گروه مجلس «نماینده» - هر چه به زمان ارائه گزارش نهایی از سوی کمیسیون ویژه برجام نزدیک‌تر می‌شویم، شاهد هجمه‌های شدیدتری از جانب بعضی رسانه‌ها و افراد به این کمیسیون و اعضای آن هستیم. گویا عده‌ای بنا بر مصلحت‌های جناحی نسبت به بررسی برجام توسط کمیسیونی تخصصی در مجلس واهمه دارند.
در آخرین سه‌شنبه تیرماه سال جاری بود که نمایندگان مجلس با اجازه قانون اساسی برای نگاه طبقه‌بندی‌شده و تخصصی‌تر به برجام و همچنین به دلیل اینکه بررسی‌های لازم توسط تمام نمایندگان زمان زیادی را طلب می‌کرد، به تشکیل کمیسیونی تخصصی جهت بررسی برجام رأی دادند.
بلافاصله پس از انتشار خبر تشکیل کمیسیون ویژه، گمانه‌زنی‌ها برای اعضای احتمالی این کمیسیون آغاز شد که این امر خود حاکی از اهمیت موضوع برای مطبوعات بود، اما پس از رأی‌گیری در صحن علنی آنچه به وقوع پیوست با حدس رسانه‌ها متفاوت بود.
تمام اعضای منتخب افرادی هستند که از ابتدای مذاکرات هسته‌ای دنبال کننده این جریان بودند و بر مباحث اشراف کامل دارند. چند نفر فارغ‌التحصیل رشته‌های مرتبط هسته‌ای هستند، اغلب افراد به زبان انگلیسی تسلط دارند. از نظر گرایش‌های سیاسی نیز، کمیسیون برجام دربرگیرنده نظرات و سلایق مختلفی است و دو فراکسیون اصولگرایان و رهروان و همچنین اصلاح‌طلبان در این کمیسیون حاضر هستند؛ اما رسانه‌های اصلاح‌طلب با هجمه‌های دامنه‌دار به کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس سعی در جناحی نشان دادن ترکیب این کمیسیون دارند.
محمدحسین فرهنگی عضو هیئت‌رئیسه مجلس در واکنش به انتقادات درباره سیاسی بودن کمیسیون اظهار داشت: علت تأخیر در انتخاب اعضای کمیسیون همین بود که از همه جریان‌های سیاسی کشور که نمایندگانی در داخل مجلس دارند، در این کمیسیون حضور یابند.
با توجه به اینکه زمان اعلام‌شده برای ارائه گزارش کمیسیون ویژه بررسی برجام تا حداکثر ۱۰ مهرماه است اصلاح‌طلبان و حامیان دولت در روزنامه‌ها و سایت‌های خود خط تخریب این کمیسیون را در دستور کار دارند و به دنبال سیاسی جلوه دادن گزارش نهایی این کمیسیون هستند.
حتی اخیراً یکی از اعضای کمیسیون نیز مدعی شده بود: «درصورتی‌که احساس کنیم گروهی از اعضا قصد دارند، جهت‌گیری خاص خود را در گزارش نهایی دخیل کنند، احتمال دارد دو گزارش از کمیسیون خارج شود» منصوری آرانی که منتخب فراکسیون رهروان برای عضویت در کمیسیون ویژه بود، این‌طور ادامه می‌دهد: «ما تمام تلاش خود را براي ارائه يک گزارش به صحن علني مجلس انجام خواهيم داد؛ اما اگر دو طيف شديم و به اجماع نرسيم، لاجرم ناچار به انتشار دو گزارش خواهيم بود.»
این در حالی است که به‌طورقطع گزارش کمیسیون یک مقاله تخیلی شبیه به آنچه در سری‌روزنامه‌های زنجیره‌ای منتشر می‌شود نیست و جزءبه‌جزء آن باید با استناد به برجام و مدرک مستدل باشد ازاین‌رو نظرات سیاسی افراد نمی‌تواند در نتیجه گزارش تأثیرگذار باشد.
دراین‌باره نقوی حسینی سخنگوی کمیسیون ویژه برجام در گفتگو با «نماینده» گفت: «ترکیب اعضای کمیسیون ویژه بررسی برجام به‌گونه‌ای است که هیچ‌کس نمی‌تواند آن را متهم به جانب‌داری از جریان، جناح و گروه خاصی بکند چرا که آراء و دیدگاه‌ها نشان می‌دهد از همه جریانات سیاسی و تخصص‌های مختلف در کمیسیون حضور دارند و اعضای کمیسیون با ترکیب بسیار مناسبی انتخاب شدند.»
