به گزارش «نماینده»؛ «دانا کریستنسن» در پرس تلگراف نوشت: با وجود اینکه تحریمها هنوز بهصورت کامل برداشته نشده و مشخص نیست میزان صادرات نفت ایران به جهان پس از اجرای برجام، تا چه حد دستخوش تغییر و تحول شود، سازمانها و کارشناسان اقتصادی هر کدام تخمینهایی در مورد وضعیت اقتصادی ایران در دوران پسابرجام زده و آن را رسانهای کردهاند.
صندوق بینالمللی پول دراینباره پیشبینی کرده است که با برداشته شدن تحریمهای نفتی ایران، اقتصاد کشورمان با رشد فزایندهای روبهرو خواهد شد. بااینحال کارشناسان این سازمان بر این باورند که به دلیل پایین آمدن بیسابقة قیمت نفت، امکان این مسئله وجود دارد که مدتزمان انتظار ایران برای تغییر یافتن جهت رشد اقتصادیاش بیشتر از گذشته باشد و تا زمانی که قیمت نفت بدین منوال در حال سقوط است، نمیتوان درک درستی از آیندة اقتصاد کشورهای صادرکنندة نفت داشت. بااینحال اعضای شورای صندوق بینالمللی پول بر این عقیدهاند که درهرصورت در شرایطی که قیمت نفت نیز مدام در حال پایین آمدن است، نمیتوان انتظار داشت آنطور که سیاستمداران ایرانی باور دارند، رشد اقتصادی ایران بهشدت افزایش پیدا کند و این روند برعکس بوده و با توجه به قیمت نفت، بهوضوح میتوان مشاهده کرد که رشد اقتصادی ایران میتواند از ۳ درصد کاهش پیداکرده و به عددی بین ۰.۵- درصد و ۰.۵ درصد برسد.
کارشناسان صندوق بینالمللی پول همچنین مدعی شدهاند که حضور دوبارة ایران در صنعت تولید و صادرات نفت جهان میتواند قیمت کنونی نفت را بهشدت با کاهش روبهرو کرده و آن را به عددی بین ۵ تا ۱۵ دلار در هر بشکه برساند و این رقم به معنای این است که برای بسیاری از کشورهای تولیدکنندة نفت، تولید این ماده با منفعت همراه نخواهد بود!
«مسعود احمد»، مدیر بخش آسیای میانه و مرکزی صندوق بینالمللی پول دراینباره معتقد است: «ایران در حال حاضر از منافع توافق هستهای سود میبرد اما این منفعت تنها تا سال آیندة میلادی دوام خواهد داشت و نگاه به وضعیت اقتصادی ایران در سال آیندة میلادی نشان میدهد که این اقتصاد نمیتواند رشد سریعی داشته باشد.»
این گزارش افزوده است که تثبیت مالی تدریجی، ازجمله حفظ درآمد مالیاتی و تلاش برای اصلاح سیستم یارانهها و سیاستهای پولی محتاطانه و سیاست دولت ایران در رسیدن به نرخ تورم تکرقمی فشار اقتصادی بر مردم را تا پایان سال ۲۰۱۷م. تا حدودی کم میکند اما باعث از بین رفتن این فشار اقتصادی مضاعف نخواهد شد.
صندوق بینالمللی پول همچنین تلاش دولت ایران که اعلام کرده است بازار ارز را متحد کرده و شیوة ارائه ارز به شکل چند نرخی را از بین میبرد، ستوده است اما همه این اقدامات بستگی به این مسئله دارد که تا چه حد ایران میتواند از برداشته شدن تحریمها به نفع اقتصادش در صادر کردن فرآوردههای مختلف نفتی و غیرنفتی استفاده کند.
بااینحال میتوان مطمئن بود که تنها صنعتی که در این میان در جهان با رونق دوبارهای مواجه خواهد شد، صنعت حملونقل هوایی و هواپیماسازی است. با برداشته شدن تحریمهای ایران درزمینة خرید هواپیما، میتوان امید پیدا کرد که ایران خریدار تعداد زیادی از هواپیماهای مسافربری خواهد بود که این به صنعت تولید هواپیما و همچنین صنعت حملونقل هوایی جهان اعتبار و رونق دوبارهای میبخشد، اعتباری که میتوان آن را با دوران بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی مقایسه کرد. با توافق هستهای صورت گرفته، ایران به بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار از منابع مالی بلوکه شدة خود در آمریکا دسترسی پیدا میکند و این به معنای این است که اگر بخواهد میتواند از این منابع مالی برای خرید هواپیماهای آمریکایی نیز استفاده کند. ایران بازار بسیار بزرگی برای ورود سرمایهگذاران غربی دارد. گرچه هواپیماهای مورداستفادة ایران در طول سالهای بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۵۷ شمسی به هواپیماهای دست دوم و سوم کشورهای دیگر تبدیلشده و عمری ۲۵ تا ۳۰ ساله دارند اما ایرلاینهای ایرانی میدانند بهترین کار در طول دوران پساتحریم عجله برای خرید هواپیماهاست و این عجله میتواند سیستم ناوگان هوایی ایران را بهصورت معجزهآسایی تغییر داده و بهروز کند.
مشکلی که شاید در این میان وجود داشته باشد و باید برای رسیدن به نتیجة نهایی سریعاً فکری به حال آن شود، مسئلة دسترسی نداشتن ایران به سیستمهای مالی جهانی است. گرچه ایران میخواهد در تمام زمینهها و از جمله صنعت هوایی ناوگان و تجهیزات خود را به روز کند اما دسترسی نداشتن این کشور به دلیل تحریمها به سیستم مالی و بانکداری جهانی باعث میشود زمینه برای معاملات پر سود دیرتر فراهم شود. سرمایة مورد نیاز برای ایران بعد از برداشته شدن تحریمها ممکن است در زمان مورد نیاز تأمین نشود. احساس ناامنی در ادامه داشتن روابط مثبت ایران و غرب نیز باعث میشود سرمایهگذاران غربی کمتر میل به سرمایهگذاری در این بازار پر سود ۸۰ میلیونی داشته باشند. از طرف دیگر در سرمایهگذاریهای ایران در خارج از این کشور نیز میتوان همین نگرانی را داشت. ایران با وجود قیمت نفت پایین نمیتواند اطمینان داشته باشد که میتواند همچنان سرمایهگذاریهای عظیمی در صنایع مورد نیازش انجام دهد و ممکن است بسیار از اقداماتی که مد نظر دارد را نتواند در زمان مناسب اجرایی سازد.