به گزارش نماینده از مهر، یکی از طرح‌هایی که به تازگی برای بازار مسکن مطرح شده، راه‌اندازی بورس مسکن است که در این رابطه گزارشی در بورس کالا تهیه شده تا در زیرمجموعه این بورس، خرید و فروش املاک و مسکن شکل بگیرد و متقاضیان این بخش بتوانند در قالب بورس وارد بازار مسکن شوند.
در واقع مشکلات تامین مالی بخش مسکن از موضوعات مورد توجه وزارت راه و شهرسازی در دولت یازدهم است تا ضمن افزایش قدرت خرید، تورم در این بخش افزایش پیدا نکند. براین اساس مسئولان وزارت راه و شهرسازی که یکی از عوامل تورم و گرانی مسکن در سال ۹۱ را تزریق پول پرقدرت بانک مرکزی به این بازار می‌دانند، با تعریف روش‌های مختلف تامین مالی مسکن با استفاده از پس انداز متقاضیان قصد دارند که بخش مسکن را رونق دهند.
بورس مسکن هم به عنوان یکی از این روش‌ها به تازگی مطرح شده که البته هنوز سازوکارهای اجرایی آن اعلام نشده است اما یکی از دلایل اجرایی شدن این طرح مدیریت عرضه و تقاضای مسکن و جلوگیری از سودهای غیرمتعارف دلالان در این بخش عنوان شده است؛ هرچند که مسئولان وزارت راه و شهرسازی نسبت به اجرای این طرح ابراز بی اطلاعی می کنند اما به نظر می‌رسد که وزیر راه و شهرسازی موافق اجرای این طرح است.
براین اساس، در صورت راه اندازی بورس مسکن این دومین روش تامین منابع مالی این بخش است که پس از ایجاد صندوق زمین و ساختمان در بورس راه اندازی می‌شود. در این خصوص رئیس سازمان بورس هم موافقت خود را با این موضوع اعلام کرده است اما یکی از موارد مهم در این بخش، انجام کار کارشناسی است که به نظر می‌رسد هنوز در مراحل اولیه قرار دارد.
به گفته یکی از اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس، راه‌اندازی چنین بازار سرمایه‌ای می‌تواند هم شفافیت قیمت را در پی داشته باشد و هم تعادل عرضه و تقاضای مسکن را مدیریت کند اما از آنجایی که مسکن کالایی منحصر به فرد و یگانه است، احتمالا ایجاد چنین بازاری تا حدودی سخت است.
وی با بیان اینکه ایجاد بورس مسکن با هدف تشکیل بازار سرمایه رسمی برای حذف بازار غیر رسمی فعلی مسکن در دستور کار قرار دارد، اعلام کرد که طراحی مکانیزم بورس مسکن در آینده نزدیک عملیاتی خواهد شد.
محمدرضا پورابراهیمی در خصوص مدیریت قیمت مسکن با ایجاد بورس مسکن، تاکید کرد: در حال حاضر قیمت مسکن از سوی دلالان و سفته‌بازان بازار مسکن تعیین می‌شود؛ حال آنکه اگر عرضه و تقاضا مدیریت شود قیمت مسکن به نرخی بسیار پایین‌تر از نرخ فعلی می‌رسد و اساسا بورس مسکن به سود خریداران و مصرف‌کنندگان واقعی کالای مسکن خواهد بود.
براساس این گزارش، بازارهای مالی و حجم معاملاتی که در بورس مسکن انجام می‌شود جذابیت زیادی برای فعالان بازار سرمایه دارد اما باید توجه داشت که نبود نقدینگی و رکود بازار سرمایه ممکن است بر بورس مسکن هم تاثیر گذار باشد همانطور که صندوق زمین و ساختمان باوجود تبلیغات گسترده ای که برای آن شده بود، به اهداف خود نرسید و استقبال چندانی از آن نشد، به طوری که در اهداف تاسیس این صندوق آمده بود که در سال اول ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیارد تومان پول جمع آوری کندکه به این هدف نرسید.
