نماینده؛حسینعلی حاجی دلیگانی*/ تصمیم شورای پول و اعتبار مبنی بر کاهش سود بانکی تصمیم درستی بود اما تصمیمی کافی و در حد انتظار جامعه نبود. کاهش سود بانکی و سود تسهیلات در طول زمان اثرگذاری خود را بر روی بهبود شرایط تولید نشان خواهد داد ولی کاهش تنها ۲ درصدی سود بانکی انتظار جامعه را تأمین نمی کند. درست اینست که سود بانکی برابر نرخ تورم اعلامی دولت باشد. اگر این شرایط بوجود آید، شاهد روانه شدن سرمایه ها و پول های نقد سرمایه گذاران به سمت تولید و چرخه اقتصاد خواهیم بود. متأسفانه برخی از تولید کنندگان و سرمایه گذاران با تعطیل کردن کارخانه شان، به دلیل منفعت طلبی این رویه را در پیش گرفته و در این رویه سیر می کنند که فارغ از نگرانی هایی چون؛ فروش، هزینه بیمه، دستمزد کارگران، قبوض هزینه های مصرفی، مالیات و ... به راحتی از سود بانکی پول خود بهره مند شوند. بدیهی ست که این نوع تفکر به ضرر اقتصاد کشور، وضعیت اشتغال و تولید خواهد بود. جهت گیری ها در شورای پول و اعتبار باید به سمتی برود که این اطمینان برای سرمایه گذاران حاصل شود که بهترین جا برای سرمایه گذاری، منحصر به بخش تولید است.
البته قابل ذکر است که کاهش سود بانکی تنها یکی از پارامترهای بهبود جذب سرمایه گذاری است و مقوله های بسیار مهم دیگری نیز وجود دارد که باید به موازات کاهش سودهای بانکی، درباره آنها نیز تصمیماتی هماهنگ اتخاذ شود. اگر تصمیمات ما در حوزه اقتصاد کاملا هماهنگ و در مدل واقعی یک آهنگ باشد، آن زمان می توان ادعا داشت که روز به روز به سمت بهبود شرایط پیش می رویم. اما اگر به گونه ای باشد که در یک بخش به سمت شرایط بهبود حرکت کنیم و بخش های دیگر را مورد غفلت قرار دهیم، به طور طبیعی بخش های مغفول مانده به عنوان مانع در مسیر بخش مورد توجه واقع شده، قرار می گیرند و مانع پیشروی امور و یا خنثی کننده اقدامات مثبت می شوند. بنابراین باید همه جوانب را در نظر داشته باشیم. ولی در عین حال بالاخره باید از یک جا شروع کرد. اگر شورای پول و اعتبار قدمی را بر می دارد بقیه نیز باید در همان راستا حرکت کنند و گام به گام تمامی اقدامات پیش برود تا بتوانیم در عرصه تولید به رونق برسیم.
علاوه بر کاهش سودهای بانکی، یکی از بحث های مهم که در این راستا باید مورد توجه واقع شود، بازار بورس و سرمایه است که در حال حاضر بسیار متلاطم است و بعضی اوقات به صورت کاذب پایین و بالا می رود. باید اوضاع بورس تثبیت شود که مردم نیز احساس کنند که اگر رأساً نمی توانند در مسیر تولید گام بردارند، سرمایه گذاری در بورس منجر به ضررشان نخواهد شد و در نتیجه با این سرمایه گذاری به چرخه تولید کمک کنند.
نکته دیگری که باید مورد توجه واقع شود، نرخ ارز است. نرخ ارز را نباید دستوری و با مصرف ذخایر ارزی ثابت نگاه داشت. باید شرایطی فراهم شود که نرخ ارز برای تولیدکننده، صادر کننده و وارد کننده جهاتی را دیکته کند که در جهت مصالح کشور باشد. در حال حاضر به نظر می رسد دولت با تزریق و توزیع ارز به بازار حتی بیش از نیاز، نرخ ارز را به نوعی ثابت نگه می دارد در حالیکه این سوال مطرح است تا چه زمانی می خواهند از ذخایر ارزی برای تثبیت بازار استفاده کنند. در واقع توازنی که باید در میان تولید و عرضه باشد، برقرار نشده است. باید بگذاریم ارزهایی که صادرکنندگان مدعی هستند به کشور می آورند نیز وارد عرصه شود.
موضوع مهم بعدی واردات است. در حال حاضر واردات چه از طریق قاچاق و چه از طریق مبادی قانونی باعث شده که تولید کشور زمین گیر شود.
علاوه بر ساماندهی و کنترل واردات یکی دیگر از مقوله های مهم که باید مورد توجه قرار گیرد، صادرات و مشوق های صادراتی است که باید تقویت شود. از طرف دیگر فرهنگ سازی در این مقوله ها نیز بسیار ضروری است. این ضرورت را مقام معظم رهبری هم بار دیگر در صحبت های اخیرشان تأکید کردند و به ضرورت فرهنگ سازی در مصرف کالاهای داخلی اشاره داشتند. توجه به این مسائل و مقوله های دیگر می تواند در کنار ساماندهی و کاهش سودهای بانکی به رونق بخش تولید کمک کنند.
در این میان برخی معتقدند که به علت بدهی بانک ها به بانک مرکزی و میزان جریمه های بانکی، کاهش سودهای بانکی شکننده و موقتی است که در این مقوله نیز تدابیر بانک مرکزی باید شرایطی را به وجود بیاورد که موضع اتخاذ شده توسط شورای پول و اعتبار عملیاتی شود. شاید نیاز باشد بانک مرکزی نیز مواضع خود در مقابل بانک ها تعدیل کند به عنوان مثال هر بانکی که سرمایه اش را بیشتر در زمینه تولید صرف کرد مشمول تشویق بانک مرکزی واقع گردد و سپرده های بیشتری از آن بانک توسط بانک مرکزی آزاد شود.
* نماینده مردم اصفهان و عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی