به گزارش «نماینده»، «جان کری»، وزیر خارجه آمریکا روز سه شنبه در مصاحبه‌ای با خبرگزاری رویترز ایران را به تلاش‌های قبلی برای دست‌یابی به سلاح‌های اتمی متهم کرد.
جمهوری اسلامی ایران همواره ادعاهای آمریکا، رژیم صهیونیستی و کشورهای متحد آنها درباره جنبه‌های تسلیحاتی در برنامه هسته‌ای خود را رد کرده است.
ایران از کشورهای امضاکننده پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای است که به کشورها حق برخورداری از انرژی هسته‌ای برای مصارف صلح‌آمیز را می‌دهد.
کری در بخش دیگری از این مصاحبه در دفاع از سند «برجام» که در تیرماه سال جاری میان ایران و گروه ۱+۵ منعقد شد به ماده «برگشت‌پذیری خودکار تحریمها» یا «مکانیسم ماشه» اشاره کرد و آن را از مزیای این سند دانست.
او گفت در حالت فرضی عدم پایبندی ایران به مفاد سند «برجام»، حتی یک کشور به تنهایی می‌تواند تحریمها را علیه ایران بازگرداند.
رسانه‌های آمریکایی پیش از این، «مکانیسم ماشه» را از جمله مزایای «برجام» دانسته و تصریح کرده‌اند مطابق مفاد این سند، هر یک از کشورهای طرف توافق با ایران می‌توانند با ادعای عدم پایبندی تهران به توافق، تحریمهای پیشین را احیا کنند.
کری گفت: «ما حتی نیازی نیست به شورای امنیت برویم. آمریکا می‌تواند به صورت یکجانبه تحریمهای ایران را بازگرداند.»
جان کری به سابقه برنامه هسته‌ای ایران پرداخت و مدعی شد: «آنها در یک دوره‌ای به دنبال سلاح هسته‌ای بودند و ما این را به روشنی می‌دانیم کماینکه در سال ۲۰۰۳، مچ آنها را در پارچین گرفتیم.»
وزیر خارجه آمریکا در دفاع از توافق منعقده در وین گفت: «ایران باید ۲ سوم سانتریفیوژهای خود را از کار بیاندازند و حجم اورانیوم غنی‌شده آنها از ۱۲ هزار به ۳۰۰ کیلو خواهد رسید. علاوه بر این، قفل‌های الکترونیک و دستگاه ارسال امواج رادیویی برای اطمینان بیشتر در تأسیسات هسته‌ای ایران نصب خواهد شد.»
یکی از حضار در خصوص پایفشاری ایران بر «حق غنی‌سازی» بر اساس مفاد ان‌پی‌تی، از جان کری سوال پرسید و نظر وی را جویا شد. کری گفت: «بحث حق نیست. ان‌پی‌تی در خصوص حق غنی‌سازی سکوت کرده ولی در خصوص عدم غنی‌سازی هم چیزی نگفته است.»
کری به گفتمان مشابه نمایندگان هسته‌ای ملت ایران در خلال مذاکرات پرداخت و گفت: «آنها با حرارت می‌گفتند که یک کشور مشخص دانشمندان هسته‌ای ما را ترور کرد و شما هم از اعمال فشار علیه ما حمایت کردید ولی ما در حالی که هیچ‌گاه از ان‌پی‌تی خارج نشدیم، اقدامات خود را در راستای حق غنی‌سازی‌مان ادامه دادیم.»
جان کری به نقد برخی افراد در خصوص احتمال سرازیر شدن پول حاصل از رفع تحریم به ایران و ارسال این پول‌ها به گروه‌های تروریستی هم پاسخ داد. غربی‌ها گروه‌های مقاومت و حتی انقلابیون خاورمیانه را دسته‌بندی کرده‌اند و بر اساس جهت‌گیری‌های سیاسی، برخی از آنها همانند حزب‌الله لبنان، حوثی‌های یمن و حتی بسیج مردمی شیعیان عراق را تروریست می‌خوانند.
جان کری گفت: «اگر همه شما مثل من قبول دارید که ایران در منطقه یک کشور مشکل‌ساز است، پس باید قبول داشته باشید که ایران بدون سلاح اتمی از ایران مجهز به بمب اتم بهتر است.»
رئیس دستگاه دیپلماسی آمریکایی‌ها که صهیونیست‌ها را در میان موافقان با این فرضیه خود نمی‌دید به موضع غیرقابل انعظاف مخالفان اسرائیلی توافق وین پرداخت و گفت: «در خصوص موضع اسرائیلی‌ها، بحث‌شان بحث فشار و سیاست است که من نمی‌خواهم در میان این گفتمان قرار بگیرم.»
کری برای توجیه بیشتر «خیلی خوب نبودن» توافق هسته‌ای و پول‌های حاصل از رفع احتمالی تحریمها، گفت: «آنها فقط باید ۲۰۰ میلیارد دلار در صنعت نفت‌شان سرمایه‌گذاری کنند تا به جایی که ۵ سال پیش بودند بازگردند.»
وی افزود: «برخی می‌گویند ایران از محل رفع تحریمها، ۱۵۰ میلیارد دلار به دست می‌آورد در حالی که میزان واقعی این رقم، ۵۰ تا ۵۵ میلیارد دلار است.»
