ماهنامه «نماینده» / در بسیاری از موارد مثل برخورد با حقوق‌های نجومی، اصل بی‌طرفی توسط دیوان رعایت نشد. دیوان محاسبات در انعکاس عملکردهای دولت بی‌طرفی را رعایت نمی‌کند. باید مسئولیت‌های دیوان کاملاً شفاف شود تا هر کس در این جایگاه قرار گرفت حداقل انتظاراتی که از رئیس دیوان و ساختار آن وجود دارد را بتواند برآورده کند و درگیر بحث‌های سیاسی نشود
*** «جعفر قادری» نماینده ادوار هشتم و نهم مجلس شورای اسلامی در گفتگو با «نماینده» با بیان اهمیت نقش دیوان محاسبات در بعد قانونی و وظایف محوله به آن گفت: «دیوان محاسبات تشکیلات تخصصی نظارت بر عملکردهای مالی دولت و نهادهای عمومی دولتی است. مجلس از طریق این نهاد نظارت‌های مالی را انجام می‌دهد.»
این عضو سابق کمیسیون برنامۀ بودجه مجلس یادآور شد: «دیوان می‌تواند در قانون‌گذاری هم به نمایندگان کمک نماید. شناسایی ایرادات و اشکالات و گریزگاه‌های قانونی که در اجرای قوانین موجود وجود دارد و مشکلات مالی ایجاد می‌کند یا آثار و تبعات مالی ناشی از قانون‌گذاری‌های نمایندگان را به آنها متذکر شود.»
* دیوان می‌تواند مانع شکل‌گیری فساد اقتصادی شود
قادری «دیوان محاسبات» را دارای نقش کمکی و کلیدی در پیشرفت و موفقیت‌های مجلس دانست و خاطرنشان کرد: «دیوان می‌تواند از سوءاستفاده‌ها جلوگیری کند و با تفریق بودجه‌ای که انجام می‌دهد اعتماد و اطمینان نمایندگان را نسبت به صحت عملکرد دولت تضمین نماید.»
وی دیوان محاسبات را چشم تیزبین مجلس دانست و گفت: «به دلیل اشراف و تسلطی که دیوان دارد می‌تواند از شکل‌گیری فساد مالی و اقتصادی در کشور جلوگیری به عمل آورد. همچنین با در اختیار داشتن افراد متخصص این امکان را دارد تا در بحث ارزیابی عملکرد مالی بخش دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی مؤثر باشد.»
نماینده ادوار هشتم و نهم مجلس با اشاره به این مطلب که «دیوان محاسبات هم دادستانی و هم قاضی دارد» اظهار داشت: «به‌این‌ترتیب می‌تواند محکومیت صادر کند و اگر جایی از اموال و دارایی دولت و اموال عمومی مورد سوءاستفاده قرار گرفته باشد می‌تواند حکم صادر کند و منابع را به خزانه برگردانده و با افراد متخلف برخورد کند.»
* همه ارکان مجلس و دولت خود را مقید به قانون بدانند
جعفر قادری معتقد است: «در زمان تلفیق بودجه سالیانه که تصمیمات اتخاذ شده آثار و پیامدهای مالی زیادی دارد، حضور نمایندگان دیوان محاسبات در بررسی‌هایی که دیوان در مورد بودجه انجام می‌دهد می‌تواند گره‌گشا باشد و به نمایندگان کمک کند تا آثار و پیامدهای تصمیم‌گیری‌هایشان را از نظر مالی ببینند. در طول سالیان گذشته هم دیوان محاسبات این نقش را به‌خوبی ایفا کرده است.»
وی در پاسخ به سؤالی در ارتباط با گفتۀ اخیر جهانگیری در خصوص اینکه «مدیری که برای کار دولت از پرونده دیوان بترسد به درد نمی‌خورد» توضیح داد: «در اینکه همه ارکان مجلس و دولت باید خود را مقید به قانون بدانند و تابع قانون باشند و فراتر از قانون کاری انجام ندهند شکی نیست منتها شاید منظور این بوده که مدیر باید جرئت و جسارت داشته باشد و در انجام کارهای قانونی از ترس دیوان عقب‌نشینی نکند.»
