نماینده/محمدمهدی رحیمی: محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان چهارشنبه هفته گذشته ۲۴ دی‌ماه برای دیدار با جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا راهی ژنو شد.
دیداری که این بار با پیاده‌روی ۱۵ دقیقه‌ای وزرای خارجه آن‌هم در مرکز شهر ژنو یک‌بار دیگر گفتگوهای ایران و آمریکا را حاشیه‌ساز کرد.
وزیر امور خارجه کشورمان بعدازظهر روز چهارشنبه در اقدامی قابل‌توجه با خروج از هتل ماندارین (محل اقامت و گفتگوهای ظریف) در برابر دیدگان ده‌ها خبرنگار و البته شهروندان ژنوی دقایقی با جان کری قدم زد و بلافاصله این کار در رسانه‌های جهان به یکی از اخبار برتر بدل شد.
ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که قدم زنی و در حقیقت مذاکره در خارج از محیط‌های رسمی برای دیپلمات‌ها و مقامات کشورها امری نسبتاً متداول است، اگرچه ازآنجاکه در امر پیچیده و مهم دیپلماسی و مذاکره هر اقدام و برخوردی معانی خاص خود را دارد، نباید از کنار این اتفاق هم به‌سادگی عبور کرد.
در این میان برخی فرضیه جلوگیری از شنود و جاسوسی سرویس‌های اطلاعاتی رقیب را به‌عنوان یکی از دلایل اصلی خروج وزرا از اتاق دربسته و حضور در فضای باز مطرح کرده‌اند، که گرچه احتمال آن منتفی نیست اما برای جلوگیری از رخ دادن چنین اتفاقی اقدامات کم حاشیه و بی هزینه دیگری هم می‌توان انجام داد.
اما رئیس دستگاه دیپلماسی صبح دوشنبه در حاشیه مترو سواری خود، در سخنانی عجیب بکار بردن عنوان پیاده‌روی برای این اقدام را تعبیری بیش‌ازاندازه (غلوآمیز) خواند و گفت: چون هتل محل اقامت در ژنو، باغ و حیاط نداشت ما در اطراف هتل ۱۰ دقیقه‌ای راه رفتیم که تعداد زیادی خبرنگار حضور داشتند و دوستان خبرنگار نیز این اتفاقات را خیلی می‌پسندند تا بتوانند با آن عکس و خبر و گزارش تولید کنند!
وزیر امور خارجه ادامه داد که این قدم زنی به پیشنهاد طرف آمریکایی نبوده و در حقیقت پس از ۸ ساعت مذاکرات بدون توقف و استراحت، تنها برای تغییر فضا و کاهش التهاب موجود در جلسه صورت گرفته است!
اگرچه روند کلی مذاکرات هسته‌ای و تلاش برای احقاق حقوق ملت ایران اقدامی مورد تأیید نظام بوده و حمایت منطقی از آن وظیفه رسانه‌های مستقل است اما نقد اصولی اقدامات پرحاشیه اما کم‌فایده هم در همین راستا تلقی می‌شود.
به نظر می‌رسد سخنان امروز وزیر خارجه نه‌تنها پاسخی پذیرفتنی برای پیاده‌روی با کری نیست بلکه می‌توان آن را از باب عذر بدتر از گناه تلقی نمود.
به‌هیچ‌وجه از آقای وزیر خارجه که تحصیل‌کرده روابط بین‌الملل است و سال‌ها تجربه فعالیت دیپلماتیک و البته تدریس در این حوزه را دارد، پذیرفته نیست که پیاده‌روی با عالی‌ترین مقام دیپلماسی یک کشور آن‌هم در منظر دیدگان ده‌ها خبرنگار و عکاس در شهری بین‌المللی مانند ژنو را اقدامی معمولی و تنها به دلیل رفع خستگی ساعت‌ها مذاکره عنوان کند! بماند که آن مقام خارجی هم نه وزیر خارجه یک کشور دوست و برادر که رئیس دستگاه دیپلماسی کشور دشمن است.
