ماهنامه «نماینده» / «مجید ابهری» در گفتوگو با خبرنگار ماهنامۀ «نماینده» با بیان اینکه دولت در ارائه لایحۀ حذف واژۀ «طلاق» از شناسنامۀ زنان مطلقه، تصمیم درست و تأثیرگذاری گرفته است، اظهار داشت: «حذف واژۀ طلاق از شناسنامۀ زنان مطلقه بهمنزلۀ کتمان ازدواج نیست و این امکان وجود دارد تا در صورت لزوم از ثبت احوال استعلام صورت گیرد. چرا که زنان بعد از طلاق به همسر قبلی خود تعلق ندارند لذا لزومی برای ذکر نام همسر در شناسنامۀ آنها وجود ندارد؛ براین اساس میتوان با اتخاذ تدابیری، واژۀ طلاق از شناسنامه، حذف شود.»
این رفتارشناس اجتماعی در ادامه افزود: «طلاق، جدا شدن اختیاری و قطع ارتباط عاطفی و زناشویی توسط زوجین است. هرچند این عمل از نظر شرعی و قانونی مانعی ندارد، اما زشتترین حلالها نزد خداوند محسوب میشود. از نگاه آسیبشناسی اجتماعی نیز، طلاق هم بهعنوان آسیب اجتماعی مطرح بوده و هم اینکه بستر آسیبساز برای عوارض و ناهنجاریهای مختلف بهحساب میآید.»
عضو آکادمی رفتارشناسان انگلستان تصریح کرد: «بعد از طلاق آثار روحی و روانی این جدایی، بر مرد و زن روند منفی گذاشته و موجب عوارض بعدی میگردد، مخصوصاً اگر پای فرزند یا فرزندانی در میان باشد. یکی دیگر از قدمها بعد از طلاق، ظهور مهر طلاق در شناسنامۀ زوجین است.»
وی با بیان اینکه طلاق به لحاظ رفتاری در سه شکل عاطفی، روانی، حقوقی و قانونی اتفاق میافتد، خاطر نشان کرد: «در شکل سوم(حقوقی و قانونی) در شناسنامههای زن و شوهر، موضوع جدایی و تاریخ آن قید میشود. این حرکت ممکن است برای مردان اشکالی ایجاد نکند اما در جامعۀ فعلی ما، زنان مطلقه از نظر برخی از مردان و در برخی از محیطهای شغلی به شکل طعمه نگریسته شده و اغلب بانوان با شرایط تخصصی و شغلی مناسب به دلیل این نگاه، قید کار و اشتغال را زدهاند.»
ابهری با اشاره به اینکه برخی از صاحبنظران، حذف مهر طلاق از شناسنامه را تشویق به دروغگویی میدانند یادآور شد: «با استعلام از ثبت احوال مشخص میشود فرد ازدواج کرده است یا خیر. اگر قرار است زندگی بر پایۀ دروغ و مخفی کاری شروع شود، اصلاً شایسته نیست چرا که زن و مرد باید حقایق را به یکدیگر بگویند.»
وی افزود: «بارها اتفاق افتاده که برخی از خانمها برای حذف مهر طلاق از صفحۀ دوم شناسنامه در دام جاعلان و کلاهبرداران افتاده و متحمل مشکلات مضاعف شدهاند. در کنار آن در صورت تمایل، استعلام از ثبت احوال میتواند شرایط شناسنامهای اشخاص را کاملاً روشن نماید؛ بنابراین برای جلوگیری از خانهنشینی زنان مطلقه و پیشگیری از عوارض منفی در این مورد، پاک کردن مهر طلاق از شناسنامه، اقدام بسیار پسندیده و مفیدی است.»
این جامعهشناس در ادامه تصریح کرد: «در جواب افرادی که مخالف استعلام هستند باید گفت افراد در صورت مشکوک شدن باید این کار را انجام دهند. مگر هنگامی که آزمایش ایدز میدهند، خانمها ایدز دارند! قبل از ازدواج باید آزمایش ژنتیک و آزمایش ایدز بدهند، آیا این به این معناست که همه ایدز دارند! این نیز تبدیل به یک مرحله از ازدواج میشود و هیچ چیز مخفی نمیماند و بالاخره مشخص میشود.»
عضو آکادمی رفتارشناسان انگلستان معتقد است: «زمانی که بعد از طلاق خانمی قصد ازدواج داشته باشد، باید صادقانه موضوع را به همسرش بگوید زیرا به قول معروف «آفتاب زیر ابر نمیماند» و این موضوع آشکار شده و ارکان زندگی را بههم میریزد.»
وی در ادامه گفت: «به اعتقاد بنده حذف مهر طلاق از شناسنامۀ بانوان، تشویق به دروغگویی یا مخفیکاری نیست بلکه ایجاد پوشش امنیت روانی و اجتماعی برای آنهاست و اگر خانمی تا این میزان در زندگی بیصداقت و پنهانکار باشد، باید بداند آن زندگی دوام و استحکام نخواهد داشت. بنابراین با حذف مهر طلاق، اضطراب و نگرانی از بانوان مطلقه فاصله میگیرد؛ هر چند نکتۀ مهم این است که زنان نیز باید در زندگی دوم، حتماً این موضوع را با همسر خود مطرح کنند.»
ابهری افزود: «متأسفانه در جامعۀ ما نگاه منفی نسبت به زنان مطلقه وجود دارد و کمتر پدر و مادری وجود دارند که با ازدواج پسر خود با یک بانوی مطلقه، رضایت دهند. با توجه به کاهش سن طلاق و رسیدن سن بیوهگی به ۱۷ سال، براساس یک فرهنگ غلط، زن مطلقه جوان حتماً باید با مردی با سن پدر خود یا دارای خانواده ازدواج کند؛ چراکه برچسب بیوهگی بر وی خورده حتی اگر عقد کرده باشد و وارد زندگی زناشویی نشده باشد.»
این جامعهشناس با بیان اینکه تغییر این نگاه سنتی در جامعه ضروری به نظر میرسد، اظهار داشت: «نکتۀ مهم دیگر اینکه در بسیاری از موارد هنوز مشخص نشده که علت طلاق و عامل آن شوهر بوده یا زن، این نوع قضاوتها بر زنان مطلقه اعمال میشود. این درحالی است که چگونه یک دختر میتواند با فرد معتادی که دست بزن هم دارد، زندگی را ادامه دهد. بسیار اتفاق افتاده برخی از بانوان بهدلیل همین نگاه مجبور به ادامۀ زندگی شده که در این صورت یا زیر کتک کشته شدهاند یا از خانه فرار کرده و مجبور به خودکشی شدهاند و در برخی موارد نیز، روابط فرازناشویی، در این نوع زندگیها مشاهده شده است.»
وی در پایان خاطر نشان کرد: «با توجه به اینگونه مشکلات، ابتدا باید با فرهنگسازی توسط نهادهای فرهنگی در خانوادهها این نگاه سنتی تغییر کند تا کسی از کلمۀ بیوه، شرمسار نشده و متوسل به روشهای غیراخلاقی و غیرقانونی نشود.»