اما عده‌ای از همان ابتدای مذاکرات تا به الآن برای مصلحت‌های گروهی خود و بدون در نظر گرفتن منافع ملی درصدد تخریب منتقدان نتایج مذاکرات در درون و بیرون مجلس و به دنبال آن تضعیف کمیسیون برجام هستند و متأسفانه دولتی‌ها نیز در مواردی با این سمفونی هم‌صدایی کردند.
یکی از جنجال‌های به پا شده توسط رسانه‌های اصلاح‌طلب، مخالفت زاکانی رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام با حضور همزمان وی و بعیدی نژاد، عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در گفتگوی ویژه خبری بود که جنجال بیهوده رسانه‌های حامی دولت را در پی داشت.
حال آنکه رسانه‌های اصلاح‌طلب و حامی دولت کافی بود قبل از دست به قلم شدن و حمله به کمیسیون ویژه برجام، نیم‌نگاهی به سند اطلاع‌رسانی کمیسیون برجام می‌کردند تا مصوبه‌ای که به‌موجب آن اعضای کمیسیون را از مناظره و هرگونه صحبت له و علیه برجام منع قانونی می‌کند ببینند.
در همین خصوص زاکانی رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام اظهار داشت: ما هیچ‌گونه تعارض و بگومگویی با دوستان وزارت خارجه نداریم، اما وارد فضای مناظره هم نمی‌شویم و من نیز از جریان‌سازی برخی رسانه‌ها در روز گذشته درباره این اتفاق تعجب کردم.
مهمان شدن تیم سابق مذاکره‌کننده نیز موجب شد برخی رسانه‌ها کمیسیون را به بهره‌برداری انتخاباتی و سیاسی متهم کنند، حال آنکه لازمه بررسی دقیق و همه‌جانبه ابعاد توافق شنیدن صدای همه موافقان و مخالفان است. سعید جلیلی که سال‌ها مسئول تیم مذاکره‌کننده در دولت قبل بوده و اکنون نیز عضو شورای عالی امنیت ملی است، در جلساتی که در کمیسیون حاضر شد جزئیات و پشت پرده برخی عبارات نوشته‌شده در متن جمع‌بندی را به‌صورت مستند بازگو کرد که در مواردی حتی تیم فعلی نیز پاسخ مستدلی برای آن ارائه نمی‌کردند؛ اما به‌هرحال همه این حاشیه‌سازی‌ها مانعی برای بررسی فنی پیامدهای برجام نشده و این کمیسیون را وارد حاشیه‌ها نکرد.
از دیگر شبهات رسانه‌ای به بررسی و تصویب برجام در مجلس شورای اسلامی بازمی‌گردد که در همین خصوص بسیاری از اعضای دولت از جمله شخص رئیس‌جمهور حقوقدان نیز بارها در سخنرانی‌های خود این حق قانونی مجلس را به چالش کشید و با وجود صحبت‌های صریح رهبری در خصوص حق مجلس برای بررسی برجام هنوز لایحه‌ای از سوی دولت به مجلس تقدیم نشده است؛ اما در نیمه شهریورماه بود که شورای نگهبان در گزارشی مفصل به بسیاری از شبهات پاسخ مکتوب داد.
در این گزارش پژوهشی که «بررسی ابعاد حقوقی برجام در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران» نام دارد، برنامه جامع اقدام مشترک را از منظر حقوقی مورد تحلیل قرار داده. ابتدا به بررسی ماهیت حقوقی برجام و لزوم تصویب آن توسط مجلس شورای اسلامی اشاره شده و این موضوع را از منظر حقوقی مورد واکاوی قرار داده است و پس‌ازآن به ابهاماتی که درباره صلاحیت مجلس شورای اسلامی وجود دارد پرداخته و به اشکالات حقوقی صلاحیت مجلس در این خصوص پاسخ‌داده‌شده است.
مهم‌ترین نکات مندرج در این گزارش تأکید می‌کند: «برجام مصداق توافق بین‌المللی است و صلاحیت تصویبش انحصاراً در اختیار مجلس است، عدم تصویب متن جمع‌بندی مذاکرات در۱+۵ دلیلی بر عدم صلاحیت مجلس نیست، مجلس می‌تواند در ضمن ماده‌واحده بیانیه تفسیری صادر کند.»
