وینی مادیکیزلا-ماندلا دومین همسر ماندلا به حساب می‌آید که حاصل ازدواج آنها دو دختر است. زمانی که دختر اول آنها ۱۸ ماه داشت دوران طولانی زندان ماندلا که بیشتر آن در یک سلول در جزیره روبن بود شروع شد. در طول دوران زندانی بودن ماندلا وینی توانست چند باری به ملاقات همسرش برود و به سختی هر بار نیم ساعت او را ببیند.

وینی ماندیکیزلا  در ۲۲ سالگی با نلسون ماندلا، که در آن زمان یک وکیل دادگستری مبارز بود، آشنا شد. آنها که هر دو در جنبش مخالفت با نژادپرستی فعال بودند، در سال ۱۹۵۸ ازدواج کردند.
نلسون ماندلا در سال ۱۹۶۲  به همراه  گروهی از رهبران کنگره ملی آفریقا دستگیر و  به حبس ابد محکوم شد. خود وینی ماندلا هم چند بار به خاطر فعالیت سیاسی علیه رژیم آپارتاید دستگیر شد. از جمله در سال ۱۹۶۹ به خاطر چاپ و پخش اعلامیه به زندان رفت.

هنگامی که نلسون ماندلا در سال ۱۹۹۰ به عنوان قهرمان جنبش مخالفت با تبعیض نژادی از زندان آزاد شد، آنها زندگی زناشویی ناآرامی را شروع کردند. وینی  مدتی رهبری سازمان زنان کنگره ملی آفریقا را به دست داشت. حرف و حدیث‌‌ها اما درباره تخلفات این همسر ماندلا بسیار زیاد بود. محافل سیاسی و هواداران  ماندلا به او هشدار می‌دادند که فعالیت‌های مشکوک همسرش به حیثیت سیاسی او لطمه می‌زند.

 علاوه بر پرونده‌های جنجالی،در حالی که شوهر وینی به اتهام تروریسم و خیانت در زندان جزیره روبن مشغول گذراندن حبس ابد بود، پدر او به سمت وزارت کشاورزی ترانسکی برگزیده شد. سرانجام  این زوج پس از نزاع‌های شدید، در سال ۱۹۹۲ از هم جدا شدند و در سال ۱۹۹۶ به طور رسمی طلاق گرفتند.

وینی ماندلا در سال ۲۰۰۳ در دادگاهی به خاطر دزدی و کلاهبرداری به شش سال زندان محکوم شد. همچنین اتهام‌های مختلفی درباره سوء‌استفاده او از سمت خود در کنگره ملی وجود داشت. پرونده قطور او شامال 43 اتهام کلاهبرداری و 25 مورد اختلاس و سرقت بانکی بود.

وینی  که  بیشتر از ۳۰ سال همسر ماندلا بود در دوران بیماری اولین رئیس جمهوری سیاهپوست آفریقای جنوبی همراه  گراکا ماچل،بیوه ماندلا در کنار همسرش حضور داشت.