به گزارش نماینده، در سال ۹۳ مجلس نهم سال سوم خود را پشت سر گذاشت و انبوهی از طرح‌ها و لوایح در دستورکار صحن‌علنی و کمیسیون‌ها قرار گرفت. طرح‌ها و لوایحی که برخی پرسروصدا بود و برخی در عین اهمیت در سکوت خبری تصویب یا رد شد. انتخاب از میان این انبوه آن‌هم از زبان یکی از اعضای هیئت‌رئیسه کمیسیون‌های تخصصی مجلس شاید شنیدنی‌تر باشد. نظرخواهی در مورد اقدامات مهم مجلس و کمیسیون‌های تخصصی که به ارزیابی مجلس نهم در سال سوم رسید.
اعضای کمیسیون‌های تخصصی که نماینده به سراغ آنها رفت و نقطه نظراتشان را در این مجال مرور خواهیم کرد:
الیاس نادران
نماینده مردم تهران
نایب‌رییس اول کمیسیون برنامه‌وبودجه
حجت‌الاسلام سیدمهدی موسوی‌لارگانی
نماینده مردم فلاورجان (استان اصفهان)
نایب‌رئیس دوم کمیسیون اقتصادی
منصور حقیقت پور
نماینده مردم اردبیل
نایب دوم رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی
حجت‌الاسلام سیدعلی طاهری
نماینده مردم گلستان
سخنگوی کمیسیون فرهنگی
حسینعلی شهریاری
نماینده مردم زابل
رئیس کمیسیون بهداشت
محمدسعید انصاری
نماینده مردم آبادان
نایب‌رئیس اول کمیسیون انرژی
ابوالفضل ابوترابی
نماینده مردم اصفهان
دبیر اول کمیسیون قضایی
عباس رجایی
نماینده مردم اراک/ خنداب/ کمیجان (استان مرکزی)
رئیس کمیسیون کشاورزی
سیدمحمد بیاتیان
نماینده مردم بیجار
دبیر اول کمیسیون صنایع و معادن
عبدالرضا عزیزی
نماینده مردم استان خراسان شمالی
رئیس کمیسیون اجتماعی
ارزیابی‌تان از عملکرد مجلس نهم و کمیسیون تخصصی خود در سال سوم چیست؟
حجت‌الاسلام سیدعلی طاهری:
به نسبت اوایل مجلس نهم عملکرد از زمان انتخاب وزرا، یعنی نیمه دوم سال گذشته و امسال به نسبت سابقش مجلس بهتر عمل کرده، البته این به معنای این نیست که ما ضعف نداریم، قطعاً مجلس ضعف‌هایی دارد ولی به نسبت می‌سنجیم این‌طور است.
حسینعلی شهریاری:
مجلس در چارچوب وظایف خود فعالیت کرده است ولی متأسفانه بیشتر وقت مجلس صرف قانون‌گذاری می‌شود و سیستم نظارتی مجلس آن‌طور که بایدوشاید فعال نیست. با توجه به مشکلاتی که وجود دارد باید نظارت قوی باشد. شاید یکی از عللی که سیستم نظارتی فعال نیست این است که هر جا بخواهد نظارت قوی شود و به سؤال، تذکر و ... منتهی شود خط قرمزهایی می‌گذارند و موانعی وجود دارد. به همین دلیل فکر می‌کنم متأسفانه مواضع نظارتی مجلس همیشه ضعیف بوده و در حال حاضر نیز این مسئله وجود دارد. در مسائل نظارتی آن‌طور که بایدوشاید دست نمایندگان را باز نمی‌گذارند. مصلحت‌اندیشی‌هایی همیشه وجود دارد که به نظر با توجه به اینکه یک کشور انقلابی هستیم این مصلحت‌اندیشی‌ها همواره مشکلاتی را ایجاد کرده است. اگر همیشه بخواهیم با این دید عمل کنیم قطعاً مجلس در بعد نظارتی قطعاً موفق نخواهد بود. البته نمی‌خواهم وارد این مقوله شوم که این مصلحت‌اندیشی‌ها از ناحیه چه کسانی و برای چه منظوری است. در خصوص کمیسیون بهداشت هم می‌توان گفت در سال جاری عملکرد خوبی داشت و در مورد طرح‌ها و لوایحی که می‌آید به وظایف خود عمل کرده است.
