به گزارش «نماینده» طبق آئین‌نامه مجلس شورای اسلامی کمیسیون عمران در محدوده راه و ترابری، مسکن، عمران شهری و عمران روستایی و امور عمرانی شهرداری ها و دهیاری ها فعالیت دارد. این کمیسیون در اجلاسیه اول مجلس یازدهم تاکنون پس از تشکیل و انتخاب هیات رئیسه حدود ۹۳ جلسه برگزار کرده و کارگروه‌های ذیل این کمیسیون تخصصی مجلس نیز ۵۶ جلسه را در طول این مدت داشته‌اند.
در بازه زمانی اجلاسیه اول دوره یازدهم تا تدوین این گزارش ۱۳ طرح و لایحه به عنوان کمیسیون اصلی و ۶۸ فقره طرح و لایحه به عنوان کمیسیون فرعی به کمیسیون عمران ارجاع شده که این کمیسیون ۹ فقره از آنها را بررسی کرده است.
طرح دوفوریتی جهش تولید و تامین مسکن، لایحه مشارکت عمومی خصوصی، طرح اصلاح ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها، اصلاح قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، لایحه موافقنامه حمل و نقل بین‌المللی جاده‌ای مسافر و کالا بین دولت جمهوری اسلامی ایران و شورای فدرال سوئیس، لایحه موافقتنامه بین دولت‌های ساحلی دریای خزر در زمینه حمل و نقل، لایحه تصویب اصلاحات کنوانسیون بین‌المللی استانداردهای آموزش، صدور گواهینامه و نگهبانی برای دریانوردان، لایحه موافقتنامه بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری اسلامی افغانستان در خصوص ارتباط بین‌المللی راه‌آهن، بندها و تبصره‌های ارجاعی لایحه بودجه ۱۴۰۰ کل کشور به کمیسیون عمران، از جمله طرح ها و لوایح بررسی شده در کمیسیون عمران طی یک سال گذشته است.
طرح‌ها و لوایح مهم بررسی شده در کمیسیون عمران طی یک سال گذشته؛
جهش تولید و تامین مسکن: مجلسی‌ها با این قانون نقشه راه تامین ۳ مولفه مهم در ساخت مسکن یعنی تسهیلات، زمین ارزان قیمت و مصالح ساختمانی را تدوین کردند. براساس آن دولت مکلف است طی چهار سال به صورت سالانه یک میلیون واحد مسکن تولید کند با تحقق این مهم عرضه مسکن به بازار افزایش یافته و زمینه کاهش قیمت‌ها فراهم می‌شود.
لایحه مشارکت عمومی خصوصی؛ از آنجا که تکمیل پروژه‌های عمرانی یکی از مشکلات موجود است، وکلای مردم در خانه ملت با بررسی این لایحه در تلاش‌اند، شرایط را برای واگذاری پروژه های عمرانی به بخش خصوصی و مردم فراهم کنند.
طرح اصلاح ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها؛ با تصویب این طرح از تخلفات ساخت و ساز جلوگیری می‌شود.
سوالات
دربازه زمانی تدوین این گزارش، ۲۷۰ سوال به کمیسیون عمران واصل شده که از میان آنها ۱۲۰ سوال از وزرای نیرو و راه و شهرسازی در کمیسیون مورد بررسی قرار گرفته و ۲۰ مورد از این سوالات به صحن علنی مجلس شورای اسلامی ارجاع شده است.
تحقیق و تفحص
طی یک سال گذشته ۱۴ تحقیق و تفحص به کمیسیون عمران ارجاع شده که تاکنون ۲ تقاضا درباره تحقیق و تفحص از نحوه واگذاری امور خدماتی در پایانه های مرزی به بخش خصوصی توسط راهداری و تحقیق و تفحص از عملکرد آب و فاضلاب استان خوزستان در دستور کار این کمیسیون قرار گرفته است. تقاضای تحقیق و تفحص از نحوه توزیع اعتبارات بین استان‌ها در وزارت راه و شهرسازی، آزاد راه اصفهان-شیراز، شرکت‌های زیر مجموعه وزارت راه و شهرسازی در حوزه واگذاری و قراردادها و نیروی انسانی، عملکرد سازمان بنادر و دریانوردی، عملکرد شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور، عملکرد شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور، چگونگی و میزان اختصاص و توزیع اعتبارات عمرانی و شهرسازی و تملک دارایی بین استان‌های اصفهان و گلستان و تهران نمونه هایی از تقاضاهای تحقیق و تفحص ارجاع شده به کمیسیون عمران است.
نشست‌های نظارتی
علاوه بر اقدامات نظارتی فوق الذکر کمیسیون عمران به منظور نظارت بر اجرای قوانین، کسب اطلاع از کم و کیف اداره امور کشور، دریافت و بررسی گزارش‌های عملکردی و نظارتی ۳۳ جلسه با وزرای نیرو، نفت، راه و شهرسازی و صنعت، معدن و تجارت و... را در کارنامه خود به ثبت رسانده است که برگزاری ۵ جلسه و حدود ۲۰ ساعت نشست درباره گرانی بلیت هواپیما با تمامی طرفین، وزارت راه و شهرسازی و سازمان هواپیمایی کشور که موجب بازگشت قیمت‌ها به قیمت خرداد ماه سال جاری و برگزاری نشستی برای تعیین قیمت گذاری جدید شد یکی از مهم‌ترین آنها است.
