«نماینده»؛ محمدحسن آصفری/ روز گذشته خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس (AP) خبری را منتشر کرد که انتشار آن موج حساسیت‌ها و واکنش‌ها را به دنبال داشت. این خبرگزاری که به خبرپراکنی علیه نظام اسلامی مشهور شده است اعلام کرد «یوکیا آمانو»، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با هدف جلب حمایت برای مصاحبه با دانشمندان ایرانی در چارچوب تحقیق درباره موضوع ادعایی «ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران» یا PMD به تهران سفر کرده است. علی‌رغم آنکه سخنگوی آژانس از ورود به جزئیات برنامه سفر «آمانو» اجتناب کرده، آسوشیتدپرس از قول منابع دیپلماتیک مدعی است مدیر کل آژانس درباره بازرسی از سایت‌های نظامی که کانون ادعاهای آمریکا، رژیم صهیونیستی و متحدانشان درباره فعالیت‌های هسته‌ای گذشته ایران است نیز به رایزنی خواهد پرداخت.
ابعاد احتمالی برنامه هسته‌ای ایران که با نام اختصاری «پی ام دی» (Possible Military Dimensions) شناخته می‌شود به ادعای غرب درباره آزمایش هسته‌ای در برخی از مراکز نظامی از جمله پارچین پیش از سال ۲۰۰۳ باز می‌‌گردد.
اکنون آمانو در ایران حضور دارد و باید منتظر ماند و دید که اظهارات مقامات کشورمان و خود آمانو در این باره بر اساس کدام محور است و چه آدرسی را می‌توان از سخنان وی سراغ گرفت. چنانچه این خبر صحت داشته باشد و هدف آمانو جلب حمایت ایران برای مصاحبه با دانشمندان هسته‌ای و نیز بازرسی از مراکز نظامی باشد باید گفت خبرها و تحلیل‌ها از این سفر گویای واقعیتی به نام «تلاش برای عبور از خط قرمز نظام در مذاکرات» است. این دو موضوع از پررنگ‌ترین خطوط قرمزی است که بارها بر غیرقابل عبور بودن آنها تاکید شده است. بر اساس مدارک منتشر شده در ویکی‌لیکس آمانو قبل از انتخابش به عنوان مدیرکل آژانس اعلام کرده بود اگر به عنوان مدیرکل انتخاب شود با آمریکایی‌ها کاملا هماهنگ خواهد بود. او که یک ژاپنی در لباس آمریکایی است و بارها با انتشار گزارشات دو پهلو مقدمه فشار و تهدید علیه ایران را فراهم آورده است و از این رو، سفر وی به تهران دارای ملاحظاتی است:
۱- بر اساس چارچوب‌های مشخص شده از سوی مقام معظم رهبری، احدی حق ندارد مجوز بازجویی از دانشمندان و متخصصان هسته‌ای کشور را صادر کند و لازم است مقامات مسئول، به این شبهه‌ها و فرافکنی رسانه‌های غربی پاسخ داده و چنین شائبه‌ای را نزد افکار عمومی داخل و خارج از کشور به روشنی بر طرف کنند.
۲- از آنجا که مصاحبه با دانشمندان هسته‌ای به عنوان خط قرمز نظام در مذاکرات هسته‌ای تعیین شود، چنانچه مسئولین ذیربط قصد چنین کاری را به انحاء گوناگون و در قالب‌های مختلف داشته باشند به نحوی که به زعم برخی، عنوان «مصاحبه و بازجویی» بر آن اطلاق نگردد، مجلس شورای اسلامی به عنوان نهادی که در «رأس امور» قرار دارد وارد عمل شده و وظیفه قانونی خود برای برخورد با آن را به انجام خواهد رساند.
۳- با توجه به اینکه توافق در کنگره آمریکا و مجلس شورای اسلامی در حال بررسی است، گزینه مطلوب آمریکا گرفتن بهانه از مسئولین ایرانی برای ایجاد اخلال در روند تصویب توافق و مشوه نشان دادن چهره کشور در عرصه بین‌المللی است. مقامات کاخ سفید به دنبال خشمگین کردن مسئولین ایرانی هستند تا از این رهگذر نظر جمهوری اسلامی نسبت به بررسی برجام را تحت‌الشعاع موضع‌گیری‌های داخلی خود تغییر دهند. بر این اساس، وظیفه مسئولین ذیربط خنثی کردن چنین توطئه‌ای و عقیم گذاشتن برنامه دشمن است.
