به گزارش «نماینده» پس از آنکه برنامه دولت یازدهم در خصوص تکمیل گازرسانی به زاهدان به سال ۱۴۰۰ موکول شد، اکنون دیگر برنامه نفتی راهبردی دولت یازدهم نیز که تکمیل و بهره برداری از پایانه نفتی جاسک بود به سال ۱۴۰۰ موکول شده است.
«حجت الاسلام حسن روحانی» رئیس جمهوری اسفند سال ۹۲ در دومین سفر استانی خود به استان هرمزگان در بندر جاسک از احداث دومین پایانه نفتی صادراتی ایران در جاسک خبر داد و ابراز امیدواری کرد که این بندرگاه صادراتی نفت در دوره فعالیت دولت یازدهم به بهره برداری برسد.
پانزدهم فروردین ماه سال ۹۳، «اکبر ترکان» مشاور رئیس جمهور و دبیر شورای مناطق آزاد کشور یکی از برنامه‌های استراتژیک دولت را ساخت دومین پایانه صادراتی نفت ایران در جاسک عنوان کرد.
در سه ماه نخست سال ۹۳، مطالعات اولیه برای احداث این پایانه صادراتی نفت خام و فرآورده‌های نفتی در مجموعه شرکت ملی نفت ایران و با محوریت شرکت پایانه‌های نفتی ایران آغاز شد.
«سید پیروز موسوی» مدیرعامل شرکت پایانه‌های نفتی ایران تیرماه سال ۹۳ به تسنیم گفته بود که مطالعات اولیه برای احداث این پروژه عظیم ملی در حال انجام است و حدود یک سال برای تکمیل مطالعات اولیه و انجام مطالعات تکمیلی زمان می‌برد.
در سه‌ماهه دوم سال ۹۳، مقدار زمین مورد نیاز برای احداث این پایانه صادرات نفت مشخص شد و در هماهنگی دولت با دستگاههای نظارتی برای اقداماتی نظیر زمین‌خواری در منطقه راهکارهایی اندیشیده شد. همچنین مقدار زمین مشخص‌شده برای احداث دومین پایانه صادرات نفت خام ایران خریداری شد و به تملک درآمد.
در سه‌ماهه سوم این سال، وزیر نفت جلسه‌ای با مدیران ارشد ۴ شرکت ملی نفت ایران، ملی گاز ایران، ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران و ملی صنایع پتروشیمی برگزار کرد و در این جلسه به هر کدام از معاونان خود در خصوص اجرایی شدن وعده رئیس جمهور مبنی بر احداث پایانه صادرات نفت خام در جاسک دستوراتی داد.
همچنین برنامه‌هایی در ادامه انجام مطالعات احداث زیرساختهای دومین پایانه نفتی کشور مصوب شد که از آن جمله می‌توان به تعیین به‌کارگیری ۳ گوی شناور بازسازی‌شده از مجموع ۷ گوی شناوری که قرار بود در جزیره خارگ بازسازی شوند؛ در پایانه صادرات نفت خام جاسک و انجام هماهنگی با وزارت راه و شهرسازی به‌منظور احداث راههای مواصلاتی شامل راه جاده‌ای و راه‌آهن اشاره کرد.
مطالعات ساخت مخازن ذخیره‌سازی نفت خام به حجم ۲۰ میلیون بشکه در منطقه جاسک در دستور کار قرار گرفت و مقرر شد تا خط لوله‌ای ۱۱۰۰کیلومتری از منطقه گوره به جاسک به‌منظور انتقال نفت خام احداث شود.
