«نماینده» - حدیث ابراهیمی راد - مصطفی طاهری نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس یازدهم است. با او در حاشیۀ بازدیدش از تحریریۀ «نماینده» گفت‌وگوی مشروحی دربارۀ احوالات چند هفتۀ اخیر مجلس داشتیم که شرح آن در ادامه از نظرتان می‌گذرد.
با گذشت چند هفته از شروع کار مجلس که تقریباً شاکله‌اش را پیدا کرده است، تحلیل شما از فضای حاکم بر مجلس یازدهم چیست؟
در ابتدای کار به خاطر کرونا به مشکلاتی برخوردیم که از جمله عدم برگزاری جلسات با نمایندگان و گردهمایی‌ها با همکاران بود. این باعث عدم ایجاد کار گروهی شد به گونه‌ای که کارهای به‌صورت فردی صورت می‌گرفت. از سوی دیگر به دلیل عدم امکان برقراری ارتباط، زمان بیشتری برای مطالعه داشتیم و البته این باعث می‌شد نمایندگان بدون اطلاع یکدیگر همزمان بر روی یک موضوع کار کنند و این آسیب دیگری بود.
همچنین مراجعه‌ای از طرف مردم نداشتیم و انرژی نمایندگان در روزهای پس از انتخابات بالا بود، اما متأسفانه با وجود شرایط کرونایی راه به جایی نبردیم و رصد مشکلات و فاز مقدماتی به اندازه کافی خوب انجام نشد.
جمع‌بندی بنده از افتتاحیه مجلس تاکنون این است که اگر همت و تلاش می‌شد، این حجم کار و محتوا می‌توانست در زمان کمتری - نهایتاً در 10 روز - انجام شود. البته تعیین کمیسیون‌ها بدون اینکه از سقف مدت قانونی آن بیشتر شود، کمی طول کشید. بخش کمی از این زمان می‌تواند به خاطر بی‌تجربگی هیئت‌رئیسه و بخش عمده‌اش به خاطر تغییر آیین‌نامه مجلس بود که برای اولین بار اجرا می‌شد.
ساختار مجلس برای راندمان بیشتر برنامه‌ریزی نکرده و کیفیت کار پایین است. مجلس باید برای ساعت‌های غیر صحن علنی، جلسات تحلیلی کارشناسی داشته باشد، طرح‌ها را پیش ببرند و بر روی آن کار شود و معطل نمانند؛ البته این ضعف می‌تواند دلایلی مانند عدم انگیزه کافی، ترس از آسیب‌ها و کم‌تجربگی افراد داشته باشد.
تحقق این اهداف نیازمند همت و تلاش است؛ البته شاید افراد پرتلاش از نظر تعداد زیاد نباشند، ولی از لحاظ همت تعدادشان زیاد است و می‌توانند بقیه همکاران را همراه کنند.
عده‌ای از نمایندگان اولویتشان رأی آوردن در دوره بعدی و درگیر شدن به انجام کارهای زودبازده و کارهای صوری نسبت به کارهای عمیق است. این افراد با وجود اینکه در رأی‌گیری‌ها شرکت می‌کنند، اما بیشتر فکرشان کارهای حوزه انتخابیه است که این انتخاب نیز به نوع اولویت نمایندگان بستگی دارد.
بنابراین یک تعدادی از نمایندگان باید به‌عنوان لوکوموتیو عمل کرده و مجلس را با خودشان همراه کنند. در هر حالت من به نتیجۀ عملکرد این مجلس امیدوارم.
اهدافی که مردم از رأی به این نماینده‌ها داشتند چه بود و فکر می‌کنید محقق خواهد شد؟
مشارکت کم مردم در این دوره از انتخابات نشان از نارضایتی آنان از وضع موجود و اعتراض به ناکارآمدی دولت در مسائل اقتصادی و رفاهی و ... نحوه اداره جامعه توسط دولت و مجلس بود. در مقابل، کسانی هم که در انتخابات حضور یافتند در راستای همان هدف گروه اول با امید به تغییر در انتخابات شرکت کرده بودند؛ درنهایت هر دو گروه خواستار تغییر بودند. مردم خواستار عمل هستند نه شعار؛ و می‌گویند برای مشکلات کشور راهحلها را پیدا کنید و اجرا کنید. نمایندگان توسط مردم رصد می‌شوند و اگر در این زمینه کوتاهی شود، حتماً مردم در آینده پاسخ خواهند داد.
شما در کدام کمیسیون ثبت‌نام کردید؟
اولویت اول من کمیسیون صنایع و اولویت دوم انرژی بود. هرچند مطالعات زیادی در زمینه برنامه‌وبودجه داشتم؛ اما بر اساس آیین‌نامه به صنایع و انرژی نزدیک بودم.
هدفتان از عضویت در کمیسیون صنایع چیست؟
ابتدا به دلیل تناسب رشته‌ام که مهندسی برق است و با صنایع برق الکترونیک آشنا هستم. هدف بعدی در بخش اقتصاد است و به جهش تولید برمی‌گردد. تولید زمینه‌های مختلفی دارد که اولین چیزی که به ذهن می‌رسد بحث صنعت و صنایع است.
هدف سوم نیز کمک به حل مشکلات عدیدۀ استان زنجان است که پتانسیل خوبی در بخش صنایع و معادن دارد.
با توجه به اینکه بحث اعتبارنامه آقای تاجگردون در مجلس مطرح است، فضای صحن علنی را برای رأی‌آوری ایشان چطور می‌بینید؟
پس از اعتراض تعدادی از نمایندگان و پاسخ شورای نگهبان به استعلام شعبه 12 مشخص شد که اسناد ارائه‌شده توسط معترضین در شورا بررسی شده است. ضمن اینکه دفاعیات آقای تاجگردون در شعبه نیز با توجه به مستندات ارائه‌شده انصافاً خوب بود؛ ولی درنهایت در شعبه 9 رأی مثبت در برابر 7 رأی منفی به ایشان داده شد.