از همین رو کمیسیون ویژه بررسی برجام در روزهای پایانی مهلت قانونی ۹۰ روزه بررسی برجام با تمام قوا در حال جمع‌بندی گزارش و تجمیع نتایج جلسات متعدد با مسئولین و کارشناسان است. در هفته‌های گذشته جلسات این کمیسیون شاهد حضور اعضای تیمهای سابق و فعلی مذاکره‌کننده، حقوقدانان، مسئولین اقتصادی دولت و بخش خصوصی بوده و به جستجوی پاسخ سؤالات نمایندگان مجلس پرداخته است.
البته این کمیسیون یک مهمان خارجی هم داشت. آمانو که همین هفته برای برگزاری یک جلسه دیپلماتیک و تشریفاتی و با هدف رایزنی برای عدم رد برجام در مجلس، موافقت کرده بود به شرط عدم حضور رسانه‌ها در جلسه کمیسیون حاضر شود، آمادگی مواجه‌شدن با نظرات فنی و منطقی و کارشناسی اعضای کمیسیون را نداشت و به گفته یکی از اعضا، از نیمه‌های جلسه به بعد، خیلی بر خودش مسلط نبوده و دست‌پاچگی در رفتارش نمود پیدا کرده بود.
البته به گفته رئیس کمیسیون ویژه، آن‌ها آمانو را برای اتمام‌حجت به کمیسیون برجام دعوت کرده بودند و خیلی هم توقع شنیدن پاسخ مستدل و منطقی نداشتند. زاکانی همچنین در تشریح بیشتر جلسه رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته بود: «اعضای كميسیون در ديدار با آمانو به‌روشنی به وی يادآور شدند كه خواهان برخورد غیرسیاسی، فنی و شفاف آژانس با مسئله هسته‌ای ایران هستند.» اهمیت این اتمام‌حجت در این است که نقش سنگین و سرنوشت سازی به عهده این آژانس گذاشته‌شده و رهبر معظم انقلاب نیز در آخرین دیدارشان با مسئولان نظام صراحتاً گفتند: «ما به آژانس بدبینیم؛» زاکانی همچنین توضیح داد: «خط قرمز مهم خود نسبت به مسائل دفاعی و امنیتی و حفظ عزت بالای ایران اسلامی را نیز به آمانو گوشزد کردیم.»
باوجودآنکه گزارش اعضای کمیسیون ویژه، تصمیم نهایی مجلس در خصوص برجام نیست، اما به دلیل اینکه مجلس از نظر مقام معظم رهبری مرجع قانونی برای تحقیق و تفحص در این خصوص است، لذا گزارش نهایی این کمیسیون نیز از جایگاه و اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و باعث آگاهی بخشیدن به مردم و دیگر نمایندگان و ارگان‌ها می‌شود.
هفته گذشته نقوی حسینی خبر داد: «مقرر شد کمیته‌های سیاسی، امنیتی و دفاعی، اقتصادی، قضایی و حقوقی، فنی و تخصصی، هر کدام معایب و مزایای برجام را در بخش‌های تخصصی خود به‌صورت گزارشی تهیه کرده و به کمیسیون ارائه دهند. کمیسیون نیز این گزارش‌ها را جمع‌بندی کرده و در قالب سه بخش مقدمه، محتوا و پیشنهاد‌ها به صحن علنی مجلس ارائه خواهد کرد.»
نقوی حسینی سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام در گفتگو با «نماینده» گفت: «یکی از راهبردهای در حال پیگیری کمیسیون ویژه برجام آگاهی بخشیدن به مردم است. اینکه ملت بدانند و در جریان داده‌ها و ستانده‌ها باشند.»
به‌هرحال باید منتظر باشیم و ببینیم گزارش نهایی این کمیسیون چگونه خواهد بود. شکی نیست که با وجود تمام تخریب‌ها و هجمه‌های داخلی و خارجی، اعضای کمیسیون باید به وظیفه تاریخی خود عمل کرده و نتایج بررسی‌های خود را به‌موقع تحویل مجلس بدهند؛ اما آنچه مهم‌تر از زمان تحویل است تحقق این خواسته مقام معظم رهبری است که روز خطبه‌های نماز عید فطر گفتند: «انتظار ما این است که دست‌اندرکاران، با دقّت مصالح کشور و مصالح ملّی را در نظر بگیرند و آنچه را تحویل ملّت خواهند داد، بتوانند با گردن افراشته، در مقابل خدای متعال هم ارائه بدهند.»