«حسن روحانی» رئیس جمهور مرداد ماه سال ۹۳ در جمع اعضای هیئت علمی، کارشناسان و مدیران پژوهشگاه رویان و جهاد دانشگاهی با اشاره به برنامه تبدیل جاسک به مرکز دوم صادرات نفت ایران گفت: "چندین نامه تاکنون برایم آمده که چنین کاری شدنی نیست، اما به‌حول و قوه الهی این کار مهم و استراتژیک که محل صدور نفت را متنوع می‌کند و صدور نفت را از اتکا به یک اسکله و جزیره و یک مکان آن هم در درون خلیج فارس خارج و به آن سوی تنگه هرمز و در دریای عمان می‌برد، انجام خواهد شد. هرچند این کار، کار سخت و مشکلی است و برای آن باید ۳ الی ۴ سال زحمت کشید، اما کار بسیار مهم و استراتژیک است که وقتی انجام شد، می‌نویسند که چه کار عظیم و بزرگی به‌دست مردم ایران انجام شده است. " از آن روز حدود ۳ سال می‌گذرد و احداث دومین پایانه صادراتی نفت خام ایران هنوز در مرحله برنامه‌ریزی و مطالعات تکمیلی است.
* ۳.۵ سال صرف مطالعه و برنامه‌ریزی شد
ساخت دومین پایانه صادراتی نفت ایران در جاسک در برنامه دولت یازدهم قرار گرفت اما با توجه به کُندی ایجاد الزامات زیرساختی و گذر از مراحل مطالعات اولیه، مطالعات تکمیلی، جذب سرمایه گذار، احداث مخازن ذخیره سازی نفت خام و فرآورده های نفتی، تکمیل و ساخت خطوط لوله انتقال نفت خام و فرآورده‌های نفتی، ساخت واحدهای صنعتی و تولیدی مرتبط، احداث اسکله‌های صادراتی و... بهره برداری از آن به عمر دولت یازدهم نرسید. اگر دولت یازدهم در انجام گام به گام برنامه‌های احداث این پایانه صادراتی نفت موفق عمل می‌کرد، ایران در دولت دوازدهم با بهره‌برداری از این پایانه نفتی، یک برگ برنده در فروش نفت و فرآورده‌های نفتی خود به بازارهای جهانی در اختیار داشت.
* پایانه نفتی جاسک تا سال ۱۴۰۰ به بهره‌برداری می‌رسد
شرکت ملی نفت ایران اخیراً با انتشار گزارشی رسمی از آخرین وضعیت این پروژه اعلام کرد :"پایانه نفتی جاسک، دومین پایانه بزرگ صادرات نفت ایران است که پرونده آن با وجود تمامی محدودیت‌ها و دشواری‌ها در دولت یازدهم گشوده شد و با پیگیری‌های مداوم رییس جمهوری و وزیر نفت دولت تدبیر و امید قرار است تا سال ۱۴۰۰ به بهره برداری رسمی برسد".
همچنین «محمد سقایی» مجری طرح خط لوله انتقال نفت خام گوره ــ جاسک و پایانه مربوطه (مکران) در این خصوص گفت: احداث پایانه صادرات نفت خام جاسک از مهمترین پروژه‌های صنعت نفت است که تمامی فرآیندهای اجرایی آن به‌صورت موازی در حال انجام است.
وی اضافه کرد: وزیر نفت از ابتدا تأکید زیادی بر بومی‌سازی این پروژه زیربنایی و تأمین اعتبارات توسط بخش خصوصی داشت که به‌دلیل تجهیزات خاص مورد استفاده و ناتوانی سازندگان داخلی از تأمین تجهیزات، روند انجام مناقصه و انتخاب پیمانکار با کندی مواجه شد.
به‌گفته سقایی، به‌دلیل اهمیت این پروژه و نوع نفت انتقالی و عبور نفت از مناطق گرمسیر با میانگین درجه حرارت بالای ۵۰ درجه در سال، انتخاب جنس لوله‌های استفاده‌شده از اهمیت بالایی برخوردار بوده و زمان زیادی به خود اختصاص داده است؛ به‌طوری که تیمی کارشناسی از استادان دانشگاهی و کارشناسان صنعت نفت در یک برنامه مطالعاتی یک‌ساله موفق به معرفی جنس لوله مورد نیاز (ازنوع نیس) شدند.