عبدالرضا عزیزی:
عملکرد مجلس خوب است ولی بهتر هم می‌تواند باشد. درواقع ما باید بتوانیم برای اشتغال، ازدواج، مسکن جوانان و همچنین رتبه‌بندی معلمان اقداماتی انجام دهیم. همچنین در خصوص قانون دائمی مدیریت خدمات کشوری را که به رئیس‌جمهور نیز تذکر داده‌ام که شش ماه از زمان آن گذشته و تا آخر سال هم زمانش به اتمام می‌رسد. البته با معاون پارلمانی رئیس‌جمهور صحبت کردم و قول دادند که قبل از اتمام سال درواقع لایحه قانون دائمی مدیریت خدمات کشوری را تقدیم مجلس کنند. در آن لایحه کمیسیون اجتماعی ورود می‌کند و می‌تواند یک عدالت نسبی را در پرداخت به کارمندان برقرار کند. در حال حاضر قانون نظام ناهماهنگی در پرداخت‌هاست باید هماهنگی و عدالت نسبی برقرار شود. معلمان حق دارند. آنها هستند که اقشار مختلف را تربیت کرده‌اند تا به مناصب برسند. خیلی بد است که در معیشتشان مشکل داشته باشند و حرمتشان حفظ نشود. با رتبه‌بندی حرمت معلمین حفظ می‌شود.
در کل درخصوص عملکرد کمیسیون اجتماعی مجلس نهم می‌توان گفت کمیسیون فعالی است. سال اول طی نه ماه یازده کمیته تشکیل دادیم و ۱۶۸ جلسه کمیته، ۶۰ جلسه کمیسیون، حدود ۸۵ طرح و لایحه بررسی کردیم. در سال دوم و سوم نیز همینطور. بر اساس آمار می‌توان گفت فعال‌ترین کمیسیون مجلس بوده‌ایم.
محمد سعید انصاری:
من واقع‌بین هستم. فکر می‌کنم سال جاری یکی از سال‌های با افتخار مجلس در رابطه با قانون‌گذاری و دفاع از مواردی که در قانون است. در کمیسیون نیز ما خوشبختانه عکس‌العمل‌ها و اقدامات خوبی را داشته‌ایم و درنهایت اتفاقاتی که در کمیسیون افتاد قابل‌تقدیر است.
ابوالفضل ابوترابی:
عملکرد مجلس را در کل معمولی دیدم. ما در بعد نظارت بسیار ضعیف هستیم به این معنا که قانون وضع می‌کنیم بدون اینکه پرثمر برای مردم اجرا شود. نقص بزرگ مجلس همین ضعف در بعد نظارت است. فقط کارخانه تولید قانون شده‌ایم. باید در این زمینه هم فعال باشیم. البته طرحش هست که هفته‌ای یک‌بار را فقط به موارد نظارتی اختصاص دهیم. نقطه قوت مجلس نیز به نظر طرح‌ها و لوایح مربوط به رونق بخشی کسب‌وکار بوده است.
منصور حقیقت پور:
مجلس می‌تواند مؤثرتر از این باشد. اگر موانع ساختاری و آیین‌نامه‌ای مجلس برطرف شود؛ مجلس می‌تواند کارسازتر باشد. ما نیازمند به یک بازنگری در بحث نرم‌افزاری و ساختاری مجلس هستیم که بتوانیم مجلس را بر مدار تأثیرگذاری بیشتر قرار دهیم.
به‌عنوان‌مثال در بودجه‌ای که تصویب شد. آیین‌نامه می‌گوید هر نماینده می‌تواند پیشنهاد دهد. شاید سیصد پیشنهاد مطرح شد ولی بیش از ده تای آن تصویب نشد! چقدر وقت گرفته شد؟ درحالی‌که می‌شد بگوییم تمام نمایندگان پیشنهاد‌هایشان را به کمیسیون‌های تخصصی بدهند، هر کمیسیون تخصصی ۵ پیشنهاد دهد؛ یعنی پالایش را در رده‌های پایین‌تر بگذاریم. پالایش در جمعی برده شده که نمی‌توان جمعش کرد. علاوه بر اتلاف وقت برخی پیشنهاد‌ها نامربوط و سبک مطرح شد؛ پیشنهاد‌هایی داشتیم که برای یک میلیارد تومان، پانصد میلیارد تومان، یک میلیارد دلار باید رأی دهیم. این خوب نیست. ما در اینجا باید پیشنهاد‌ها به کمیسیون ارجاع شود و از آنجا به تلفیق و در کمیسیون تلفیق نیز نهایت ۲۰-۳۰ پیشنهاد خوب را به صحن بیاورد. اشکالی که این بار داشتیم؛ قوانین جدیدتری مثل نظام انضباط مالی دولت را نوشته بودیم ولی در قانون بودجه لحاظ نشده بود و مجبور شدیم خیلی از آنها را حذف کنیم. یا در خصوص سؤال از وزرا، تحقیق و تفحص در همه این‌ها می‌شود مدل‌های کارآمدی را تعریف کرد که در آن مدل‌ها نمایندگان کارهای مؤثری انجام دهند. یا در کنترل بی‌نظمی‌های مجلس؛ ما در روزهای بررسی بودجه برخی اوقات تا یک ساعت منتظر برخی نمایندگان بودیم! آیا کشته شدن وقت نمایندگان حق‌الناس نیست؟
