هفته نامه «نماینده»/ داستان تأمین بنزین مورد نیاز کشور، طی سال‌های اخیر به یک داستان عجیب و تأمل برانگیز تبدیل شده است. در آخرین سال‌های فعالیت دولت قبل، با اوج گرفتن تحریم‌ها، شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی که برای واردات بنزین مورد نیاز کشور با مشکل روبه‌رو شده بود، تصمیم گرفت که کار تولید بنزین را با استفاده از ظرفیت‌های داخلی به انجام برساند. با توجه به توانایی شرکت ملی صنایع پتروشیمی در تولید ریفرمیت به عنوان ماده‌ای مهم در تولید بنزین، شرکت پالایش و پخش قراردادی را با شرکت پتروشیمی امضا کرد که طی آن شرکت پتروشیمی با تولید این ماده بتواند شرایط برای تولید بنزین داخلي فراهم کند. بعد از انعقاد این قرارداد همه چیز داشت، خوب پیش می‌رفت تا اینکه تغییرها در مدیریت اجرایی کشور پای مسائل جدیدی را به پرونده تولید بنزین داخلی باز کرد. با روی کار آمدن دولت یازدهم «بیژن نامدار زنگنه» وزیر نفت و «معصومه ابتکار» رئیس سازمان حفاظت از محیط‌زیست پای خود را در یک کفش کردند که بنزین تولید پتروشیمی‌ها از استاندارد یورو ۴ برخوردار نیست و همین مسئله آلودگی هوای اکثر کلانشهرهای بزرگ کشور به‌خصوص تهران را تشدید می‌کند. در نهایت کار تولید بنزین پتروشیمی‌ها تقریباً قطع و یا محدود شد و دولتمردان تدبیر و امید تصمیم گرفتند که بار دیگر پای بنزین خارجی را به ایران باز کنند. اما بررسی وضعیت آلودگی هوا طی دو سال گذشته نشان می‌دهد که اوضاع با ورود بنزین‌های وارداتی به کشور نه تنها بهتر نشد، بلکه شرایط بدتر هم شد! بسیاری از کارشناسان و نمایندگان مجلس معتقدند که بنزین‌هایی که طی ۸۵۰ روز اخیر در کلانشهرها به عنوان بنزین وارداتی استفاده شده است از استاندارد یورو ۴ برخوردار نیست. یکی از کارشناسانی که در این خصوص انتقادهاي بسياري را از بیژن زنگنه و مدیرانش در وزارت نفت انجام داده است، «جلیل سالاری»، مدیرعامل سابق شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی است. وی معتقد است بنزین وارداتی، به‌صورت مستقیم در جایگاه‌های سوخت عرضه نمی‌شود، بلکه نزدیک به ۷۰ درصد بنزین وارداتی اختلاط می‌گردد.
هفته‌نامه «نماینده»، در این شماره خود سراغ جلیل سالاری رفته است تا با توجه به شدت گرفتن آلودگی هوا در هفته‌های اخیر، دلایل وی را در خصوص استاندارد نبودن بنزین‌های وارداتی بشنود:
آقای سالاری شما در یک سال گذشته بارها صحبت‌هایی را در خصوص استاندارد نبودن بنزین‌های وارداتی مطرح کرده‌اید. دلایل شما برای طرح این مسئله چیست؟
بنزین وارداتی که در دو سال اخیر به کشور وارد شده است، از لحاظ شاخص‌های کیفی دارای ابهام‌هاي فراوانی است. متأسفانه به نظر می‌رسد علی‌رغم ادعاهای دولتمردان، این بنزین‌ها به هیچ‌وجه از استانداردهای لازم برخوردار نیستند. در ضمن بنده خبر دارم که بنزین وارداتی به‌طور مستقیم در جایگاه‌های سوخت توزیع نمی‌شود، بلکه نزدیک به ۷۰ درصد بنزین وارداتی اختلاط می‌شود. دولت یازدهم به بنزین پتروشیمی‌ها اتهام یورو۴ نبودن زد، در حالی که اکنون بنزین یورو ۴ را هم به کشور وارد نمی‌کند.
می‌توانید کمی بیشتر در این خصوص توضیح دهید؟
گواهی کنترل کیفی که در مبادی ورودی برای این نوع بنزین وارداتی صادر می‌شود، فقط دارای تأییدیه شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی بوده و نهاد دیگری بر روی آن نظارت نمی‌کند. اسناد آنالیزهای انجام شده هم نشان می‌دهد که بنزین وارداتی استاندارد لازم را ندارد. متأسفانه سازمان استاندارد هم همواره اعلام می‌کند که در حال نمونه‌برداری از این بنزین‌هاست، در حالی که مسئولان این سازمان هیچ‌وقت از نتایج نمونه‌برداری خود گزارشی را اعلام نکرده‌اند. بخشی از بنزین وارداتی در پالایشگاه‌ها امتزاج شده و بخشی هم در انبارهای شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی اختلاط می‌شود. آنچه که به دست مصرف کننده سوخت می‌رسد، حتی استاندارد بنزین وارداتی را نیز ندارد و دارای ابهام است.
با توجه به اینکه نباید بیشتر از ۱۰میلیون لیتر بنزین در روز وارد کشور شود، اما برخی از اخبار حکایت از آن دارد که همزمان با کاهش تولید بنزین در پتروشیمی‌ها واردات بنزین در برخی از روزها از سقف تعیین شده عبور می‌کند. به نظر شما دلیل این اتفاق چیست؟
تولید بنزین پالایشگاه‌ها کاهش یافته و با توجه به اینکه نباید بیش از ۱۰میلیون لیتر بنزین در روز وارد کشور شود، اما حجم بنزین وارداتی در برهه‌ای به ۱۶ میلیون لیتر در روز هم رسیده است. اکتان‌افزایی عامل مهمی در افزایش هزینه تمام شده بنزین وارداتی است. طبق برنامه قرار بود که شرکت‌های پالایشی، ۶۶ میلیون لیتر در روز بنزین تولیدکنند اما این رقم اکنون به ۶۰ میلیون لیتر در روز رسیده است. وزارت نفت با هدف جبران کاستی تولید بنزین سراغ پتروشیمی‌ها رفته و قرار شده شرکت‌های پتروشیمیایی روزانه ۲ میلیون لیتر بنزین به وزارت نفت تحویل دهد. اکنون شرکت‌های پتروشیمیایی روزانه ۱.۵ میلیون لیتر بنزین تحویل داده‌اند که البته حجم تولیدی توسط پتروشیمی‌ها هم در آمارها لحاظ نمی‌شود. در حال حاضر، وزارت نفت ریفرمیت را از پتروشیمی‌ها گرفته و پس ازاختلاط با «نفتا» به دست مصرف کننده می‌رسد که البته این امر افزایش هزینه تولید آن را در بردارد.
در ابتدای دولت یازدهم مسئولان اعلام کردند که با افتتاح پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس مشکل تأمین و تولید بنزین در کشور تا حدود زیادی برطرف خواهد شد. اکنون دو سال از وعده مسئولان دولت گذشته است، چرا این پالایشگاه افتتاح نشده است؟
این پالایشگاه در سال‌های گذشته ۸۵ درصد پیشرفت کرد. قرار بود این طرح ابتدای امسال افتتاح شود اما به نظر می‌رسد آخر امسال هم خبری از افتتاح آن نباشد. مدیران ارشد، وزارت نفت پیرامون بنزین وارداتی هیچ اظهارنظری نکرده و سازمان استاندارد هم بعد از گذشت چند سال هنوز اظهارنظری نکرده است. متأسفانه این سازمان همچنان مدعی نمونه‌برداری است، هرچند که نمونه‌برداری بیشتر از ۱۰ دقیقه وقت لازم ندارد.
در حال حاضر قیمت بنزین درکشور ما به ۹۵ درصد فوب خلیج‌فارس رسیده است. به نظر شما همزمان با افزایش قیمت بنزین، کیفیت آن هم ارتقا پیدا کرده است؟
نرخ کنونی بنزین موجود درکشور به ۹۵ درصد فوب خلیج‌فارس رسیده اما کیفیت این بنزین به هیچ عنوان متناسب با این افزایش قیمت ارتقا نیافته و دولت فقط قیمت‌ها را بالا برده است.
چگونه می‌توانیم نیاز خود را از واردات بنزین به حداقل برسانیم؟
وزارت نفت باید هرچه سریع‌تر پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس را به اتمام برساند و بنزین تولید شده در این پالایشگاه را برای تأمین بنزین مورد نیاز کشور استفاده کند. در پالایشگاه‌ها، نفتای مازاد و ترکیبات دیگر هست که صادر می‌شود. چرا اینها در داخل کشور تبدیل به بنزین نمی‌شود تا به جایی برسیم که به جای رو آوردن به واردات حتی از تولید خود استفاده کنیم!؟ این نشان می‌دهد که دست‌های پنهانی در این قضیه است و عده‌ای مخالف بحث‌های تولید ملی هستند. استفاده از بنزین‌های اصلاحی و معمولی در آمارهای وزارت نفت بازی با چند استاندارد بوده که با توجه به ملاک عمل استاندارد اجباری، به کاربردن این نوع رفتار، مغایر حقوق شهروندی است.