به گزارش نماینده محمد رضا رئوف شیبانی در ارزیابی از تحولات سوریه و حضور گروه‌های تروریستی در آن به ایسنا، گفت: در طول سه سال و اندی که از عمر بحران در سوریه می‌گذرد شاید بتوان گفت که سوریه در این بحران سه مرحله اساسی را پشت سر گذاشته است. اولین مرحله، مرحله تحریک افکارعمومی در نقاط خاصی در داخل سوریه بود که بخشی از آن ناشی از تحریک کشورهای خارجی بود و بخشی هم مطالبات و خواسته‌های بحق مردمی بود که از حاکمیت درخواست داشتند. اگر بخواهیم منصفانه و دقیق تحلیل کنیم شاید بتوان گفت که نقش مطالبات مردمی در بحران سوریه را نمی توان نادیده گرفت.

وی ادامه داد:‌ نگاه ایران به مساله سوریه بر اساس همین نوع نگرش بود. تفکیک بین مطالبات به حق مردمی و تحریکات و توطئه‌های خارجی. این مبنای ورود ما به بحران سوریه بود. در این راستا تمام تلاش‌مان را متمرکز کردیم تا توطئه‌های خارجی را که نه تنها جامعه سوریه بلکه طیف مقاومت در منطقه را هدف قرار داده بود - که نقطه شروع آن در سوریه بود- را خنثی کنیم. در کنار این مساله همزمان تلاش بر این بود که همراهی با مطالبات مردمی در داخل سوریه را داشته باشیم از این رو با جریاناتی که به حق به دنبال تحقق خواسته‌های مردمی‌ بودند، ارتباطات برقرار کرده و حتی نشست‌هایی را در داخل ایران برگزار کردیم که نمونه آن در دو سال گذشته مشارکت بیش از ۱۴۰ شخصیت برجسته سیاسی و حزبی و فعال سیاسی سوری در تهران بود. نشست دوم هم متعاقبا با حمایت ایران در داخل دمشق برگزار شد و بیش از ۴۰۰ شخصیت برجسته معارض و فعال سیاسی گرد آمدند و از این نشست‌ها "کمیته پیگیری نشست تهران" شکل گرفت.

شیبانی در تشریح مرحله دوم نیز بیان کرد: مرحله دوم، تقویت روند تاثیرگذاری و دخالت‌های خارجی در تحولات سوریه و کم رنگ شدن نقش مطالبات مردمی بود که این به معنای سیطره یافتن سیاست‌های مداخله جویانه خارجی در تحولات سوریه و به حاشیه رانده شدن خواسته‌های مردمی بود. به نحوی که در مرحله‌ای، دیگر صدایی از خواسته‌های مردمی شنیده نمی‌شد. در این مرحله شاهد شکل گیری جنگ مسلحانه به نیابت از کشورهای خارجی بودیم که نهایتا جریانات تروریستی فضای مناسبی را برای رشد پیدا کرده و به تدریج قدرت یافته و به مرحله‌ای رسیدیم که بزرگترین جریان تروریستی تحت عنوان "داعش" موجودیت و پایگاه خود را در سوریه اعلام کرد.

وی ادامه داد: همزمان با این مرحله، حرکت‌های سیاسی شکل گرفت که شاید بتوان گفت جلوداراین حرکت سیاسی، جمهوری اسلامی ایران و کشورهایی بودند که به دنبال حفظ ثبات منطقه‌ای بودند و بر استفاده از راه حل سیاسی به جای راه حل نظامی تاکید داشتند. آنها معتقد بودند که تنها راه حل بحران سوریه، راه حل سیاسی است. این مرحله در قالب ارائه طرح‌های سیاسی از سوی کشورهای تاثیرگذار در منطقه و انتخاب نمایندگان سازمان ملل در بحران سوریه شکل واضحی به خود گرفت. در این مرحله است که شاهد انتخاب اخضر ابراهیمی، کوفی عنان و دی میتسورا بودیم که هر یک به مقتضیات شرایط سوریه پیشنهادات خود را ارائه می کردند. در عین حال رویکرد عمومی جمهوری اسلامی ایران حمایت از فعالیت‌های این نمایندگان بود چرا که غالب حرکت آنها، پیشبرد گزینه سیاسی بود و ما هم به عنوان این که گزینه اصلی سیاست‌مان در بحران سوریه، راه حل سیاسی است با آنها انطباق نظر و حمایت داشتیم.

