها موضوع‌هایی است که باید در مذاکرات مطرح شود و از طرف ما مطرح شده است.
کمالوندی در پاسخ به این سؤال که آیا پنج بعلاوه یک با بررسی پیشنهاد ایران به عنوان راه حل میانه موافقت کرده است، اظهار داشت: ما فعلا داریم مذاکره می‌کنیم و هنوز در این مورد؛ یعنی بحث‌های شفاف‌سازی و کار با آژانس خیلی از مسائل هست که باید مطرح شود.
کمالوندی با اشاره به حاکم شدن نوعی بدبینی اظهار داشت: قبل از اینکه وارد اجزاء شد باید این بدبینی را برداشت.
وی افزود: این بدبینی در نتیجه اقدامات یک سری محافل خاص در خارج از کشور است که تبلیغ می‌کنند معنی همکاری‌های ایران در قالب پروتکل الحاقی این است.
کمالوندی تأکید کرد: این امر در داخل هم برای ما باعث ایجاد نگرانی شده است و چه بسا که اگر چنین برداشتی از پروتکل الحاقی باشد، می‌تواند در مسیر مجلس مشکل ایجاد کند.
* درحال رایزنی با مجلس هستیم
کمالوندی در خصوص بحث طرح قانون صیانت از حقوق هسته‌ای در مجلس شورای اسلامی گفت: تا آنجا که من اطلاع دارم، و در جلسات مختلف کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شرکت کردم، ابتدا سه طرح مطرح بود و بحث‌هایی شد و قرار شد که یک طرح را داشته باشند.
کمالوندی خاطرنشان کرد: تا آنجایی که من اطلاع دارم این پیش نویس وارد جزئیات نشده است.
وی تأکید کرد: مجلس اختیارات خودش را دارد و اگر قانونی را داشته باشد، قوه مجریه مسؤول اجرای قانون است.
کمالوندی اظهار داشت: ما تلاش کردیم که واقعیت مذاکرات و فضایی که در مذاکرات است و برنامه‌های مورد نظر را به دوستان در مجلس منتقل کنیم.
کمالوندی گفت: به طور کلی ما در سازمان انرژی اتمی به دنبال توسعه برنامه صلح آمیز هسته‌ای هستیم اما در مذاکرات پذیرفته شده است که در بعضی از حوزه‌ها محدودیت‌هایی باشد، که طبیعتاً این محدودیت‌ها تعریف شده است، به صورتیکه به اصل برنامه هسته‌ای ما صدمه‌ای وارد نکند و نشاط و آینده هسته‌ای ما را تحت تأثیر قرار ندهد، و ما در این خصوص با نمایندگان مجلس صحبت کرده‌ایم.
وی ادامه داد: اگر از ما به عنوان سازمان انرژی اتمی بپرسید که از مذاکرات چه می‌خواهید، می‌گوییم که ما چیزی نمی‌خواهیم غیر از این که در سطح بین‌المللی همکاری باشد و محدویت نباشد و بتوانیم کار صلح آمیز هسته‌ای را توسعه دهیم.
کمالوندی خاطرنشان کرد: یکی از مبانی پذیرفته شده در این مذاکرات این است که در یک حوزه‌ای ما محدودیت‌های تعریف شده داوطلبانه‌ای را برای مدتی داشته باشیم، به طور مثال غنی‌سازی را به مدت ۱۰ سال توسعه ندهیم. اما اگر در کنار این تحقیق و توسعه ما حفظ شود – که در این مذاکرات با همین استراتژی جلو رفته‌ایم- طبیعتا ما می‌توانیم گذشت این ده سال را هم جبران کنیم و در سکوی جهش قرار بگیریم.
کمالوندی اظهار داشت: آنچه که ما در حال رایزنی با نمایندگان مجلس هستیم این است که ما چه می‌خواهیم و چه کاری باید انجام داد، در عین حال مجلس هم نگرانی‌های خودش را دارد به خصوص در رابطه با دسترسی‌ها و تحریم و قواعدی کلی در رابطه با تحریم‌ها؛ مانند اینکه تحریم‌ها یکجا و به موقع برداشته شود، و دسترسی‌ها به گونه‌ای نباشد که حاکمیت کشور را مخدوش کند.
وی تأکید کرد: یک سری کلیاتی است که ما طبیعتا در ارتباط با این موضوع با نظر مجلس همراه هستیم و نظر ما غیر از نظر مجلس نیست؛ به همین دلیل صحبت و رایزنی بین ما هست؛ به هر حال ما هنوز در حال مذاکره هستیم و برای نتیجه‌گیری هنوز زود است.
* در مسائل فنی پیشرفت نسبتا خوب است
کمالوندی در پاسخ به این سؤال که آیا در مذاکرات همچنان بحث‌های فنی چالش اصلی است یا به نوعی این موضوع به راه حل‌هایی رسیده، اظهار داشت: تا جایی که اطلاع دارم تقریبا موضوعات فنی پیشرفت نسبتا خوبی داشته است، و با حضور صالحی و همتای ایشان به صورت جدی موضوعات مطرح شد و ما هم بحث‌های غنی سازی، فردو، تحقیق و توسعه و ذخایر و غیره صحبت شد و به توافقاتی کلی رسیدیم؛ مسیری که داریم نگاشتن متونی است که فهم واحد از این توافق داشته باشیم که در بیانیه لوزان نیز به آن اشاره شده است.