برخی موازی کاری‌ها در مجلس شکل می‌گیرد؛ مثلاً موضوع هسته‌ای را هم ما پیگیری می‌کنیم، هم کمیسیون انرژی و ... پیگیری می‌کنند. یا مثلاً سفرهای هیئت‌های دوستی پارلمانی. ما به‌عنوان امنیت ملی باید ستاد این کار باشیم ولی اصلاً در جریان نیستیم. مثلاً فرض کنید تیمی بخواهد به کشوری برای مذاکره برود ولی آداب دیپلماتیک را بلد نباشد اولویت‌ها را در مباحث دیپلماتیک بلد نباشد عنوان کند، خب اینجا اگر ستاد این کار امنیت ملی شود برنامه‌ریزی می‌کند و هم اولویت‌ها را گوشزد و هم گزارش می‌خواهد. در حال حاضر در کجا به گزارش‌ها رسیدگی می‌شود؟ هیچی ول است. یک تیمی در هیئت‌رئیسه هست که سفرهای خارجی را برنامه‌ریزی می‌کند و مسئول است. بین‌الملل و تشریفات هم مسئول است و امنیت ملی مسئول نیست. امیدوارم در سال آینده مجلس چابک‌تر شود. بخصوص در بعد اقتصاد برای رفع موانع و مشکلات اشتغال و گرانی تصمیمات مؤثری اتخاذ شود.
الیاس نادران:
هم در حوزه نظارتی و هم قانون‌گذاری مکانیزم خوبی برای فعال کردن مجلس نداریم. هیئت‌رئیسه هم از اختیاراتش برای کارآمدتر کردن مجلس به‌خوبی استفاده نکرده است. به همین دلیل هم برخی در غیرجانبدارانه بودن برخی رفتارها محل تردید بود. تذکرات متعددی هم در این خصوص نمایندگان به هیئت‌رئیسه می‌دادند مبنی بر اینکه طبق ماده ۱۸ شما قسم‌خورده‌اید که آیین‌نامه را بی‌طرفانه اعمال کنید.
سیدمهدی موسوی‌لارگانی:
اگر ما بگوییم کارنامه درخشان و عالی دارد، حقیقتاً خود من به‌عنوان یک نماینده کارنامه درخشان و خیلی عالی برای مجلس در نظر نمی‌گیرم و نمره عالی نمی‌دهم. به نظرم در بعد نظارتی آن وظیفه اصلی انجام‌نشده است. ولی درمجموع از بیست نمره به نظرم نمره ۱۵-۱۶ و نهایت ۱۷ را می‌توان داد. البته به نظرم از نظر قانون‌گذاری مجلس کوتاهی نمی‌کند. حتی مافوق انتظار جلساتی که باید، برگزار می‌شود؛ اما در بعد نظارتی به نظر من یک مقدار آن وظیفه‌ای که باید انجام نمی‌شود. در برخی موارد هیئت‌رئیسه مجلس جلوی یکسری تحقیق و تفحص‌هایی که بعد نظارتی مجلس را تقویت می‌کند، می‌گیرد. جلوی سؤالاتی که از وزرا هست گرفته می‌شود. علت این در برخی موارد کمبود بودجه را عنوان می‌کنند و می‌گویند برای تحقیق و تفحص‌ها بودجه کافی نداریم. بعضی مواقع جلساتی می‌گذارند. دولت درخواست می‌کند جلساتی که دولت و نواب رئیس مجلس بنشینند با نمایندگان استیضاح‌کننده به یک نتیجه‌ای برسند. درحالی‌که قانون اساسی هم حقوق نمایندگان مشخص کرده و بدیهی است که نمایندگان در چه برنامه‌هایی می‌توانند ورود کنند و مشکلات کشور را پیگیری کنند. نمایندگان به دنبال مچ‌گیری نیستند مثلاً یک مسئله‌ای که برایشان جای ایراد و اشکال هست را بررسی کنند. اگر تخلفی هست برخورد شود. اگر یک سازمان و ارگانی که موردتحقیق و تفحص قرارگرفته و کار خود را به نحو احسن انجام داده حتی مورد تشویق و تقدیر قرار بگیرد. اگر تحقیق و تفحص‌ها انجام شود می‌تواند خیلی از مشکلات کشور را برطرف کند ولی آن وظیفه اصلی مجلس را انجام نمی‌دهیم.