سفیر کشورمان افزود: در این راستا اقدامات جدی صورت گرفت، از جمله ایجاد توافقات مقطعی و نقطه‌ای تحت عنوان آشتی ملی که این روند هم قابل توجه بود به ویژه اینکه بخش‌هایی از مناطق تحت سیطره مسلحین به دنبال آن بودند که از وضعیت سخت پیش آمده خود را رها کنند و لذا درخواست داشتند توافقی با حکومت مرکزی ایجاد کنند آنها به دنبال ضمانتی برای توافقات بودند که عمدتا مراجعاتشان به ایران بود. این توافقات در نقاط مختلف سوریه تجربه شد. به عنوان مثال در اطراف شهر دمشق برخی از نقاط بود که به دنبال ایجاد مصالحه تحت عنوان آشتی ملی بودند یا در شهر قدیم حمص هم که تجلی آشتی ملی بود، ایران نقش موثری در رسیدن طرفین به آشتی در این منطقه داشت.

وی در ادامه تشریح سیاست‌های ایران در سوریه بیان کرد: این بحران شرایط سختی را به مردم سوریه تحمیل کرد و متاسفانه کج فهمی جامعه جهانی از بحران سوریه و توطئه استکبار باعث شد تا سیاست‌هایی اتخاذ شود که فشارها را بر مردم سوریه افزایش داد و تحریم‌هایی را به مردم سوریه تحمیل نمود. غرب در فاصله زمانی بسیار کوتاه تمام تجربه تحریمی که علیه جمهوری اسلامی ایران در طول این سی سال اعمال کرده بود را یکجا علیه سوریه و مردم آن اعمال کرد.

شیبانی افزود: جمهوری اسلامی ایران بر اساس سیاست حمایت از مردم مظلوم منطقه رویکرد حمایتی خود از مردم سوریه را در دستور کار قرار داد و کمک‌هایی را در قالب‌های مختلف ارائه کرد البته پوشش کلی که برای این کار اختصاص داده شود تامین خط اعتباری یک میلیارد دلاری بود که مردم سوریه بتوانند مایحتاج‌شان را از ایران تامین کنند. بیشترین حجمی که از این خط اعتباری استفاده شده در تامین، سوخت، موادغذایی، گاز، دارو، تجهیزات بیمارستانی و برقی و غیره بود. بدین ترتیب مایحتاج روزانه مردم بر اساس قرضی که به دولت سوریه داده شد، تامین شد البته شرط این بود که کلیه مواد باید از ایران و تولیدکنندگان ایرانی خریداری شود و این فرصتی را برای بازار داخلی ایران فراهم نمود.

این دیپلمات با سابقه کشورمان تصریح کرد: در شرایط فعلی سه عنصر و مولفه در فضای بحران سوریه قابل مشاهده است یک مولفه وجود داعش در این تحولات است که البته این خطر جامعه جهانی و منطقه را نیز تهدید می‌کند. مولفه دوم تحرکات سیاسی است که در قالب ارائه طرح‌های مختلف همچنان مطرح می شود و آخرین طرح از سوی دی‌میتسورا تحت عنوان اعلام آتش‌بس در شهر حلب مطرح شد هم‌چنین طرح روسیه که قرار است بر اساس دعوت از مخالفان داخل و خارج و بخشی از عناصر حاکمیتی در سوریه نشستی را در روسیه برگزار کنند. مولفه سوم هم گزینه استمرار و طولانی کردن عمر بحران است. چرا که در این مرحله، عملا اصل اسقاط حاکمیت از دستور کار استکبار جهانی خارج شده چرا که نتوانسته اند به این هدف برسند فلذا گزینه دوم یعنی استمرار بحران را در دستور کار قرار داده‌اند. طرف مقابل چون در تحقق هدف خود در اسقاط حاکمیت ناکام شد، الان تنها گزینه مطلوبش استمرار بحران در سوریه است.

وی ادامه داد: وظیفه کشورهای دوست واقعی سوریه و آنهایی که به دنبال تعمیق ثبات در منطقه هستند این است که هرچه بیشتر تلاش کنند عمر بحران در سوریه کوتاه شود چون هر قدر بحران استمرار یابد این مساله به ضرر مردم سوریه و منطقه و به نفع رژیم صهیونیستی خواهد بود.

