به گزارش نماینده سومین نشست «دوباره‌خوانی اشعار عاشورایی» سیدحسن حسینی با حضور اسماعیل امینی، حمیدرضا شکارسری، سودابه امینی، سیداحمد نادمی، حسین قرایی و مصطفی محدثی خراسانی عصر امروز در خبرگزاری فارس برگزار شد.

*شعر سیدحسن حسینی به مخاطب شعور حسینی می‌آموزد

سودابه امینی در نشست بازخوانی اشعار سیدحسن حسینی به شعر وی پرداخت و گفت: یکی از مؤثرهای فرهنگی در شعر عاشورایی در ادبیات فارسی، مخاطب است. مخاطب شاعر را در فضایی قرار می‌دهد که شاعر به خواست وی پاسخ دهد. مخاطب عاشورایی دلش نمی‌خواهد که ناآرام از جلسه نغمه‌خوانی عاشورایی بیرون رود بلکه می‌خواهد آرام از جلسه خارج شود. در «گنجشک و جبرئیل» سیدحسن حسینی این پیشنهاد را به مخاطب می‌دهد که از این مجموعه استفاده کند تا آن آرامش را به دست بیاورد که بعد از وی شعرا از سبک وی استفاده کرده‌اند.

وی افزود: بعد از انقلاب، شعر عاشورایی مخاطب‌راضی‌کن نیست و سعی می‌کنند با استفاده از شعر عاشورایی، خود جمعی مخاطب را بیدار کنند و آنها را به یاد قیامت بیندازند و این مسئله در اشعار چهره ها وجود دارد. در شعر حسینی شکستن نقش اساطیری در شخصیت‌های دینی و نزدیک شدن به آنها در ذهن مخاطب، نگاه ما را روشن تر می‌کند و امام حسین(ع) را دست‌نیافتنی نشان نداده است. تحت تأثیر مؤثرهای فرهنگی، سیدحسن حسینی از یک نگاه دیگر به شعر عاشورایی نگریسته است و به شعرای نوسرا این پیشنهاد را داده که در این قالب شعر بسرایند. کنترل عواطف در اشعار سیدحسن به شکلی است که به مخاطب یاد می‌دهد که شور حسینی را چگونه به شعور حسینی تبدیل کند.

این شاعر انقلاب اسلامی گفت: تبری جستن از جاهلیت و مقابله با سکوت کردن، رنگ‌مایه اصلی این کتاب است. ارجاعات درست تاریخی همراه با ایجاز از ویژگی‌های «گنجشک و جبرائیل» است. تسلط بر ظرافت‌های زبانی در سبک هندی و پرهیز از پیچیده‌گویی در اشعار این کتاب برجسته است. در اشعار سیدحسن حسینی اعتقاد عمیق وی به مخاطب منتقل می‌شود و این در حالی است که برخی شاعران از چنین اعتقادی برخوردار نیستند اما شعر مذهبی می‌سرایند. ارائه گزارشی بی‌طرفانه از واقعه کربلا از دیگر ویژگی‌های شعر حسینی است.

*بوطیقای شعر سپید باید نوشته شود

در پایان این مراسم، سیداحمد نادمی گفت: کمتر پیش آمده که بخواهم از سیدحسن حرف بزنم و یاد رفاقت با وی نیفتم، اما گر بخواهیم از منظر نقد به وی نگاه کنیم باید رفاقت را کنار گذاشت. اینکه چرا تاکنون کتاب «گنجشک و جبرئیل» مورد نقد قرار نگرفته به این خاطر بوده که دوستان کمتر به صورت نقادانه به صورت حرفه‌ای به آن نگریسته‌اند و چون بوطیقای شعر سپید هنوز نوشته نشده و محافل دانشگاهی نیز بر یک روال واحد اتحاد ندارند، به همین خاطر نمی‌توان از نقد شعر سپید صحبت کرد.

وی افزود: این کتاب جزو معدود کتاب‌هایی است که بعد از انقلاب چاپ شده و از ادبیات انقلاب سخن می‌گفت و ما به ندرت دیده بودیم که به سراغ آنها بروند. وقتی این کتاب منتشر شد، یک اتفاق ادبی در ادبیات انقلاب رخ داد. خودم به برخی نقدهایی که بر این کتاب وارد می‌شود نقد دارم و موافق آنها نیستم. در اتفاق بودن این کتاب این نکته وجود دارد که سروده‌های آن به شکل جدیدی است، البته این به آن معنی نیست که چون به زبان سپید و آزاد در حوزه عاشورا شعر سروده است اتفاق ویژه‌ای است، بلکه ساختار، شکل و پدیدارهای خاص این کتاب را به یک اتفاق تبدیل کرده است.

نادمی اضافه کرد: ما باید برای شعر سپید یک دستور زبان واحد ایجاد کنیم، زیرا آن را از جایی آورده‌ایم و در داخل استفاده می‌کنیم ولی هنوز یک دستور زبان مشخص نداریم که اگر این دستور زبان ایجاد شود حتماً «گنجشک و جبرئیل» هم نقد خواهد شد. کتاب «گنجشک و جبرئیل» در دوره ما در حال تبدیل شدن به یک اثر کلاسیک است.

*«گنجشک و جبرائیل» یک اتفاق در ادبیات دینی است

وی ادامه داد: یکی از اتفاقاتی که در شعر قدمایی ما وجود داشت مسئله کشف بود که برای مخاطب لذت‌آفرین بود. لذت کشف در شعر سیدحسن حسینی وجود دارد که علاوه بر اینکه برجستگی‌های شعر قدمایی در آن وجود دارد با زبان جدید در حال حرف زدن است. علاوه بر اینها، شاعر خودش را در متن قرار می‌دهد که یکی از باب‌های کشف و مکاشفه را روبه‌روی مخاطب می‌گذارد.

نادمی به ویژگی «گنجشک و جبرائیل» اشاره کرد و گفت: این کتاب در حال سخن گفتن از وضع امروز است و چرا این کتاب تبدیل به یک سنگ نشان می‌شود به این دلیل است که عاشورا را در زمان روز تعریف می‌کند و بازتعریفی است از واقعه عاشورا و دلیل وقوع انقلاب اسلامی را نیز به عاشورا پیوند می‌زند. این کتاب با این نوع بیان تبدیل به سند ادبیات انقلاب اسلامی می‌شود. رجعت سرخ ستاره، تنفس صبح، بیعت با بیداری و کتاب‌هایی از این نوع سندهای انقلاب اسلامی هستند. ارزش‌های ژانری این کتاب توان تبدیل کردن شعر عاشورایی به یک ژانر را دارد و می‌توان آن را مورد بحث قرار داد. به نظرم کتاب «گنجشک و جبرائیل» یک اتفاق در ادبیات دینی است.