* تحریم‌ها و شفاف سازی دو موضوع تحت مذاکره است
وی اظهار داشت: شاید قسمت سخت‌تر در دو موضوع تحریم‌ها و بحث شفاف سازی باشد و اینکه این شفاف‌سازی چگونه باشد.
کمالوندی با این حال گفت: البته مفهوم این نیست که در موضوع فنی همه چیز تمام شده است و مذاکرات همچنان ادامه دارد ولی اگر به گذشته نگاه کنیم نسبت به جایی که ما حدود یک سال و نیم قبل بودیم خیلی پیشرفت کردیم و جلو آمدیم و به نقاط مشترکی رسیدیم.
به همین دلیل تصور و تلقی این است که میشود اگر اراده باشد آن بخش باقیمانده را نیز حل کرد و این جمله‌ای است که مکرر می‌شنوید، اگر اراده در طرف مقابل باشد می‌توان به راه حل رسید و من فکر می‌کنم که هنوز می‌توان این جمله را تکرار کرد.
کمالوندی درباره تأثیر نبود صالحی و جان کری وزیر خارجه آمریکا در مذاکرات گفت: صالحی هیچگاه دور از مذاکرات نبود؛ اگرچه در مذاکرات هم مستقیم شرکت نمی‌کرد؛ البته تا قبل از سال جدید شمسی در اواخر و اوایل سال حضور مستقیم داشت.
* صالحی در دوران نقاهت هم مذاکرات فنی را هدایت می‌کند
وی افزود: صالحی در همه مذاکرات حضور نداشت اما در جریان همه موضوعات بود، و مسائل مطرح می‌شد و جلسات داخلی داشتیم و دستور کار برای موضوعات فنی توسط وی صادر می‌شد، و هماهنگی‌های لازم صورت می‌گرفت و نهایتا مذاکره کننده ما و دوستان ما از سازمان انرژی اتمی شرکت می‌کردند.
کمالوندی گفت: اکنون هم به همین ترتیب است و الان حتی در همین مدتی که صالحی دوران نقاهت خود را طی می‌کند ما جلسات مکرری را با تخت روانچی و عراقچی با صالحی داشتیم، چند بار هم به اتفاق رحیمیان که مسؤول فنی ما است این جلسات را برگزار کرده‌ایم.
وی خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد با توجه به اینکه دوره یک سال و حدود ۶ یا ۷ ماه را پشت سر گذاشتیم، همانطور که اشاره کردم تقریبا بخش عمده‌ای از مسائل روشن شده، کار خیلی سخت و پیچیده‌ای را در پیش نداشته باشیم.
کمالوندی با این حال گفت: البته کار خیلی سختی است، ولی نسبت به آنچه که از ابتدا داشتیم و پیشرفتی که کردیم به نظر می‌رسد آنچه که باقی مانده می‌تواند حل شود مشروط به آنکه در طرف مقابل هم این اراده باشد.
کمالوندی تأکید کرد: اتفاقی هم که برای جان کری افتاده است باعث میشود از مذاکرات دور باشد. معمولا وقتی که در سطوح پایین‌تر نمی‌توانند به توافقاتی برسند موضوع یا موضوعات را جمع می‌کنند و در جلسه بالاتری مطرح می‌کنند تا راه حلی پیدا شود، یعنی مکانیسم مذاکرات اکنون به همین شکل است.
وی ادامه داد: شاید در دوره قبل دو موضوع جمع می‌شد و جلسه‌ای برگزار می‌شد، ولی اکنون چهار یا شش موضوع جمع میشود تا جلسه‌ای برگزار شود.
کمالوندی خاطرنشان کرد: ولی این جلسات می‌تواند با استفاده از وسایلی مانند ویدیو کنفرانس برقرار شود و خیلی این موضوع مهم نیست؛ و دو طرف می‌دانند که هر طرف چه چیزی می‌خواهد و به قول ظریف فقط باید زیاده خواهی نباشد و خواستن اشکالی ندارد.
* صالحی، ظرف یک یا دو هفته آینده می‌تواند کارش را به صورت عادی انجام دهد
کمالوندی در پاسخ به این سؤال که صالحی چه زمانی قادر به شرکت در مذاکرات خواهد بود، اظهار داشت: با توجه به اینکه بخش مهمی از موضوعات فنی تقریبا روشن شده است، شاید صالحی خیلی نیازی نباشد که شرکت کند؛ ولی اگر زمانی نیاز باشد که شرکت کند فکر می‌کنم با این روندی که پیش می‌رویم انشاء الله صالحی بتواند ظرف یک یا دو هفته آینده در شرایطی قرار بگیرد که بتواند کارش را به صورت کاملا عادی انجام دهد.
کمالوندی اظهار داشت: ما الان ضرورتی نمی‌بینیم که خود صالحی لزوما بخواهد شرکت کند، ولی وی به صورت کامل در جریان همه جزئیات است و حتی همین امروز رحیمیان تلفنی صالحی را از پیشرفت موضوعات دیروز و امروز مطلع کرد.