سفیر کشورمان در رابطه با گسترش خطر داعش در منطقه گفت : یکی از دلایل گسترش خطر تروریسم در منطقه اتخاذ سیاستهای اشتباه از سوی غرب در قبال بحران سوریه بود. این رفتار اشتباه باعث شد سوریه‌ به عنوان کشوری در حاشیه امنیت اروپا جولانگاه تروریسم شود و خطراتی جدی را برای اروپا ایجاد کند.

وی افزود: هم اکنون خوشبختانه شاهد تغییر تدریجی نگاه غرب نسبت به نقش حاکمیت سوریه در این کشور هستیم سابقا غربی‌ها اصرار بر کنار زدن حاکمیت فعلی در سوریه را داشتند اما الان پی بردند که تضعیف حاکمیت به مرحله‌ای رسیده که داعش و گروه‌های تروریستی این کشور را جولانگاه خود کرده اند.

شیبانی در ارزیابی از نقش گروه‌های مخالف در سوریه بیان کرد: به اعتقاد من جریانات مسلح تحت عنوان گروههای میانه جریانات واقعی نیستند. کسی که با بدست گرفتن سلاح به دنبال رسیدن به مطالبات خود هست را نمی توان جریان مسالمت آمیز و میانه رو دانست. جریانهای مسلح درواقع همه یک ماهیت دارند اما زیر عناوین مختلف پنهان شده اند مثلا جبهه النصره و داعش هر دو از یک آبشخور هستند و شاخه های اصلی القاعده هستند. در صورتیکه برخی در غرب، النصره را جریانی معتدل می‌داند و یا جبهه اسلامی که عملاً‌ بعد از اینکه داعش و النصره در لیست گروه‌های تروریستی قرار گرفت عناصرشان تحت عنوان جبهه اسلامی تغییر نام ‌دادند. اینها همان عناصر داعش و النصره هستند و منابع تغذیه‌ فکری و مالی آنها یکی است.

وی افزود: غرب برای توجیه سیاست دوگانه خود ناچار به انجام یک سری تقسیم‌بندی‌هاست از این رو تروریسم را به خوب و بد تقسیم می‌کند و جریانی را به تروریسم بد و جریانی را به جریان مسلح معتدل تقسیم می‌کند در صورتیکه ماهیت همه آنها مشابه است. لذا تصور نمی کنم که جریان معتدلی در گروه‌های مسلح باشد. البته در این میان گروه‌های معارض سیاسی افرادی هستند که خطوط قرمز حاکمیتی را زیر پا نگذاشتند. اینها عناصری هستند که در آینده سیاسی سوریه قابل مشارکت هستند و حاکمیت هم خود را برای مرحله اینکه چگونه از آنها در آینده سیاسی کشور استفاده کند آماده کرده است. به نظر ما این مجموعه ها در قالب "شهروند بودن" سوریه حق دارند در آینده سیاسی سوریه مشارکت کنند.

سفیر کشورمان در دمشق در ادامه اظهار کرد: آنچه الان باید به عنوان اولویت اول جامعه جهانی مورد توجه قرار گیرد، مقابله با خطر تروریسم است که روز به روز دامنه آن رو به گسترش است.

وی افزود: غربی‌ها با اتخاذ سیاست اشتباه در قبال بحران‌های منطقه و سوریه باعث شدند تروریسم از هزاران کیلومتر دورتر از مرزهای غرب به حاشیه امنیتی اروپا برسد. زمانی داعش در افغانستان بود و در آنجا تحرک داشت اما با اتخاذ سیاست‌های اشتباه و مکرر غرب در قبال بحران سوریه، باعث شدند الان خطر القاعده را بیش از این که در افغانستان داشته باشیم، در سوریه بدانیم. جایگاه جغرافیایی‌ سوریه نزدیک به غرب و اروپا است. این خطر کشورهای منطقه را نیز تهدید می‌کند از این رو لازم است نوعی همگرایی منطقه‌ای در تمامی ابعادش برای مقابله با این خطر ایجاد شود. مواجهه با خطر افراط گرایی صرفا در برخورد نظامی نیست بلکه در تمام ابعاد سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و غیره باید طراحی شود.

وی با اشاره به سطح پایین آگاهی در جوامع عربی و ناکارآمد بودن و بی توجهی برخی حکومتها در روند رشد تفکر تکفیری در آن جوامع آنرا از عوامل سوء استفاده داعش برای پرورش و رشد اندیشه‌های خود دانست و گفت: رهبری داعش هم اکنون نیز با استفاده از ادبیات مذهبی حاکم بر این مناطق به دنبال یارگیری است و محیط مناسب را برای خود بدست آورده است.

