به گزارش «نماینده»، بازار ارز این روزها و با داغ شدن روند مذاکرات، در انتظار تغییر و تحول است و فعالان بازار ارز سکوت و آرامش این بازار را انتظاری برای تعیین تکلیف ارز تک نرخی می دانند. مسئولان بانک مرکزی اخیرا بر اجرای ارز تک نرخی پس از مشخص شدن روند مذاکرات تاکید کرده اند. از سوی دیگر، فعالان اقتصادی خواستار انتظام بخشی به وضعیت ارزی کشور هستند.
بازار ارز کشور در سالهای گذشته نرخ‌ها و نوسانات بسیاری را پشت سرگذاشته و از نظام ارز سه نرخی و چند نرخی عبور کرد و به نظام ارزی دو نرخی رسید و بانک مرکزی قصد دارد تا با نزدیک کردن نرخ دلار در مرکز مبادلات ارزی، پرونده ارز دو نرخی را برای همیشه به بایگانی بسپارد و تنها یک نرخ ارز در بازار اعلام شود و آن هم نرخ بازار ارز آزاد است.
با روندی که بانک مرکزی برای اجرای مقدمات تک نرخی کردن ارز در پیش گرفته است، به نظر می رسد نباید امیدی به کاهش نرخ ارز در بازار آزاد داشت و این نرخ رسمی است که خود را به نرخ بازار آزاد نزدیک می کند نه اینکه نرخ بازار آزاد به نرخ دولتی نزدیک شود و با این شیوه کاهش نرخ ارز در بازار آزاد منتفی است.
در اصل این بانک مرکزی است که به سمت نرخ بازار آزاد در حال حرکت است و نرخ رسمی را به نرخ غیررسمی نزدیک می کند و از سوی دیگر با این روند تدریجی که در پیش گرفته، نرخ بازار آزاد هم دچار تغییر نرخ نشده است و به نظر می رسد که بانک مرکزی به نحوی بازار آزاد را هم مدیریت می کند تا افزایش نرخ در این بازار اتفاق نیافتد؛ در غیراینصورت برنامه های این بانک بر هم خواهد ریخت.
اختلاف نرخ دلار دولتی و آزاد ۳۱۷ تومان شد
افزایش نرخ ارز رسمی به صورت چراغ خاموش، در حال حاضر نرخ دولتی دلار را به ۲۹۴۳ تومان رسانده است و نرخ آزاد ارز هم ۳۲۶۰ تومان است و به این ترتیب اختلاف نرخ دولتی و آزاد دلار به کمترین حد خود طی سالهای اخیر به میزان ۳۱۷ تومان رسیده است.
فعالان بازار ارز مطرح می کنند که کاهش نرخ دلار در بازار آزاد به میزان نرخ دلار رسمی امکانپذیر نیست و بانک مرکزی مجبور است که برای اجرای برنامه ارز تک نرخی، قیمت دلار آزاد را به رسمیت بشناسد و نباید انتظاری از این بانک برای کاهش نرخ ارز در بازار آزاد داشت و از سوی دیگر به دولت تمایلی برای کاهش نرخ ارز در بازار آزاد به دلیل درآمدهایی که برای بانک مرکزی و دولت به همراه دارد، نخواهد داشت.
ارقام و اعداد حاکی از این مطلب است که مقدماتی که هم اکنون بانک مرکزی در حال تدارک آن است، افزایش نرخ دولتی دلار است نه کاهش نرخ ارز در بازار آزاد! تعیین نرخ دلار در بودجه هم حکایت از تمایل دولت به روند افزایشی قیمت دلار دارد. به هر حال تمامی این اقدامات در حال انجام به طور حتم منفعتی برای دولت خواهد بود و منفعت فعالان اقتصادی را در ابهام فرو می برد.
اما موضوع پر اهمیت دیگر سرنوشت مرکز مبادلات ارزی است که در حال حاضر ارزها را با نرخ های دولتی راهی بازار کرده و ارز به فعالان اقتصادی تخصیص می دهد، پیش از این ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی از گسترش فعالیت این مرکز خبرداده بود، حال با اجرای برنامه ارز تک نرخی نوع فعالیت این مرکز در ابهام است و مشخص نیست که نحوه فعالیت این مرکز تا چه حد محدود خواهد شد، مرکزی که در حال حاضر هم مشتری چندانی ندارد و بانک مرکزی تخصیص های ارز را به ساختمان میرداماد منتقل کرده است.
کارکنان مرکز مبادلات ارزی چه گفتند؟
برخی کارکنان مرکز مبادلات ارزی در گفتگو با مهر مطرح کردند که با اجرای ارز تک نرخی فعالیت این مرکز تعطیل نخواهد شد، اما ممکن است که تا حدود زیادی محدود شود. البته برخی دیگر از فعالان و کارکنان این مرکز گفتند که با تک نرخی شدن ارز مرکز مبادلات ارزی جمع می شود و این کار طی یک پروسه بلندمدت اتفاق خواهد افتاد و عملیاتی خواهد شد.
در همین حال، یکی از کارکنان مرکز مبادلات ارزی به خبرنگار مهر گفت: موضوع جمع شدن فعالیت مرکز پیش از این هم مطرح بود اما عملیاتی نشد و به عبارتی منتفی شد، ادامه فعالیت مرکز مبادلات ارزی بستگی به سیاست هایی دارد که بانک مرکزی و مسئولان آن تدارک می بینند.
وی با اشاره به اینکه فعالیت مرکز مبادلات ارزی سوداگری در بازار ارز را کاهش داده است، افزود: جمع شدن این مرکز ممکن است که یکسری از سودجویان بازار را تحریک به افزایش قیمت کند و ممکن است که برخی از فعالان اقتصادی از بالا بودن هزینه های ارزی گلایه مند شوند.
کارمند دیگر این مرکز که در باجه فعالیت می کند، عنوان کرد: به نظر می رسد که فعالیت این مرکز قرار است تقویت شود، البته تقویت این مرکز از این طریق امکانپذیر است که بانک مرکزی دوباره فعالان اقتصادی را برای دریافت ارز به سمت مرکز مبادلات ارزی سوق دهد و از طریق ارزهایی که در اختیار این مرکز قرار می دهد، این مرکز را رونق ببخشد.
یکی دیگر از کارکنان مرکز با بیان اینکه با تک نرخی شدن ارز و جمع شدن مرکز مبادلات ارزی، بازار ارز دچار نوسان خواهد شد و نرخ‌ها در بازار افزایش می یابد، افزود: فعالیت مرکز مبادلات ارزی باعث می شود که جلوی افزایش نرخ ارز گرفته شود. در اصل از طریق نرخ هایی دولتی که برای ارزها تعیین می شود. دولت یارانه ای را به ارزها اختصاص می دهد تا این ارزها به فعالان اقتصاد داده شود، از این طریق نرخ های بازار آزاد کاهش می یابد و اگر این یارانه ها حذف شود، نرخ بازار آزاد هم افزایش خواهد یافت.
پیش از این هم کارکنان مرکز مبادلات ارزی جلساتی را با مدیران ارشد بانک مرکزی برگزار کرده بودند و در مورد زمان جمع شدن این مرکز از مسئولان سئوال کردند اما پاسخ منطقی، درست و شفافی از سوی مسئولان دریافت نکردند. به هر حال هم اکنون ادامه فعالیت مرکز مبادلات ارزی در هاله ای از ابهام قرار گرفته است.