بی‌شک ایشان می‌دانند که هر اقدامی در دیپلماسی بار معنایی و مفهومی خاص خودش را دارد و حتی نحوه نشستن و حالت دست‌ها هم در مذاکره هدفمند بوده و پیام دارد لذا در این شرایط تکلیف قدم زدن و گفتن و خندیدن مشخص است.
آنچه تلخی اقدام آقای ظریف را بیشتر می‌کند همزمانی این تعامل گرم با جان کری در ایامی است که موج اسلام‌ستیزی در غرب به اوج خود رسیده و حامیان تروریسم تکفیری در پاریس، شهری نزدیک ژنو، راهپیمایی نمادین برگزار می‌کنند. توقع ایرانیان مسلمان از وزیر خارجه‌شان این بود که در قلب اروپا به‌عنوان یک مسلمان معتقد (که حقیقتاً هم دکتر ظریف این‌گونه است) اقدامی در خور انجام داده و اگر لغو نمودن مذاکرات ممکن نیست حداقل دست به اقدامات نمادین و دوستانه نزند.
تردیدی در دشمنی دیرینه ایالات‌متحده آمریکا با اسلام انقلابی و جمهوری اسلامی ایران وجود ندارد و حال که اجازه مذاکره با آن‌ها در سطح وزیر خارجه داده‌شده است باید ضمن فراموش نکردن این سابقه دیرینه دشمنی، از موضع اقتدار و معطوف به نتیجه گفتگو و تعامل نمود و از اقدامات نمایشی و پرهزینه و کم‌فایده، خودداری کرد.
در حقیقت هرچند که وزیر امور خارجه کشورمان اذعان دارد که ایران مواضع صریح خود را همواره با حضور در صحنه‌های بین‌المللی به‌روشنی مطرح می‌کند و موضع قهر نمی‌تواند در شرایط کنونی مسائل را حل کند اما نباید این نکته را نیز فراموش کرد که آمریکا در طول بیش از ۳۰ سال گذشته هیچ‌گاه در موضع حل مشکلات با جمهوری اسلامی ایران قرار نگرفته است. آن‌گونه که مقام معظم رهبری نیز فرموده‌اند: «تجربیات و شرایط صحنه نشان می‌دهد که آمریکائی‌ها به دنبال حل این موضوع نیستند و می‌خواهند با باقی ماندن آن، بهانه‌ای برای فشار به ملت ایران و به قول خودشان فلج کردن ملت داشته باشند.»
در سال گذشته و در حاشیه حضور رئیس‌جمهور در مجمع عمومی سازمان ملل متحد هم برخی رفتارها و اقدامات هیئت ایرانی مورد انتقاد نخبگان و فعالین سیاسی و رسانه‌ای کشور قرار گرفت و رهبر معظم انقلاب هم در ۱۳/۷/۹۲ در این خصوص فرمودند: «ما از تحرّک دیپلماسی دولت حمایت می‌کنیم، پشتیبانی می‌کنیم ... البتّه برخی از آنچه در سفر نیویورک پیش آمد، به نظر ما بجا نبود؛ لکن ما به هیئت دیپلماسی ملّت عزیزمان و دولت خدمتگزارمان خوش‌بین هستیم؛ البتّه به آمریکایی‌ها بدبینیم».
درمجموع ضمن تقدیر از تلاش‌های خستگی‌ناپذیر و دلسوزانه تیم مذاکره‌کنندگان کشورمان یادآور می‌شویم که برخی اقدامات عجولانه و غیر مدبرانه ممکن است گفتگوها را از مسیر منطقی خارج کرده و هزینه‌های غیرمعمولی و پیش‌بینی‌نشده‌ای را به آن تحمیل نماید که موجب تحت شعاع قرار گرفتن اهداف اصلی و بهره‌برداری دشمنان این مرزوبوم شود.