شیبانی با اشاره به برگزاری نشست " بررسی جریانات افراط گرایی از نگاه علمای اسلام" که در آینده نزدیک از طرف مراجع عالیقدر مکارم شیرازی و سبحانی برگزار خواهد شد افزود: برگزاری این نشست بیانگر اهمیت این موضوع است تا ریشه‌های شکل گیری این روند را بررسی و راه حل‌ها را پیدا کنند.

وی در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان توان "جریان معارض در قالب یک شهروند" را افزایش و از قدرت و یارگیری گروه‌های تروریستی کم کرد، گفت: فکر می‌کنم راه کار این مساله، تقویت جریاناتی است که به راه حل سیاسی اعتقاد دارند. هم‌چنین توجه به وجود مطالبات مردمی از سوی دولت سوریه اجتناب ناپذیر است. نه تنها در سوریه بلکه در بسیاری از کشورهای منطقه‌ای ضرورت انجام اصلاحات احساس می‌شود چرا که در برخی کشورها کوچکترین حق شهروندی اعطا نمی شود، انتخاباتی نیست و مجلس هم نیست. بنابراین در این جوامع جریانات سیاسی که خواهان ارتقاء سطح سیاسی و انجام اصلاحات سیاسی هستند، مورد قبول هستند اما باید توجه داشته باشند که روش دستیابی به مطالبات باید از راههای قانونی باشد. در مرحله‌ای با خطایی که این جریانات مرتکب شدند، جامعه ناامن شد و بستر برای ورود جریانات تروریستی فراهم شد. حال این جریانات به خطای خود پی برده و دریافتند که روش آنها نادرست بوده. مردم هم دریافتند حرکتی که انجام شد موجب ناامنی، خرابی و خسارت جانی و مالی جبران ناپذیری برای آنها شد.

سفیر کشورمان ادامه داد:‌ الان بعد از سه سال از بحران و تحمل سختی، رویکردها عوض شده و بسیاری از جریانات به این نتیجه رسیدند که باید در حرکتی که انجام شده، تجدیدنظر کنند چرا که دیگر آنها صاحب قضیه نیستند و مطالبات مردمی سوریه از سوی گروه‌های تروریستی و کشورهایی که به دنبال منافع خاص خود بودند، مصادره شده است. آنها به این نتیجه رسیدند که باید تحرکی کرد و مسیر اشتباهی که این جریان طی کرد را به مسیر اصلی خود بازگردانند. ما هم در کنار این نگاه هستیم و معتقدیم که باید در سوریه مشارکت همه گیر باشد و همه جریانات سیاسی فعال بتوانند در تصمیم‌سازی سیاسی در آینده جامعه سوریه مشارکت داشته باشند.

وی تصریح کرد: بر این اساس جمهوری اسلامی ایران طرحی را ارائه کرد مبنی بر اینکه انتخابات آزاد در سوریه برگزار، مجلس تشکیل و گروه‌های سیاسی در انتخابات شرکت و به اندازه سهم‌شان در مجلس در حاکمیت نیز سهیم شوند این نسخه‌ای است که مورد پذیرش بسیاری از جریانات واقع شده بنابراین وظیفه این است که این جریانات را شناسایی و با توجه به جایگاه ایران نزد حاکمیت سوریه، از این جایگاه برای توصیه و ارائه مشورت‌های لازم به حاکمیت برای طراحی آینده سوریه استفاده کنیم و علاوه بر آن به تقویت این نگاه در جامعه جهانی و منطقه‌ای که همسو با این نوع نگاه است، بپردازیم.

شیبانی تصریح کرد: اگر در این بخش ها حرکتی انجام شود قطعا به نتایج مطلوبی خواهیم رسید. همزمان لازم است اقدام جدی از سوی برخی کشورهایی که سیاست‌های اشتباهی را در قبال سوریه داشتند، انجام شود و آنها را به این آگاهی برسانیم که سیاست‌هایشان اشتباه است چرا که در غیر این صورت عملاً‌ نه تنها سوریه ناامن باقی می‌ماند بلکه دامنه بحران به خودشان بر خواهد گشت. آنها باید بدانند که بازی با ثبات و آرامش سوریه بازی با ثبات و آرامش منطقه خواهد بود لذا لازم است این کشورها به سرعت در سیاست خود تجدید نظر کنند. در مجموع این احساس وجود دارد که در کشورهای منطقه‌ای از جمله ترکیه، عربستان و اردن هنوز این تجدید نظر صورت نگرفته و عملا به عمق خطر پی نبرده‌اند.