۴- اکنون که توپخانه رسانه‌ای دشمن به کار افتاده و آتش تهیه اغراض استکباری آمریکا را برای جوسازی در برجام فراهم کرده است، رسانه‌های کشور در حوزه‌های گوناگون وظیفه دارند، با تبیین زوایای پیدا و پنهان چنین اقدامی، راه را بر زیاده‌خواهی دشمن ببندند و بستر باج‌گیری را بخشکانند. به لحاظ فنی، درخواست آژانس برای طرح این دو موضوع (بازرسی از مراکز نظامی و بازجویی از دانشمندان هسته‌ای) با عنایت به نکات ذیل قابل بررسی است:
الف: درخواست آژانس برای بازرسی از مراکز نظامی در حالی است که تحلیل دامنه و محدودیت‌های پروتکل الحاقی ما را به این نتیجه می‌رساند که پروتکل سوال درباره معین نمودن مساله ابعاد احتمالی نظامی را پوشش نمی‌دهد و این موضوع باید در یک فصل جداگانه با لحاظ نمودن منافع ملی ایران در برنامه جامع اقدام مشترک رفع شود.
ب: این موضوع درباره درخواست آژانس برای مصاحبه با دانشمندان ایرانی نیز صادق است. بر اساس پروتکل الحاقی، آژانس تنها می‌تواند جمع‌آوری اطلاعات در ارتباط با مواد هسته‌ای از جمله پلوتونیوم و اورانیوم در ایران را در دستور کار قرار دهد و فعالیت‌های تحقیق و توسعه مرتبط با چرخه سوخت هسته‌ای را بررسی کند.
ج: گزارش‌های مختلفی درباره رفتار غیرمتعارف و نظم بسیار پایین برخی تیم‌های بازرسی سازمان ملل در غرب آسیا وجود دارد و کل این داستان از نظر هر کشور مستقلی اهانت‌آمیز است. از این رو طرح چنین درخواست‌هایی به لحاظ قانونی فاقد وجاهت و اعتبار بین‌المللی است.
چندی پیش رضا نجفی نماینده کشورمان در آژانس نیز با اشاره به پذیرش دعوت سناتورهای آمریکایی از سوی آمانو برای ارائه توضیحاتی در این رابطه به آنان گفته بود بر این اساس اگر مجلس کشور دیگری غیر از آمریکا نیز وی را دعوت کند، ایشان قاعدتاً باید آن را بپذیرد. اکنون آمانو در کشور ماست و قرار است در کمیته بررسی برجام حاضر شود. این فرصتی بسیار خوبی است تا این فراز از سخنان رهبر حکیم انقلاب در جمع دانش‌آموختگان دانشگاه افسری به آمانو و تیم همراهش یادآوری شود: «می‌گویند بایستی ما بیاییم با دانشمندان شما مصاحبه کنیم یعنی در واقع بازجویی کنیم. ما اجازه نمی‌دهیم به حریم دانشمندان هسته‌ای ما و دانشمندان در هر رشته حسّاس و مهمّی، اندک اهانتی بشود. من اجازه نمی‌دهم بیگانگان بیایند با دانشمندان ما، با فرزندان برجسته و عزیز ملّت ایران که این دانش گسترده را به اینجا رسانده‌اند، بخواهند بنشینند حرف بزنند. در دنیا هیچ عاقلی اجازه نمی‌دهد، هیچ دولتی اجازه نمی‌دهد؛ دانشمندانشان را مخفی می‌کنند، نمی‌گذارند اسم‌هایشان را هم کسی بفهمد. دشمن پُررو و وقیح توقّع دارد اجازه بدهند راه را باز کنند و بیایند با دانشمندان ما، با اساتید ما، با محقّقین ما گفتگو کنند، مذاکره کنند. درباره چه؟ درباره یک پیشرفت اساسی بومی علمی در کشور. این اجازه مطلقاً داده نخواهد شد؛ این را هم دشمنان بدانند، هم کسانی که منتظرند ببینند تصمیم نظام جمهوری اسلامی چه می‌شود، بدانند.»