هفته نامه«نماینده»- ۲۴ تیرماه سال گذشته، پس از نزدیک به ۲ سال مذاکرات فشرده، توافق نامهای که «برجام» نامیده شد، بین ایران و کشورهای ۱+۵ درباره موضوع هستهای به نتیجه رسید.
آن روزها وعده داده میشد برجام تأثیر مثبت خواهد گذاشت و گشایشهای بزرگی پیش روی جامعه ایران است.
فلسفه «برجام» لغو تحریمها اعلام شد؛ از اینرو رئیس دولت تدبیر و امید ضمن تأکید بر لغو تحریمها گفته بود: «تحریمهای ظالمانه باید از بین برود تا سرمایه وارد شود، تا مسئله محیط زیست، تا اشتغال جوانان، صنعت جامعه و آب خوردن مردم حل شود.»
فارغ از اینکه برجام تا امروز چه دستاوردهایی داشته و بدعهدیهای آمریکا تا چه حد مصداق نقض برجام است.
موضوع مهم دیگر، سرنوشت پولهای آزاد شده ایران براساس توافق موقت ژنو است. براساس این توافق موقت که تمدید هم شد، طرف غربی متعهد شده بود ماهیانه بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلیون دلار از داراییهای مسدود شده ایران را آزاد کند. رقمی که در مجموع قریب به ۲۰ ماه مذاکره به عددی بیش از ۱۲ میلیارد دلار میرسید.
حال این پرسش مطرح میشود «پولهای بلوکه شده ایران در ایام مذاکرات کجاست و چه سرنوشتی پیدا کرد؟»
الیاس نادران «نماینده مجلس نهم»، ۴ اسفند ماه سال گذشته در صحن علنی مجلس در تذکر شفاهی خطاب به رئیسجمهور، با اشاره به خروج چمدانی ارز از کشور اعلام کرد: «گفته میشود این ارزها همان ارزهای آزاد شده از محل توافق ژنو میباشند لکن آمریکاییها علیرغم تعهد کلی در آزادسازی چند میلیارد دلار از منابع ارزی کشور در مرحله اقدام به رسم دیرینه خوی آمریکایی خود، از دادن ولو یک دلار به دولت استنکاف نموده و گفتهاند شما همچنان تحریم دلار هستید و ما فقط میتوانیم معادل این پول را در یک کشور ثالث و به پول آن کشور به شما تحویل دهیم.»
وی تصریح کرد: «معادل این مبلغ به ارز یکی از کشورهای منطقه تبدیل و تحویل و در همین مرحله اول، نرخ تسعیر، هزینه قابل توجهی علیه ما اعمال کرده و به جیب آن کشور واریز شده است. در مرحله دوم نیز بخشی از این ارزها با پرداخت هزینه تسعیری به دلار تبدیل و وارد کشور شده و بخشی دیگر هم به کشور دیگری رفته است و مجدداً از آن کشور اعلام شده که چون ایران هنوز از نظر سیستم بانکی تحریم است لذا فقط میتواند این ارزها را به تهران ببرد و حتی حق نگهداری یک درهم را هم در این کشور ندارد.»
اما حقیقت ماجرایی که نادران به آن اشاره کرد، چیست؟
براساس اخبار موثق «نماینده»، این ۱۲ میلیارد به مرور به عمان منتقل شده تا به دلیل مسدود بدون شبکه سوئیفت از طریق صرافیها به ایران منتقل شود. در این مسیر صرافیهای اماراتی شهر دبی به کار گرفته میشوند. اما با شدت گرفتن این انتقالات آمریکاییها با اخطار به امارات، آنها را از همکاری صرافیهایشان با ایران برحذر میدارند و همین اتفاق هم میافتد و باعث میشود حدود ۵ میلیارد دلار از داراییهای آزاد شده کشورمان در عمان بماند.
نکته مهم اینکه امروز و با برداشته شدن حداقلی تحریمهای بانکی، چرا هنوز خبری از اینکه عمانیها پول را برگرداندهاند یا نه منتشر نشده است؟ سؤالی که به نظر میرسد باید به آن پاسخ شفاف داده شود این است که این رقم کی قرار است به ایران داده شود؟ آیا مشکلی برای بازپرداخت این رقم وجود دارد؟ آیا توسط مقامات مسقط خرج شده است؟ رایزنیهای مقامات دولت برای بازپسگیری این ۵ میلیارد دلار با چه پاسخ و واکنشی از سوی مسئولین عمان مواجه شده است؟