وی در پاسخ به این سوال که با توجه به مبارزات ارتش عراق با داعشی‌ها آیا احتمال تشدید بحران در سوریه وجود دارد، گفت: بله. در واقع این یکی از اشتباهات ائتلاف ضد داعش به رهبری آمریکا است آنها به داعش در عراق و سوریه به صورت دو پدیده جدا برخورد می کنند و علاوه برآن حرکت‌شان، حرکتی صرفا نمایشی است.

شیبانی تصریح کرد: غرب باید توجه داشته باشد که علت رشد تروریسم و داعش در سوریه، تضعیف حکومت مرکزی در سوریه بوده است. غرب هم‌چنان این راه خطا را ادامه می دهد اینکه برای دولت مرکزی، اعتباری قایل نباشید نمی‌توانید با تروریسم مقابله کنید. بویژه که دولتی در سوریه وجود دارد که بخشی از حمایت مردمی را با خود همراه دارد. نمی‌شود دولتی را که سه سال و نیم در برابر سخت ترین بحران‌ها ایستاده است را دولتی فاقد حمایت مردمی دانست. یکی از دلایل ما مبنی بر مردمی بودن دولت سوریه، همین مسئله است. حسنی مبارک در مصر و زین‌العابدین در تونس به دلیل نداشتن حمایت مردمی ظرف چند ساعت ساقط شدند. از این رو غرب باید به این واقعیت توجه داشته باشد که اولا این دولت دارای حمایت مردمی است و ثانیا مبارزه با تروریسم بدون هماهنگی با دولت مرکزی ممکن نیست. متاسفانه غرب سیاست تجاهل نقش ایران و غفلت از آن را در دستور کار دارد که البته هزینه‌های آن را نیز می پردازد ولی هم‌چنان لجاجت می کند و این لجاجت را در مذاکرات هسته‌ای نیز تکرار می‌کند.

وی در پاسخ به این سوال که چه ویژگی‌هایی در دولت سوریه موجب ایستادگی آن در طول این سه سال و نیم شد، بیان کرد: معتقدم چند عنصر در استقامت حاکمیت سوریه دخالت دارد. یکی حضور سوریه در گروه کشورهای مقاوم است. سوریه با عضویت در محور مقاومت، از عزلت خارج شد و جریان مقاوم محکم در کنار این کشور ایستاد. دوم وجود رهبری سیاسی معتقد به قضیه سوریه است. سوم وجود انسجام در موسسات سیاسی و نظامی سوریه در طول بحران است. اگر این موسسات فرو می ریخت از سوریه چیزی باقی نمی ماند. از دیگر عوامل موثر در این پایداری وجود مردم در کنار حاکمیت سوریه بود بخشی از این حمایت نه به خاطر خوش خدمتی حاکمیت بلکه به خاطر خطراتی بود که جریان جایگزین برای آنها ایجاد می‌کرد. البته در این میان نباید عامل حمایت خارجی و دوستان واقعی سوریه و در راس آن حمایتهای جمهوری اسلامی ایران را نادیده گرفت و سوری‌ها نیز همواره از این موضوع قدرشناسی می‌کنند.

وی در ارزیابی از آینده سیاسی سوریه اظهار داشت: از ابتدای بحران تا کنون سه گزینه در برابر بحران سوریه وجود داشت یکی اسقاط حاکمیت، دوم پیروزی حاکمیت و سوم استمرار بحران بود. دولت و حاکمیت سوریه مرحله اسقاط را پشت سرگذاشته است و همه جریان‌ها و کشورهای درگیر در بحران سوریه هم به این واقعیت پی برده اند که امکان اسقاط حاکمیت وجود ندارد و مولفه‌ها و عناصر ایستادگی آن قوی است. بحث پیروزی حاکمیت هم در کوتاه مدت به دلیل تنوع بازیگران و باز بودن صحنه سوریه و عدم تمایل کشورهای درگیر در بحران سوریه به ویژه جریاناتی مثل غرب و آمریکا بعید است. در شرایط فعلی گزینه استمرار بحران نسبت به دو گزینه دیگر قویتر است. کشورهایی حامی گروههای مسلح به دنبال استمرار بحران هستند. برنامه غرب، آمریکا و رژیم صهیونیستی در قبال سوریه نیز استمرار بحران است. تبدیل شدن صحنه میدانی در سوریه به جولانگاه تروریسم نیز از عوامل تشدید کننده و استمرار بخش بحران است چون محیط ناامن محیط رشد این جریانات خواهد بود.