البته به گفته پورابراهیمی، قرار است در بورس مسکن افزایش حجم معاملات مسکن با سودهای متعارف جایگزین معاملات کم با سودهای کلان و غیرمتعارف شود تا سرمایه‌گذاران به سمت بورس مسکن بروند، ضمن آنکه در بورس مسکن هم فروشندگان و خریداران انبوه مسکن و هم خرده‌فروشان و تک‌خریداران واحد مسکونی از جمله مسکن مهر می توانند وارد شوند.
اما یکی از موضوعاتی که به طور حتم در این بخش مطرح می‌شود، میزان استقبال گروه‌های مختلف سازندگان از این طرح است، چراکه سازندگان خرد ممکن است در ابتدا تمایل چندانی به حضور در بورس نداشته باشند، بنابراین معامله‌کنندگان بلوک‌های ساختمانی مسکونی و مسکن انبوه به سمت معامله در این بازار می‌روند که در صورت موفقیت این بورس می‌تواند دیگر سازندگان را هم به ورود به این بخش تشویق کند.
بورس مسکن در کوتاه مدت اجرایی نمی‌شود
در این رابطه سعیداسلامی بیدگلی عضو هیات مدیره شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران در گفتگو با مهر با بیان اینکه مسکن یک کالای ناهمگن است که از نظر تئوری امکان حضور در بورس را ندارد، گفت: کالاهایی که در بورس عرضه می‌شوند، همگن هستند اما خاصیت بازار مسکن موجب می‌شود که در کشورهای مختلف، بازار مسکن را وارد بورس کنند.
وی با اشاره به اینکه در همه دنیا تبادل اطلاعات از موضوعات مهم در بورس مسکن است، افزود: یکی از مشکلات بازار مسکن ما این است که اطلاعات به خوبی در این بازار منتقل نمی‌شود و حتی در سال‌های گذشته دیدیم که اطلاعات مربوط به خرید و فروش مسکن هم به درستی اطلاع رسانی نمی شد.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه این طرح در کوتاه مدت قابلیت اجرایی ندارد، گفت: این طرح در بلند مدت می‌تواند اجرایی شود اما نیاز به تعریف سازوکار مناسبی دارد تا به سرنوشت دیگر طرح‌هایی که موفقیت آمیز نبوده، دچار نشود.
در این رابطه نایب رئیس کانون سراسری انبوه سازان با بیان اینکه ساخت و سازهای مسکن می‌تواند در بورس عرضه شود به مهر گفت: جزئیاتی ازاین طرح با انبوه سازان مطرح نشده اما این هم یکی از روش‌های تامین منابع مالی برای مسکن است که می‌تواند به اجرا برسد.
وی با اشاره به اینکه این مدل از تامین سرمایه در کشورهای پیشرفته هم اجرایی شده است، افزود: البته با بومی سازی این طرح می‌توان به اجرای آن امیدوار بود زیرا باید با توجه به شرایط کشور و بازار مسکن داخلی این طرح پیاده سازی شود.
فرشید پورحاجت با تاکید براینکه در یکسال گذشته وزارت راه و شهرسازی سعی داشته تا مدل‌های مختلف تامین مالی را برای توسعه صنعت ایجاد کند، ادامه داد: بورس مسکن هم احتمال دارد که در ابتدا برای پروژه‌های بزرگ تعریف شود اما بین پروژه‌ها تفاوتی ندارد و برای پروژه های کوچکتر هم می‌توان مدل خاصی تدوین کرد.
براین اساس، تاکنون وزارت راه و شهرسازی واکنشی نسبت به این موضوع نداشته است، و حتی برخی از مسئولان این وزارتخانه نسبت به طرح چنین موضوعی ابراز بی اطلاعی کرده‌اند اما به نظر می‌رسد که در آینده خبرهای بیشتری از این طرح به گوش برسد.