هفته‌نامۀ «نماینده» / محمدجواد جمالی‌نوبندگانی*: هیئت نظارت بر برجام سال گذشته در شورای عالی امنیت ملی برای نظارت بر روند اجرای برجام و تعیین مصادیق تخلف تشکیل شده است. تشکیل این هیئت آخرین مورد از شروط ۹ گانۀ رهبر انقلاب برای اجرای برجام بود. این هیئت وظیفه دارد اجرای دقیق برجام و شروط رهبری را رصد نموده و موارد تخلف را گوشزد نماید.
رهبر معظم انقلاب در بند آخر پیام تاریخی خود تصریح نمودند: «وجود پیچیدگی‌ها و ابهام‌ها در متن برجام و نیز گمان نقض عهد و تخلفات و فریبکاری در طرف مقابل به‌ویژه آمریکا، ایجاب می‌کند که یک هیئت قوی و آگاه و هوشمند، برای رصد پیشرفت کارها و انجام تعهدات طرف مقابل و تحقق آنچه در بالا بدان تصریح شده است، تشکیل شود. ترکیب و وظایف این هیئت باید در شورای عالی امنيت ملی تعیین و تصویب شود.»
اعضای این هیئت با توجه به اینکه سابقۀ مسئولیت‌های مهمی در جمهوری اسلامی را داشته‌اند، باید به معنای واقعی مانند عصارۀ یک ملت عمل کرده و در انجام این وظیفۀ مهم که بر عهده‌شان گذاشته شده است، از هیچ تلاشی فروگذار نکنند. با توجه به اذعان اغلب مقامات مسئول در کشور که برخی نیز عضو این هیئت نظارت هستند، بدعهدی‌های آمریکا در اجرای برجام و سنگ‌اندازی‌اش در مسیر رفع تحریم‌ها قابل‌انکار نیست. این دشمنی و خباثت‌ها روزبه‌روز آشکارتر می‌شود.
این گروه باید یک نفر سخنگو داشته باشد تا به‌صورت منظم به افکار عمومی توضیح دهد که از نظر آنها تاکنون از طرف کشورهای مقابل چقدر نقض برجام صورت گرفته است یا چه میزان کارها پیش رفته است. به‌هرحال ممکن است اگر اظهارنظری از جانب دولت صورت بگیرد افرادی آن را جانب‌دارانه بدانند و از طرفی ممکن است برخی انتقادها نیز توسط حامیان برجام جناحی و سیاسی قلمداد شود. به نظر می‌رسد برای از بین رفتن شائبه‌ها و اختلاف‌نظرها خوب است این گروه که از ابتدا در جریان بررسی برجام در شورای عالی امنیت ملی بوده و سپس نیز به دلیل عضویت در این هیئت موظف به رصد دقیق تحرکات برجامی بوده‌اند، جزئیات را واضح و شفاف برای همه بیان کنند تا مشخص شود چه چیزی دقیقاً نقض برجام بوده و چه چیزی دستاورد برجام محسوب می‌شود.
طبق قانونی که در مجلس نهم برای اجرای برجام در مجلس تصویب شد، اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز به‌عنوان نمایندگان مردم موظف هستند هر ۶ ماه گزارشی را برای قرائت در صحن علنی مجلس تهیه نمایند. این گزارش باید بر مبنای گزارش‌های ۳ماهه‌ای باشد که وزارت خارجه به‌موجب همان قانون مکلف است به این کمیسیون ارائه نماید. با توجه به اینکه همین روزها دومین گزارش ۳ماهه وزارت خارجه قرار است به کمیسیون امنیت ملی ارسال شود، خوب است این گزارش دقیق‌تر و جزئی‌تر نوشته شود تا مجلس نیز بتواند گزارش شفافی را برای ارائه به مردم ارائه نماید. البته ارسال گزارش مبهم این حق را برای نمایندگان محفوظ می‌دارد که در صورت احساس نیاز از دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط توضیحات لازم را بخواهند. مسئولان اجرایی نیز در این حالت مکلف به حضور و ادای توضیحات دربارۀ بخش‌های مبهم گزارش ۳ماهه خواهند بود.
اگر مردم از یک مرجع رسمی اطلاعات دقیق را دریافت نکنند و تنها شاهد اظهارنظرها و مجادله‌های موافقان و منتقدان برجام باشند، ابهامات در اذهانشان باقی می‌ماند و ممکن است تفاسیر متعددی انجام شود. مجلس به‌واسطۀ گزارش‌های ذکر شده می‌تواند ابهامات را برطرف نماید اما بهتر است هیئت نظارت بر برجام که در فواصل کوتاه‌تر این وقایع را رصد می‌کند، اظهارنظر نماید.
*نمایندۀ مردم فسا و دبیر کمیسیون امنیت ملی مجلس