وی ادامه داد: آنچه مطلوب ماست این است که نباید بگذاریم سیاست استمرار بحران پیروز شود چون با این گزینه مردم سوریه رنج بیشتری می‌بینند و علاوه بر آن ثبات منطقه‌ای دشتخوش بحران می شود. ما عضوی در منطقه هستیم و بی‌ثباتی در سوریه بی‌تردید در بی‌ثباتی منطقه و ثبات کشورهای منطقه تاثیرگذار خواهد بود بنابراین برای بازگشت ثبات منطقه‌ای، باید لاجرم تلاشی بی‌وقفه در داخل سوریه، منطقه و سطح بین المللی داشت. در سطح منطقه باید از ظرفیت ارتباط خوب با کشورهای منطقه استفاده کنیم. در سطح بین المللی نیز می‌توان به واسطه همکاری با روسیه، چین و ارتباط با غرب عمل کرد. بسیاری از کشورهای غربی به ما مراجعه می‌کنند و از ما می خواهند تا تحلیل درستی را از واقعیات منطقه و سوریه به دست بیاورند این خود فرصت خوبی را برای ما ایجاد می‌کند. آنها صحت مواضع ما را تجربه کرده اند و در چند سال اخیر در سایه بحران‌های مختلف منطقه به صحت و حکمت مواضع ما پی برده اند. این موضوع، فرصت خوبی را ایجاد می‌کند تا بتوانیم مشارکت جمعی را برای کاستن از دامنه بحران و محدود کردن آن ایجاد کنیم.

سفیر کشورمان در پاسخ به این سوال که آیا جریان معارض که معتقد به گفت‌وگو است، در جریان سیاست دوگانه کشورهای غربی و منطقه می‌تواند در تصویر شفاف‌تر از سوریه و نظام آن، کمک کند؟ بیان کرد: متاسفانه معارضه در سوریه دچار فقر سیاسی است و این مساله موجب کج رفتاری و بدرفتاری‌های آنها شده است. معارضه سوریه نه تنها در طول این سه سال بلکه در طول سال‌های گذشته نیز خطاهایی را انجام داد. با نگاهی به گذشته نه چندان دور می بینیم که بشار اسد با رویکرد اصلاحی به روی کارآمد ولی متاسفانه این برنامه به دلایل مختلف نتوانست اجرایی شود یکی از این دلایل بد رفتاری‌های معارضه بود. معارضان سوریه این درک را نداشتند که روند اصلاحات روندی طولانی است و زمان می طلبد. اصلاحات یک پروسه است دفعی و مقطعی نیست. متاسفانه هنوز این فقر سیاسی و رفتارهای نامتجانس و نامانوس در بین معارضه دیده می‌شود.

وی در این خصوص که چرا برنامه‌های اصلاحی بشار اسد محقق نشد، ادامه داد: تحولات منطقه ای نیز از جمله این عوامل بود که به بشار اسد تحمیل شد تا نتواند رویکرد اصلاحی خود را دنبال کند. بعد از اینکه اسد حاکمیت را در اختیار گرفت شاهد تحولات عراق و حمله آمریکا به عراق و متعاقب آن تهدید سوریه از سوی آمریکا بودیم. بعد از این حادثه شاهد ترور رفیق حریری بودیم که زلزله سیاسی را ایجاد کرد که در واقع مرکزیت این زلزله در دمشق بود و این حاکمیت تازه به قدرت رسیده را دچار زلزله‌های پی در پی کرد. همه این عوامل اضافه بر فشارهای مضاعف غربی‌ها، فرصت اصلاحات را از بشار و مردم سوریه گرفت.

این دیپلمات کهنه کار کشورمان ادامه داد: غیر از معارضه، یک جریان در داخل حاکمیت سوریه هم مانع از تحقق اصلاحات بود. این طیف خواهان حفظ وضع موجود بود. بطور کلی باید تاکید کرد که بشار اسد همچنان قائل به انجام اصطلاحات است ولی اولویت بندی او در حال حاضر برقراری امنیت و مبارزه با خطر تروریسم است.