* تعیین برنده ساخت مخازن ذخیره‌سازی نفت خام تا ۳ هفته آینده
سقایی همچنین از انجام همزمان و موازی فعالیت‌های توسعه‌ای احداث پایانه صادراتی نفت خام جاسک خبر داد و گفت: این پروژه مشتمل بر ساخت ۲ پالایشگاه، پتروشیمی ومخازن ذخیره‌سازی نفت خام با ظرفیت نهایی ذخیره‌سازی ۳۰ میلیون بشکه است که البته ذخیره‌سازی ۱۰ میلیون بشکه نفت در فاز اول آن دیده شده است.
وی اضافه کرد: انجام مطالعات اولیه و تهیه اسناد مناقصات مربوط به انتخاب پیمانکاران اصلح در این پروژه بزرگ ملی بسیار زمانبر است؛ با وجود این، مناقصات مربوط به ساخت مخازن ذخیره‌سازی نفت خام برگزار شده که تا ۳ هفته آینده برنده آن مشخص خواهد شد.
مشاور وزیر نفت در ادامه بر سرمایه‌بر بودن احداث پایانه صادرات نفت خام جاسک تأکید کرد و گفت: با توجه به نوع قرارداد که از نوع BOT است، لازم است اعتبارات مربوط به اجرای آن از سوی سرمایه گذاران بخش خصوصی و از محل منابعی خارج از نفت تأمین شود؛ در همین راستا در حال حاضر هشت سرمایه‌گذار داخلی برای انجام آن ابراز آمادگی کرده‌اند.
مجری طرح خط لوله انتقال نفت خام گوره ــ جاسک و پایانه مربوطه (مکران) در ادامه فرآیند سرمایه‌گذاری را در قالب ۲ بخش سازنده و تأمین کننده اعتبار معرفی کرد و گفت: ارزیابی کیفی در خصوص منابع مالی تأمین این پروژه انجام شده و برنده مناقصه پس از تأیید هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران، فعالیت اجرایی خود را آغاز خواهد کرد.
وی ادامه داد: در بخش ساخت پالایشگاه نیز بررسی‌های لازم در حال انجام است و از میان ۲ گزینه موجود یک شرکت خصوصی داخلی انتخاب خواهد شد.
سقایی در ادامه از برگزاری مناقصه‌ای برای ساخت پمپ استیشن‌ها خبر داد و گفت: در طول مسیر خط لوله گوره به جاسک، ساخت پنج پمپ استیشن پیش‌بینی شده است؛ البته پیش‌بینی اولیه برای ایجاد تأسیسات خط انتقال نفت خام بالغ بر هشت ایستگاه خواهد بود.
وی همچنین با تأکید بر انجام چهار مناقصه دیگر در این طرح بزرگ ملی اذعان داشت: این مناقصات بخش‌هایی چون عملیات اجرایی، راهسازی، حفر کانال و لوله‌گذاری را شامل می‌شود.
مشاور وزیر نفت در خصوص روند فعلی انجام پروژه نیز گفت: در حال حاضر محوطه‌سازی و جانمایی پتروشیمی و نیروگاه‌ها انجام شده و ۳ شرکت نیز برای احداث نیروگاه اظهار آمادگی کرده‌اند.
وی اضافه کرد: برنده مناقصه مربوط به ساخت نیروگاه تا یک ماه آینده اعلام می‌شود.
به‌گفته مشاور وزیر نفت با توجه به روند کنونی برگزاری مناقصات به نظر می‌رسد در صورت تحویل به‌موقع تجهیزات و انجام پروژه در زمان انجام‌شده از سوی پیمانکاران، این پروژه زیربنایی تا ۳.۵ سال آینده به اتمام برسد؛ پروژه‌ای ملی که توان ذخیره‌سازی ۳۰ میلیون بشکه نفت خام را داراست و صادرات روزانه یک‌میلیون بشکه نفت را تضمین می‌کند.