همچنین بررسی عرضه و توزیع مصالح ساختمانی (تیرآهن، میلگرد و سیمان) و قیمت گذاری فولاد و سیمان و نایاب شدن سیمان در برخی استان‌ها آن با حضور وزارتخانه‌های صمت و امور اقتصادی و دارایی که به موجب آن جلسه مشترک وزارت صمت و اقتصاد تشکیل و گزارش نحوه قیمت گذاری به کمیسیون عمران ارائه شد، رسیدگی به علل افزایش قیمت بلیت‌های سفرهای هوایی با حضور معاون وزیر و رئیس شرکت تشکیل جلسات متعدد و تصویب صورتجلسه جهت جلوگیری از افزایش بی رویه قیمت بلیت و لحاظ کردن ظرفیت دو سوم در زمان شیوع کرونا که منجر به عدم افزایش و گرانی بلیت در طی ماه‌های گذشته شد، ارائه گزارش در خصوص تخصیص بودجه پروژه‌های عمرانی کشور با حضور رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور که موجب افزایش اعتبارات پروژه های عمرانی در بودجه ۱۴۰۰ و تخصیص به موقع بودجه ۹۹ به پروژه های در حال انجام شد و بررسی گزارش معاون وزیر راه و شهرسازی در خصوص سامانه ملی زمین و مسکن از سوی وزارت راه و شهرسازی که منجر به اصلاح سامانه و به روزرسانی آن شد از دیگر نشست های نظارتی برگزار شده در کمیسیون عمران است.
اعضای کمیسیون عمران طی یک سال گذشته به بررسی مسائل و مشکلات حمل و نقل جاده‌ای با حضور معاونان محترم وزارت راه و شهرسازی که منجر به گسترش سامانه آنلاین حمل و نقل جاده ای شد، بررسی گزارش عملکرد طرح‌های توسعه‌ای وزارت نفت و عملکرد بند (و) تبصره ۱ قانون بودجه سال ۱۳۹۹ کل کشور با حضور وزیر نفت، رسیدگی به گزارش از پروژه‌های قرارگاه سازندگی با دعوت از سردار محمد که موجب جلسه مشترک با وزارت نفت و سازمان برنامه و بودجه در خصوص تبصره ۱۲ قانون بودجه در جهت تادیه بدهی قرارگاه شد، بررسی گزارش پیرامون محرومیت زدایی از مناطق هدف و اجرای پروژه های عمرانی با بیان راهکارها و چالش‌ها با دعوت از پرویز فتاح رئیس محترم بنیاد مستضعفان، رسیدگی به موضوع ماده ۱۰۰ قانون شهرداری با حضور معاونت عمرانی وزارت کشور، بررسی بافت فرسوده پیرامون حرم مطهر امام رضا علیه السلام با حضور نمایندگان وزارت راه و شهرسازی، شهرداری مشهد و استانداری خراسان رضوی، بررسی مسائل و مشکلات مربوط به بافت‌های فرسوده شهرستانهای آبادان و خرمشهر با حضور وزارت راه و شهرسازی و بررسی و رفع مشکلات برق، آب و فاضلاب شهرستانهای آبادان و خرمشهر با حضور وزارت نیرو نیز پرداختند.
بررسی موضوع جاده مواصلاتی خاش به روتک استان سیستان و بلوچستان با حضور معاونان وزارت راه و شهرسازی، بررسی احداث سد بر روی رودخانه کارواندر در خاش استان سیستان و بلوچستان با حضور وزارت نیرو، ارائه گزارش قرارگاه درخصوص طرح نمک زدایی و انتقال آب از سواحل مکران به سه استان شرقی کشور با حضور وزارت نیرو- ایمیدرو- قرارگاه که مقرر شد طرح تکمیلی تا اواخر دی ماه تحویل کمیسیون شود، بررسی بافت پیرامون حرم مطهر حضرت احمدبن موسی (ع) شاه چراغ با حضور معاون وزیر میراث فرهنگی و گردشگری، معاون شهرسازی و معماری، استانداری شیراز و نمایندگان استان، بررسی راه‌های مواصلاتی شهرستان سپیدان و بیضاء با حضور رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای کشور و نماینده حوزه انتخابیه که منجر به تنظیم صورتجلسه در ۴ بند و تعهد سازمان جهت انجام اقدامات مورد نظر در صورتجلسه شد از جمله دیگر نشست‌های نظارتی کمیسیون عمران در اجلاسیه اول یازدهم است.