قادری گفت: «متأسفانه یا خوشبختانه در کشور قوانینی که با آنها می‌شود کار مردم را به‌خوبی انجام داد وجود دارد و اگر بنا باشد که کار مردم را انجام ندهند، باز هم به استناد همین قوانین تبصره و موادی پیدا می‌شود که کار عادی و روزمره هم قابل انجام نباشد؛ بنابراین اگر مسئولین مستند قانونی برای کارشان داشته باشند و رعایت قوانین مقدم و مؤخر، ناسخ و منسوخ، عام و خاص را داشته باشند با جرئت و جسارت می‌توانند اهداف خود را پیش ببرند.»
* اطلاع‌رسانی دیوان به کاهش میزان تخلفات کمک می‌کند
وی افزود: «مسئولین می‌توانند با مشورت‌های حقوقدانان و کسانی که مشرف و مسلط به قوانین هستند کارها را دنبال کنند، هم آن جسارت لازم را به خرج دهند و هم از سوی دیوان محاسبات مشکلی برای آنها ایجاد نخواهد شد. اینکه هر موردی را از ترس اینکه احتمال دارد مورد مؤاخذه قرار بگیرند را انجام ندهند درست نیست.»
نماینده ادوار مجلس در خصوص اهمیت اطلاع‌رسانی دیوان در حوزه احکام قانونی به مسئولان گفت: «دیوان سعی کرده از طریق کلاس‌های توجیهی قبل از اینکه خلافی توسط مدیران صورت بگیرد اطلاع‌رسانی کرده و پیامدهای مبادرت به برخی اعمال برای مدیران را روشن سازد. نیاز است دیوان ظرافت‌ها و دقت‌های لازم در خطاها و اشکالاتی که بیشتر تکرار می‌شود را به اطلاع مدیران برساند. این اطلاع‌رسانی دیوان می‌تواند کمک کند تا میزان تخلفات به حداقل برسد.»
* سازوکار انتخاب رئیس و دادستان دیوان محاسبات ایراد دارد
وی همچنین اطلاع‌رسانی به مردم را نیز سودمند برشمرد و اظهار داشت: «معتقد هستم مردم هم باید در جریان احکام دیوان محاسبات قرار بگیرند تا آنها هم در کنار دیوان در پایش و پیگیری اجرای قانون شاهد باشیم و موجب شود تا دیوان محاسبات با جدیت بیشتری عمل کند.»
قادری در پاسخ به سؤال خبرنگار «نماینده» احتمال تأثیرپذیری دیوان از مسائل سیاسی را تائید کرد و توضیح داد: «متأسفانه سازوکار انتخاب رئیس و دادستان دیوان محاسبات ایراد دارد. حقیقتی وجود دارد که اگر دیوان بتواند نظر کمیسیون برنامه‌وبودجه را جلب کند و رئیس دیوان و دادستان بتوانند در کمیسیون رأی بیاورند چون یک نفر به صحن معرفی می‌شود احتمال تغییر در صحن وجود ندارد. بهتر است کل مجلس در این مورد تصمیم بگیرد و سازوکاری پیش‌بینی شود که رئیس دیوان استقلال عمل داشته باشد تا مانع سیاسی‌کاری دیوان شوند.»
* دیوان در انعکاس عملکردهای دولت بی‌طرفی را رعایت نمی‌کند
وی با اشاره به مواردی که اقدامات دیوان محاسبات ناشی از سیاسی‌کاری بوده است اظهار داشت: «در بسیاری از موارد مثل برخورد با حقوق‌های نجومی، اصل بی‌طرفی توسط دیوان رعایت نشد. دیوان محاسبات در انعکاس عملکردهای دولت بی‌طرفی را رعایت نمی‌کند. باید مسئولیت‌های دیوان کاملاً شفاف شود تا هر کس در این جایگاه قرار گرفت حداقل انتظاراتی که از رئیس دیوان و ساختار آن وجود دارد را بتواند برآورده کند و درگیر بحث‌های سیاسی نشود و طبق نظرات سیاسی خود گزارش‌ها را دست‌کاری نکند.»
جعفر قادری در پاسخ به این سؤال که «آیا سازوکاری وجود دارد که در صورت عدم رضایت نمایندگان از عملکرد رئیس دیوان، امکان برکناری و جایگزینی وجود داشته باشد»، گفت: «این موضوع در قانون ابهام دارد و نحوه استیضاح رئیس دیوان کاملاً مشخص نیست. رسیدگی به این موضوع باید در قانون تصریح بشود تا اگر رئیس دیوان هم وارد بحث سیاسی شود نمایندگان امکان برخورد با رئیس دیوان را داشته باشند.»