سفیر کشورمان در سوریه درباره طرح روسیه برای حل بحران سوریه و اینکه آیا این طرح با همکاری ایران بوده است، بیان کرد: این طرح در واقع نمونه‌ برداری از طرح ایران است که در تهران و دمشق اجرا شد. با پیشرفت تحولات، روس‌ها هم احساس می کنند برای احیای روند حل سیاسی بحران باید اقداماتی انجام دهند. بنظر بنده هر تحرکی در راستای تقویت حل سیاسی بحران می‌تواند به سوریه کمک کند. البته روسها معتقدند که این نشست می توان روند ناتمام ژنو یک و ژنو ۲ را احیاء نماید. به مفهوم دیگر نگاه روسها به حل بحران در سوریه در قالب طرح ژنو تعریف شده است.

شیبانی درخصوص نقش مصر در تحولات سوریه اظهار کرد: مصری‌ها بعد از اینکه حاکمیت اخوان المسلمین در این کشور ساقط شد به نقطه مشترک راهبردی با دولت سوریه رسیدند چرا که اخوانی‌ها دشمن مشترک این دو کشورند بطوریکه بعد از روی کار آمدن ژنرال السیسی فضای مثبتی در بین دو کشور شکل گرفت و نگاه دو طرف را نزدیک کرد. بنظر می رسد مصریها در رویکرد خود در قبال معارضه سوریه را تغییر داده اند و معارضه سوریه بعد از روی کار آمدن السیسی در واقع یکی از پایگاههای خود در جهان عرب را از دست داد. شاید بتوان گفت که رویکرد جدید مصر، این کشور را در قضیه سوریه، به نگاه ایران و روسیه نزدیک کرده است. ما می‌توانیم از این فرصت برای شکل‌دهی به یک همکاری مشترک منطقه ای برای حل بحرانهای منطقه ای بویژه بحران سوریه استفاده کنیم.

وی تاکید کرد: معتقدم ایران – مصر – عربستان – ترکیه چند کشوری هستند که اگر مدیریت بحرانها در منطقه را به عهده بگیرند منطقه ما کمتر شاهد بحران خواهد بود. در این صورت دیگر نیازی به حضور آمریکا و شکل دهی ائتلاف‌های بیگانه نیست حتی در مقابل سخت ترین خطرها که تروریسم داعش و القاعده است، همکاری منطقه‌ای می‌تواند جواب موثری باشد.

سفیر کشورمان در این خصوص که طرح روسیه تا چه اندازه قابلیت عملی شدن دارد، بیان کرد: ابتدا باید این نشست برگزار شود تا دید چه دستاوردهایی را به همراه خواهد داشت. در طول بحران اقدامات مشابهی انجام شده اما یا متوقف شده و یا نتیجه قطعی به دست نیامده بنابراین باید دید که ترکیب نشست و میزان استقبال و هم‌چنین میزان حمایت کشورهای غربی از این نشست چگونه خواهد بود. بحران سوریه بحرانی چند وجهی است که ابعاد و وجوه متعددی دارد که باید هر نشست و ابتکار عملی همه این وجوه را مدنظر قرار بدهد.

وی درباره ارتباط موفقیت آمیز بودن این طرح با برنامه هسته‌ای ایران گفت: اینکه غرب دوست دارد موضوعات منطقه ای را به هم گره بزند یک بحث است اما اینکه آیا سیاست ایران گره زدن تحولات و بحران ها به یکدیگر است، معتقدم سیاست ما این نیست که بخواهیم از موضوعی به نفع یا به ضرر موضوع دیگر استفاده کنیم.

شیبانی درباره روابط ایران و عربستان نیز تصریح کرد: متاسفانه روابط ایران و عربستان دوران خوبی را طی نمی کند علی رغم اینکه ظرفیت‌های مشترک میان دو کشور بسیار زیاد است اما شاید یکی از عوامل نابسامانی‌هایی که ما دربخشهایی از منطقه داریم به دلیل فقدان روابط راهبردی بین این دو کشور اسلامی است. امیدوارم که بازنگری در سیاست‌های منطقه ای عربستان در قبال ایران موجب شکل ‌گیری این روابط شود.