با توجه به نقش خیلی پررنگی که رسانه‌ها در مدیریت کشورها دارند و در کشور ما نیز چنین است، می‌شود گفت فضای صحن علنی خیلی به نفع آقای تاجگردون نیست.
اعتبارنامه اکنون در کمیسیون تحقیق -متشکل از یک عضو هر شعبه- است و درنهایت در صحن رأی‌گیری می‌شود.
البته این‌طور به نظر می‌رسد که افراد بر اساس شرع و منطق، بدون دخالت دادن نظرات رسانه‌ای و پیش‌فرض‌های ذهنی نظر خواهند داد. بالاخره آخرت نماینده‌ها هم درگیر است، البته اجمال قضیه اینکه فضا خیلی به سود آقای تاجگردون نیست.
عده‌ای از این موضوع برای هجمه به شورای نگهبان استفاده می‌کنند. آیا اقدام مجلس به‌معنای ضعف شورای نگهبان است؟
تخریب شورا کار درستی نیست؛ البته شورای نگهبان هم معصوم نیست و انتقاد از شورا را اشکال نمی‌دانیم؛ اما به نظر می‌رسد باید دربارۀ این ایراد توضیح داده شود.
به‌هرحال معترضین، نامه رسمی استعلام مراجع چهارگانه را که بر وجود مشکلاتی تصریح می‌کند در دست دارند.
اگر شورا توضیح ندهد، این سؤال در افکار عمومی به وجود می‌آید که «امکان دارد افراد دیگری باشند که مستنداتی مبنی بر رد آن‌ها بوده، ولی رد صلاحیت نشده‌اند؟»
لذا به نظر بنده سخنگوی شورای نگهبان باید پاسخ بدهند و اگر خطا یا اشتباهی بوده است گفته شود و اگر نبوده است برای افکار عمومی توضیح بدهند.
رسانه‌ها این موضوع را یک اقدام خیلی مهم در ابتدای مجلس یازدهم می‌دانند. آیا واقعاً تأیید یا رد اعتبارنامۀ آقای تاجگردون خیلی مهم است؟
اصلاً چیز مهمی نیست. در مجلس 290 نماینده وجود دارد که یک نماینده درواقع یک نفر از 290 نفر است. برخی از دوستان نظر بر این دارند که با توجه به نظر شورای نگهبان، ایشان باید تائید شوند؛ برخی دیگر هم می‌گویند که مستندات معتبر است و تائید شورای نگهبان از نظر ما قابل تائید نیست.
تصمیم‌گیری در مورد رد یا تائید اعتبارنامه جزء اختیارات نماینده است؛ تائید اعتبارنامه به معنی طرفداری از فساد و در مقابل رد آن به معنی ضد فساد بودن نیست، نماینده‌ها با توجه به شواهد دربارۀ تائید یا رد اعتبارنامه به نتیجه می‌رسند.
نظرتان دربارۀ شفافیت آرا در بررسی اعتبارنامه‌ها در مجلس چیست؟
در کل شفافیت خوب است و نماینده نیز بالاخره باید جوابگو باشد؛ اما در هر حوزه انتخابیه‌ای یک عده موافق و عده‌ای مخالف تائید اعتبارنامه آقای تاجگردون هستند؛ و در این مورد شفافیت آرا آسیب‌زا است.
آرای نماینده‌ها به گونه‌ای است که با توجه به بررسی‌های خود به نتیجه می‌رسند. در این نتیجه‌گیری فضای رسانه‌ای دخیل است و اگر یک نماینده به هر دلیلی به نتیجه‌ای مغایر فضای رسانه‌ای برسد، هر چه توضیح هم بدهد نمی‌تواند بر آن حجم از فضای رسانه‌ای غلبه کند. اینجا شفافیت آسیب است و در واقع ردی نماینده‌ها را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد؛ اینجا ممکن است که رأی یک نماینده قربه الی الله نباشد و قربه الی فضای مجازی باشد.
در پایان مایلیم بدانیم دغدغۀ مهم شما در مجلس یازدهم چیست؟
به نظر من ساختار بودجه به‌شدت دارای ایراد است. مجلس باید فرمت استانداردی را ترسیم کرده و برای دولت بفرستد تا لایحه بودجه بر این اساس نوشته شود. اگر بعد از تسلیم بودجه شروع به بررسی شود، زمان‌بر خواهد شد و کار به‌درستی انجام نمی‌شود.
برای رسیدن به برنامه‌وبودجه‌ی درست، مجلس از همین الان باید دست‌به‌کار شده و از کارشناسان و معاونین رئیس سازمان برنامه بودجه در جلساتی برای پرسش از محوریت کارهای اقتصادی و ... مشورت بگیرند.
نقدی که بنده به همکاران نماینده دارم این است که در زمان استفاده از تریبون مجلس فقط به دنبال انجام یک کار هستند که مثلاً حقوق بازنشستگان اضافه شود، برای بیکاران ایجاد شغل شود و ... اما نماینده‌ها راهکار نمی‌دهند. باید اول راهکار بدهند نه اینکه فقط به دنبال رفع مسئله باشند.
چگونگی بالا بردن افزایش درآمد دولت هم باید گفته شود. در یک جاهایی مطالبه بجا است که فلان مبلغ اعتبار برای فلان سد لازم است چرا پرداخت نشده، ولی راه‌حل مشکلات کشور فقط گفتن مشکل نیست، باید راه‌حل رفع آن پیدا شود.