عباس رجایی:
نمره تقنینی مجلس را ۱۶ به بالا می‌دانم البته در ابعاد نظارتی نمره مجلس قدری کمتر است و به نظر نمره نظارتی مجلس ۱۴ است. البته امسال کارهای خوبی انجام دادیم مثلاً استیضاح، رأی اعتماد و ... بوده است ولی درمجموع باید قدرت نظارتی ما بیشتر باشد. این اشکال به ساختار مجلس بازمی‌گردد. باید در این ساختار اصلاحاتی صورت بگیرد.
به نظرم نمره کمیسیون کشاورزی ۱۸ به بالاست. چون واقعاً دوستان در کمیسیون زحمت‌کشیده‌اند. کشاورزی ما از دو جهت تحت‌فشار است؛ یکی از جهت کمبود منابع آب و خشک‌سالی‌هایی که اخیراً جدی‌تر درگیرش بوده‌ایم، دیگری هم عدم توجه دولت نسبت به مسائل بخش کشاورزی است. دولت باید در این رابطه خیلی اثربخش وارد بحث شود ولی تا به امروز سهمی که ما از بودجه و توجهات دولتی در مباحث کشاورزی از دولت انتظار داریم، خیلی کم برآورده شده است. انتظار می‌رود که دولت توجه بیشتری داشته باشد. ما نرم‌افزار را که همان قانون است فراهم کرده‌ایم. در مباحثی تا آنجا که توانستیم به حمایت‌های بودجه‌ای وارد شدیم ولی این بایستی از سوی دولت مطرح شود. شما میدانید که مجلس در طرحی که منابع مالی‌اش تأمین نشده باشد نمی‌تواند وارد عمل شود و اصل ۷۵ می‌شود. ازاین‌رو بایستی با وسواس خاصی در مجلس وارد این‌گونه طرح‌ها شد. ولی دولت می‌تواند لایحه بیاورد و بر اساس لایحه‌اش، مجلس حمایت‌های خود را اعلام کند. حتی در لایحه خروج از رکود، دولت محترم، در حوزه کشاورزی هیچ ماده‌ای را نیاورده بود و مجلس حدود دوازده ماده به آن لایحه اضافه کرد که حمایت از بخش کشاورزی قوی شود.
سید محمد بیاتیان:
می‌توان گفت عملکرد ما نمره قبولی می‌گیرد هرچند نمره ممتازی نباشد. شاید از بیست نمره مجلس ۱۵-۱۶ را کسب کند. در کمیسیون صنایع هم با توجه به وجود همدلی، همگرایی و تخصص‌های لازم جهت‌گیری‌هایمان در حمایت از تولید داخلی و صنعت بسیار خوب بوده و عملکرد مناسبی را در کمیسیون صنایع شاهد بوده‌ایم.
شاید یکی از نقاط ضعف مجلس نهم مانند سایر مجالس دنیا این است که همزمان با شرایط نتوانستیم حرکت کنیم. درجایی که نیاز هست در مباحث اقتصادی وارد شویم؛ طرحی، لایحه‌ای و مصوبی را صادر کنیم تا به فضای کلی نظام کمک کنیم، ضعیف عمل کرده‌ایم.
این آسیب به عملکرد هیئت‌رئیسه محترم مجلس برمی‌گردد. خیلی جاها متأسفانه حقیقت را فدای مصلحت می‌کنند. به‌عنوان‌مثال در بحث سؤال از وزرا، استیضاح و ... که ابزار اصلی مجلس است متأسفانه خیلی اوقات حقیقت فدای مصلحت شده و در کنار آن با برخی تفکرات ساختارشکنانه که متأسفانه به‌عنوان لکه‌های غیرمتجانسی در سال سوم مجلس بودند هم برخوردی صورت نگرفت؛ مانند نطقی که آقای مطهری داشتند و جای تأسف دارد که کمترین برخوردی از سوی هیئت‌رئیسه با ایشان صورت نگرفت. بالاخره در کل دغدغه اصلی قاطبه نمایندگان مجلس نهم، مسائل اقتصادی و حمایت از تولید است و امیدواریم در سال چهارم جهت‌گیری‌ها درست شود.
نظر شما