کری که تا اینجا از مزایای توافق برای ایران سخن گفته بود، از عواقب عدم توافق برای آمریکا هم گفت و ادامه داد: «توافق را سیاسی نکنیم، مردم باید عواقب نه گفتن کنگره به برجام را هم از تمام زوایا بررسی کنند.»
جان کری «سیاسی کردن» رویکرد نسبت به توافق وین را با یک مثال توضیح داد و گفت: «چه‌قدر از مردم بودند که پیش از خواندن برجام، در خصوص آن در توئیتر مطالب وحشتناک نوشتند.»
وی به احتمال عدم تصویب توافق در کنگره هم پرداخت و در خصوص تبعات آن گفت: «اگر از توافق عقب بکشیم، دیگر دلار ارز اصلی دنیا نخواهد بود.»
دولتی‌های آمریکا پیش از این بارها به کنگره‌نشینان گفته بودند که ۱+۵ با ایران به توافق رسیده و اگر سنا و مجلس آمریکا، توافق را تصویب نکند، دولت ملزم به عقب کشیدن از توافق خواهد بود ولی دیگر اعضای ۱+۵ و دیگر قدرت‌های بزرگ اقتصادی دنیا، با ایران تجارت می‌کنند و نظام تحریمها به شدت ضعیف می‌شود.
وزیر خارجه آمریکا در خصوص شروع روند مذاکره‌اش با ایرانیان گفت: «سال‌ها بود که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر سر موضوع دسترسی ها، با ایران به نقطه نهایی نرسیده بود و من به ایرانی‌ها گفتم که برای طناب کشی (زورآزمایی) نیامده‌ام تا مذاکرات را ۵ سال دیگر تمدید کنم و آمده‌ام که در خصوص دسترسی‌ها با هم مذاکره کنیم.»
جان کری کلید اصلی باز شدن قفل دسترسی‌ها را پروتکل الحاقی دانشت و گفت: «پروتکل الحاقی حاصل تجربه شکست‌خورده نظارت بر برنامه اتمی کره شمالی است، برنامه‌ای که به سلاح هسته‌ای ختم شد. امضای این پروتکل از سوی ایران و تصویب آن در پارلمان این کشور، مجوز دسترسی‌ها تا آخر عمر (تا ابد) را به آژانس می‌دهد.»
جان کری پس از سخن گفتن در خصوص یکی از مباحث چالش‌برانگیر توافق یعنی دسترسی‌ها، به چالش بعدی یعنی بازگشت فوری تحریمها پرداخت و گفت: «تحریم های تسلیحاتی مرتبط با بازگشت تحریمها نیست. بلکه مرتبط با مجموعه دیگری از تعهدات است. بنابراین آنها با نقض بخش تسلیحاتی آن، مرتکب "نقض عمده" توافق هسته ای (که موجب بازگشت تحریمها می شود)، نشده اند.»
وی در ادامه تصریح کرد که حتی اگر امکان بازگشت تحریمهای سازمان ملل وجود نداشته باشد، اگر ایران تحریمهای تسلیحاتی و موشکی را نقض کند، آمریکا «ابزارهای کافی (برای عکس العمل) در اختیار» خواهد داشت.
او افزود: «خارج از این توافقنامه، قطعنامه مشخصی وجود دارد که ارسال تسلیحات از سوی آنها به حزب الله را منع می کند. قطعنامه مشخص و جداگانه ای وجود دارد که آن ها را از ارسال سلاح به شبه نظامیان شیعه در عراق منع می کند.»
وزیر خارجه آمریکا در آخرین دقائق جلسه پرسش و پاسخ خود، منافع توافق برای آمریکا را اینگونه خلاصه کرد: «با داشتن توافق هسته‌ای، دستمان برای مقابله با ایران در حوزه دیگر اختلافاتمان با این کشور، بازتر خواهد بود.»
جان کری به نگرانی‌های شدید کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس در مورد توافق ایران و ۱+۵ هم اشاره کرد و ضمن ضعیف دانستن مبنای این نگرانی‌ها گفت: «این‌که ایرانِ شیعه بتواند هژمونی خود را به سنی‌ها که ۹۰ درصد از جهان اسلام را تشکیل می‌دهند تحمیل کند، عملیاتی نیست.»
روزنامه آمریکایی «نیویورک‌تایمز» چندی پیش در گزارشی در همین باره نوشته مطابق مفاد مورد توافق، واشنگتن می‌تواند با توجه به ترکیب کمیسیون حل و فصل اختلافات درباره نقض تعهد از سوی ایران از حق وتوی خود برای بازگرداندن تحریمها علیه ایران به سادگی استفاده کند.
منظور از کمیسیون حل و فصل اختلافات، کمیته‌ای تخصصی متشکل از ایران، آمریکا، اتحادیه اروپا، انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه و چین است که قرار است به بررسی ادعاهای نقض توافق از سوی ایران بپردازد.
جان کری در مصاحبه روز سه‌شنبه خود به این موضوع که اکثریت اعضای این کمیسیون کشورهای متحد آمریکا هستند اشاره کرد و تصریح کرد این بازگشت‌پذیری ساده تحریمها در حالت نقض توافق از سوی ایران را تضمین می‌کند.