هفته نامه «نماینده»- زمانی که سخنگوی کاخ سفید اعلام کرد ایران نمیتواند به دلار دسترسی داشته باشد، بسیاری از رسانهها اعلام کردند که این موضع به دلیل مسئله هستهای کشورمان اعمال شده است و شاید هم دلیلی سیاسی داشته باشد. بعد از اجرایی شدن برجام و تأکید طرفین بر اجرای تعهداتشان، مسئله دسترسی ایران به دلار و سیستمهای بانکی مطرح شد. با وجود اینکه دسترسی ایران به برخی از خدمات سوئیفت آنهم در تعداد کمی از کشورها فراهم شده است، مسئله دسترسی به دلار که دلیل اصلی افزایش قیمت این ارز در داخل کشور بوده است، دوباره به مسئله اصلی دراینباره تبدیل شود. با این حال، این بار بحث اصلی بر سر این مسئله است که دلیل اصلی اجازه ندادن به ایران برای دسترسی به دلار و سیستمهای بانکی بینالمللی خطری است که این دسترسی برای وضعیت و آرامش فعلی این بازارها به وجود میآورد. بنا به گزارش نشریه «تاور»، مارک دبوویتز و اریک لوربر، مدیران اجرایی و مشاوران بنیاد «دفاع از دموکراسی»، هفته گذاشته هشدار دادند که دسترسی ایران به سیستم مالی آمریکا بدون اینکه از ایران خواسته شود حمایت خود از گروههایی چون «حزبالله» را قطع کند و به برنامه موشکیاش پایان دهد، دادن امتیازاتی به ایران است که بهجای آن هیچچیز توسط آمریکا و متحدانش دریافت نمیشود.
البته این کارشناسان بر این عقیدهاند که دسترسی پیدا کردن ایران به سیستم مالی آمریکا و دلارهای مورد نیازش، چیزی نیست که در گفتوگوها و معامله هستهای با ایران تعریفشده باشد. لروربر دراینباره نوشته است: «به نظر میرسد تحریم ایران از دسترسی به سیستم مالی آمریکا و همچنین معامله با دلار بیشتر از سایر تحریمها اثرگذار بوده است و به همین دلیل هم ایران حاضر به گفتوگو در مورد برنامه هستهایاش شد. به همین دلیل اطمینان حاصل کردن از اینکه ایران به این سیستم دسترسی پیدا نمیکند، یکی از اولویتهای مهم در سیستم بانکی جهانی باید باشد.»
وی همچنین خاطر نشان کرده است که بیشتر از اینکه تحریمهای مالی به این دلیل به ایران تحریم شده باشد که این کشور برنامه هستهای و موشکی دارد، به این دلیل اعمال شده است که به نظر میرسد ایران، تهدیدی برای بازارهای مالی جهانی و سیستم آن باشد. ایران درواقع تهدیدی برای یکپارچگی سیستم مالی جهان در مقابله با برنامههای تهدیدآمیز است. اگر دسترسی ایران به یکی از بازارهای مالی و ارزی باز شود و یکی از بانکهای اروپایی و آمریکایی راه تعامل و تجارت در پیش بگیرند، دیگر نمیتوان جلوی فعالیتهای مرتبط با برنامههای موشکی و حمایت از تروریسم ایران را گرفت.
از نظر مارک دبوویتز، خطر ایران برای بازار مالی جهانی از این نظر مهم است که این کشور از طریق سیستم مالی جهانی و از طریق راههای میانبری که در داخل این کشور برای پولشویی وجود دارد، درواقع میتواند تمامکارهای مربوط به حمایت از گروههایی مانند: «حزبالله» را ادامه دهد بدون اینکه بانکهای بینالمللی و بازارهای جهانی از آن باخبر شوند و به همین دلیل هم این اقدامات برای شفافیت و بازار بانکی جهان، خطرناک است.
با توجه به این اظهارنظرها دیگر میتوان به جرأت بیان کرد که مشکل اصلی غرب در مواجهه با ایران و رفع تحریمهای کشورمان ماجرای هستهای نبوده و این پرونده تنها بهانهای برای مقابله باقدرت ایران در منطقه و همچنین قدرت و نفوذ کشورمان در بین گروههای مقاومت بوده است. از نظر این دو کارشناس سیاسی آمریکایی، مشکل اصلی با سیستم مالی و بانکی ایران، حمایت این سیستم از حضور «بشار اسد» در قدرت، حمایت از «حوثیها» در یمن و «شیعیان» در عراق است.
نشریه «تاور» بهخوبی از نقشه آمریکاییها برای آینده گفتمان و تعامل با ایران پرده برداشته و عنوان کرده است که میتوان بهنوعی انتظار برجام دیگری در عرصه اقتصادی ایران را داشت.
برجامی که با گفتوگو در مورد فعالیتهای حمایتی ایران از گروههایی که غرب آنها را تروریستی میداند، آغاز میشود و بعد به برنامه موشکی و دفاعی ایران نیز میرسد. به نظر میرسد قرار است تنها در صورتی ایران بتواند به سیستمهای بازار مالی جهانی و همچنین دلار، دسترسي داشته باشد که اجازه دهد این گفتوگوها در مورد فعالیتهای منطقهای و دفاعی ایران نیز آغاز شود و متناسب با آن عقبنشینیهایی نیز در این رفتارها و برنامهها مشاهده شود.
به نظر میرسد دلیل عمده مقدمهچینیها برای گفتوگو با ایران درزمینه برنامههای دفاعی و موشکی نیز همین مسئله باشد. از هماینک میتوان انتظار داشت که تنها زمانی دسترسی ایران به بازار مالی جهانی و دلار کاملاً باز شود که برنامه موشکی و دفاعی کشورمان زیر نظر بازرسان بینالمللی قرار گرفته و همچنین سیستم مالی ایران نیز با تغییرات زیادی جهت کنترل شدن و بازرسی شدید روبهرو شود.