به گزارش «نماینده»، مهدی رمضانی؛ معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور درباره وضعیت کتابخانه‌ها در مناطق سیل‌زده توضیح داد: سیل از استان مازندران شروع شد و در دو شهرستان میان‌دورود و سیمرغ کتابخانه‌های ما درگیر سیل شدند که در کتابخانه‌های این شهرستان‌ها خسارت چندانی به بار نیامد، سیل کنترل شد و کتابخانه‌ها بر قرارند. اما در منطقه چالوس، دیوار یکی از کتابخانه‌ها بر اثر رانش زمین فروریخت و کتابخانه و تجهیزات آن دچار آسیب شد.

او با بیان اینکه در آق‌قلا دو کتابخانه داریم که یکی روی ارتفاعات و خارج از آبگرفتگی و یک کتابخانه در منطقه درگیر سیلاب قرار گرفت، توضیح داد: در بازدیدی که از کتابخانه‌های درگیر سیلاب داشتم، یکی از کتابخانه‌ها همچنان درگیر سیل بود و آب در آن باقی مانده، اما خسارت تخریبی در آن نداشتیم؛ چراکه کتابدار و مدیر کل استان با استفاده از تجربیات قبلی و با اینکه ارتفاع آب در کتابخانه بیش از یک متر بود، کتاب‌ها را به قفسه‌های بالایی انتقال داده و سیستم و تجهیزات را جابجا کرده بودند.

به گفته او با عملکرد مناسب از گسترش خسارت در بخش‌های دیگر سیل‌زده جلوگیری شده است. رمضانی در این‌باره ادامه داد: در گمیشان هم ما دو کتابخانه داریم که خسارت جدی ندیدند و در حد نم‌گرفتگی، آبزدگی و ورود آب بود.

رمضانی همچنین درباره وضعیت کتابخانه‌های سمنان و میامی گفت: در این مناطق یک کتابخانه‌ به دلیل رانش زمین به صورت کامل تخریب شد، اما در قبال دیگر کتابخانه‌ها تمهیدات جدی صورت گرفته است. بعد از موج اول سیل در مازندران و گلستان، براساس آنچه ستاد مدیریت بحران هر استان بیان کرده بود، اقدامات فراوانی در کتابخانه‌های هر استان انجام دادیم.

اقدامات انجام شده از سوی نهاد کتابخانه‌های عمومی اعم از تخلیه تجهیزات و جابجایی و اقدامات امنیتی است که برای بعد از وقوع سیل در نظر گرفته شده است. رمضانی با بیان این نکات ادامه داد: اقدامات پیشگیرانه در پایین آوردن خسارت‌های دور بعدی سیل کمک کرد.

تعطیلی کتابخانه‌های در معرض خطر
معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با بیان اینکه در معمولان و پل‌دختر لرستان که گرفتار سیل شدند نیز کتابخانه داریم، درباره وضعیت این کتابخانه‌ها توضیح داد: هر دو کتابخانه در ارتفاع واقع شده‌اند و خسارتی ندیدند. تجهیزات کتابخانه معمولان در اختیار نیروهای انسانی ستاد استان قرار گرفته است و در پل‌دختر از نوزدهم فروردین خدمات توزیع غذا و امکانات به سیل‌زدگان از کتابخانه‌ها انجام خواهد شد.

او همچنین درباره تاثیرات سیل شیراز توضیح داد: در منطقه‌ای که دچار سیل شد، کتابخانه‌ای که در محدوده دروازه قران بود، تحت تاثیر سیل تعطیل شد اما کتابخانه‌ دیگری که در ارتفاع قرار دارد از خسارت جدی مصون ماند.

رمضانی با بیان اینکه در شهر کردستان دو کتابخانه را به دلیل در معرض خطر بودن، تخلیه کردیم، توضیح داد: به‌دلیل آنکه این کتابخانه‌ها نزدیک سد، در بستر رودخانه و در معرض سیل بودند، مجبور به تعطیلی آن‌ها شدیم. در ایلام هم در دره‌شهر کتابخانه‌های روستایی تعطیل شد.

به گفته رمضانی، در خوزستان 13 کتابخانه تعطیل شده که مهمترین آن‌ها کتابخانه مرکزی خوزستان در اهواز است که کنار رود کارون قرارد دارد. او ادامه داد: برای این کتابخانه‌ها تمهیدات مختلفی در نظر گرفته شده است. سیل‌بند کنار کارون به‌همت نیروهای استانداری و فرمانداری اهواز در نظر گرفته‌شده و ایزوگام و اقدامات تامینی که ستاد مدیریت بحران بیان کرده، انجام داده‌ایم.

رمضانی افزود: 13 کتابخانه که بیشتر آن‌ها در شهرستان دشت آزادگان  و شهرهای اطراف آن مانند سوسنگرد و سایر مناطق است، تعطیل شده و تمهیداتی برای ایجاد امکانات انجام شده است. این‌ها کتابخانه‌هایی است که به طور جدی درگیر سیل بودند. در  خراسان شمالی هم ما کتابخانه‌هایی داریم که درگیر سیل شدند اما در حد نم‌زدگی خسارت دیدند. در چهارمحال و بختیاری هم چهار کتابخانه تعطیل شد که خسارت جدی به آنها وارد نشده بود. در سایر استان‌ها کتابخانه‌ها آسیب جدی ندیدند.

معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در جمع‌بندی خسارات وارده بر کتابخانه‌ها در اثر سیل‌های اخیر، توضیح داد: در مجموع 43 کتابخانه ما درگیر سیل شده است که جدی‌ترین آسیب به کتابخانه سمنان وارد شد و تخریب کامل یک کتابخانه را به‌همراه داشت و کتابخانه‌ای در مازندران که دیوارش ریخت. البته وضعیت کتابخانه آق‌قلا هنوز معلوم نیست، زیرا هنوز در آب است و امکان دسترسی به کتابخانه فراهم نشده است.

رمضانی با بیان اینکه اولین روزهای حادثه، مدیران کل در استان‌ها و کارشناسان در حوزه عمران و حراست پای کار بودند، توضیح داد: تعداد زیادی از نیروهای ما در ایام نوروز مشغول به‌کار و فعالیت بودند؛ از فضای کتابخانه مراقبت می‌کردند و اقدامات تامینی انجام می‌دادند. با توجه به گستردگی کتابخانه‌های نهاد کتابخانه‌های عمومی در سراسر کشور، به نسبت خسارت وارده در کل کشور، خسارت وارد بر کتابخانه‌ها محدود است و کتابخانه‌هایی هم که خسارت دیدند امکان جلوگیری از توان و قدرت طبیعت در آن مناطق وجود نداشت.

هنوز فرصت به کتابخانه‌ها نرسیده است 
او درباره برنامه‌های اجرایی برای احیای کتابخانه‌هایی که در سیل دچار خسارت شدند، گفت: بر اساس سابقه‌ای که در بحث زلزله و حوادثی از این دست وجود داشته است، باید تصمیم‌گیری در سطح استان‌ها انجام شود. حجم خسارت چنان بالا است که هنوز فرصت به کتابخانه‌ها نرسیده است اما برآوردهای خود را شروع کردیم؛ یعنی کارشناسان عمرانی نهاد و مدیران استان‌ها شروع به برآورد خسارت وارده کرده‌اند و جمع‌بندی خود را انجام می‌دهیم.

به گفته این مسئول هنوز بحران به پایان نرسیده و بر اساس پیش‌بینی‌ها تا نیمه اردیبهشت وضعیت کنترل و نظارت باید داشته باشد. او ادامه داد: اقدامات خود را بر اساس ضوابط اداری انجام می‌دهیم و به محض اینکه ستاد مدیریت بحران استان و شهرستان اعلام کند، برآوردها را اعلام خواهیم کرد.

رمضانی همچنین درباره پروژه‌ای برای بهبود شرایط روانی در مناطق سیل زده توضیح داد: کار دیگری که جزئیات آن در ماه‌های آینده بیان خواهد شد، بحث اقدامات فرهنگی و ترویجی در حوزه درمان روانی است. در راستای کار ترویجی و فرهنگی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور برای کودکان و نوجوانان و همچنین بزرگسالان، مخصوصا در کمپ‌هایی که شکل گرفته و اوقات فراغتی که برای مردم ایجاد شده، برنامه‌هایی در نظر گرفته شده است.

او افزود: استفاده از کتابخانه‌های سیاری که در کشور داریم یکی از این برنامه‌ها است که در این مناطق به صورت فعال اقدامات خود را آغاز کنند تا بتوانیم در این بحران خدمتی انجام داده باشیم.

به گفته رمضانی یکی از نکاتی که در دوره علیرضا مختارپور، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به جد پیگیری شده بحث استحکام بنا در کتابخانه‌ها است. او توضیح داد: هیچ کتابخانه‌ای در کشور بهره‌برداری نمی‌شود و مورد مراجعه مخاطبان قرار نخواهد گرفت مگر اینکه موفق به کسب استاندارد زیربنا شود که مراجع ذی‌صلاح هر شهر و منطقه صادر می‌کند. در این میان حتی تعدادی از کتابخانه‌های ما در معرض خطر بودند که با تصویب مختارپور در کمیته‌هایی که تشکیل شد این کتابخانه‌ها بررسی و از دور خارج شدند.

او اعلام کرد: به نظرم پایین بودن خسارت‌ها، موید این است که استانداردهایی رعایت و کنترل‌های لازم انجام شده است، البته بخشی هم به دلیل موقعیت فیزیکی کتابخانه‌ها است؛ مثلا در لرستان به‌دلیل آن‌که کتابخانه‌های ما در ارتفاع واقع شده‌اند، از گزند سیل مصون ماندند، اما یکی از دغدغه‌های جدی در نهاد کتابخانه‌ها بحث ایمنی در محیط‌های داخلی آن‌ها است.

این مقام مسئول با بیان اینکه برای استانداردسازی ساختمان‌های کتابخانه‌های عمومی تا به امروز دو اقدام انجام شده است، ادامه داد: ما برای کتابخانه‌های عمومی دو کار انجام دادیم. نخست اینکه استانداردهایی تعیین کردیم و کتابخانه‌های فعال را هم مورد بازبینی قرار دادیم و بیش از 20 کتابخانه را به دلیل نداشتن استاندارد تعطیل اعلام کردیم. بخشی از ساختمان‌های کتابخانه‌ها را هم بازسازی کردیم مانند کتابخانه پارک شهر تهران که مورد بهره‌برداری قرار خواهد گرفت. 

وی افزود: دوم آن‌که در مراحل احداث و تاسیس کتابخانه های جدید نیز که تعدادشان به بیش از 500 کتابخانه می‌رسد نیز استانداردهای لازم در طراحی و ساخت مورد نظر قرار می‌گیرد.