همچنین بررسی مشکلات پروژه‌های عمرانی شهرستان تفت و میبد با حضور نماینده حوزه انتخابیه و معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید، بررسی مشکلات پروژه های عمرانی شهرستان بهشهر و نکا با حضور نماینده حوزه انتخابیه و معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان بنادر و دریانوردی و بررسی مشکلات پروژه های عمرانی شهرستان آبادان با حضور نماینده حوزه انتخابیه و مدیر عامل شرکت آبفا و رئیس سازمان مناطق آزاد بررسی راه‌های مواصلاتی شهرستان سردشت و پیرانشهر با حضور رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای کشور و نماینده حوزه انتخابیه که منجر به تنظیم صورتجلسه در ۴ بند و تعهد سازمان جهت انجام اقدامات مورد نظر در صورتجلسه شد، نیز در کارنامه اقدامات انجام گرفته کمیسیون عمران قرار دارد.
اعمال ماده ۲۳۴ آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی
طبق آئین نامه داخلی مجلس در صورتی که رئیس جمهور، وزرا یا دستگاه‌های زیرمجوعه های آنها از انجام تکالیف خود استنکاف کند، با موافقت وکلای ملت در خانه ملت پرونده تخلف آنها برای بررسی به قوه قضاییه ارسال می‌شود که ۲ موضوع مشکلات موجود در بخش مسکن و اراضی منطقه آزاد و اداره های راه آبادان و خرمشهر و شرکت‌های متولی آب و فاضلاب خوزستان از سال ۹۴ تا پایان شهریور ۹۹ مسائلی است که ذیل این ماده در کمیسیون عمران در حال بررسی است.
نظارت میدانی
کمیسیون عمران در نخستین اجلاسیه مجلس یازدهم تاکنون ۱۲ نظارت میدانی و بازدید از پروژه های عمرانی داشته است که نظارت میدانی از سیستان و بلوچستان به منظور بازدید از پروژه‌های عمرانی استان، بازدید از شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران با هدف توسعه حمل و نقل ریلی که این نظارت موجب افزایش بودجه پروژه های ریلی در بودجه ۱۴۰۰ شد، بازدید از پلیس راهور با هدف تجهیزات نرم افزاری و سخت افزاری پلیس راهور که در نتیجه آن بودجه پلیس راهور در بودجه ۱۴۰۰ افزایش یافت، نظارت میدانی بر استان خوزستان به منظور رسیدگی به پروژه‌های عمرانی استان، بازدید از سازمان نظام مهندسی ساختمان برای صادرات خدمات نظام مهندسی که در نهایت کارگروه مشترکی جهت توسعه صادرات خدمات نظام مهندسی ایجاد شد در کارنامه یک ساله کمیسیون عمران قرار دارد.
همچنین نظارت میدانی بر استان گلستان با هدف بازدید از مناطق زلزله زده استان گلستان، بازدید از پیرانشهر با هدف بازدید از پروژه های راهسازی منطقه پیرانشهر، بازدید از چهار محال و بختیاری برای نظارت میدانی بر پروژه های عمرانی استان، نظارت میدانی بر آذربایجان غربی برای نظارت میدانی بر پروژه های عمرانی استان، نظارت میدانی بر پایانه های مرزی پیرانشهر و سردشت و قطور، نظارت میدانی بر کهگیلویه و بویر احمد به منظور بازدید از مناطق زلزله زده استان که در نهایت گزارش زلزله سی سخت ارائه شد و بازدید از بندر انزلی برای نظارت میدانی بر پروژه های عمرانی بندر انزلی از دیگر نظارت‌های میدانی انجام گرفته طی یک سال گذشته توسط کمیسیون عمران است.
نتیجه پیگیری گزارش‌های تکلیفی دستگاه‌های اجرایی توسط کمیسیون عمران
کمیسیون عمران طی یک سال گذشته موضوعات مختلف مانند قانون تسویه مابه التفاوت قیمت تکلیفی و قیمت تمام شده هر متر مکعب آب و دفع فاضلاب و هر کیلو وات ساعت برق، قانون اجرای زمان بندی شده طرح‌ها و پروژه های مرتبط با اهداف قانون توسعه حمل ونقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت، قانون اجرائی شدن مجتمع های آبرسانی روستاها و مازاد مصارف خانگی و غیر خانگی، قانون کاهش سالانه حداقل یک درصد از هدر رفت آب در شبکه تا رسیدن به استاندارد بین المللی، ماده ۳ قانون توسعه حمل و نقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت دستگاه‌های اجرایی را از طریق مکاتبه با وزارتخانه‌های متعدد مانند وزارت نیرو، وزارت کشور، وزارت نفت و وزارت راه و شهرسازی پیگیری کرده است.
مکاتبات نظارتی کمیسیون‌های تخصصی با دستگاه‌های اجرایی
در بازه زمانی اجلاسیه اول دوره یازدهم تا تدوین این گزارش کمیسیون عمران ۱۲ مکاتبه نظارتی با وزارت کشور، وزارت راه و شهرسازی، وزارت نیرو، وزارت نفت، بنیاد مسکن، جمعیت هلال احمر، سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها و سازمان مدیریت بحران درباره گزارش اقدامات صورت گرفته در زلزله سی سخت، ارائه گزارش عملکرد بودجه ۱۳۹۹ و... داشته است.