به گزارش «نماینده» در پی بررسی تصویب طرح امضای قرارداد بین‌المللی UPOV (عضویت ایران در اتحادیه بین المللی حفاظت از ارقام جدید گیاهی ذخایر ژنتیکی، ثروت قرن بیست و یکم) که با واکنش‌های منفی نخبگان و دانشجویان همراه بوده است، بسیج دانشجویی دانشگاه‌های کشاورزی سراسر کشور پیرامون این طرح بیانیه‌ای صادر کردند.

متن این بیانیه به شرح ذیل است:

بسمه تعالی
فناوری‌های نوین تحولی فوق العاده با ارزش درجهان علم و دانش بشریت بوجود آورده است. گونه‌های بومی گیاهی، جانوری و میکروبی به منظور بهره وری بیشتر و بهتر ازمنابع طبیعی به خدمت گرفته شده و ساختار سنتی کشاورزی، صنعت، بهداشت و درمان، سوخت و انرژی را متحول کرده اند. این تحول بویژه در جهان صنعتی، به شکل غیر قابل تصوری تقاضا برای دسترسی به منابع طبیعی را افزایش داده است. این مساله از طرفی عواقب و عوارض جانبی نیز درپی داشته که مهمترین آن، کاهش منابع و مواد طبیعی درتمامی جهان وبویژه نیمکره جنوبی کره زمین می‌باشد. بر اساس گزارش‌های منتشره، بیش از نیمی از گونه‌های گیاهی و جانوری جهان در جنگل‌های کشورهای جهان سوم پراکنده شده اند.

بحران غذایی اخیر در دنیا نشان داده است که اگر کشوری قادر به تولید غذای مورد نیاز خود نباشد، به واردات مواد غذایی وابسته خواهد بود و در نتیجه نوسانات قیمت مواد غذایی در بازارهای بین المللی بر آن کشور تاثیر بسیار خواهد داشت. ایران کشوریست که بیست و شش درصد مردمانش کشاورزند و هفتاد و سه درصد کشاورزان کمتر از پنج هکتار زمین دارند؛ بنابراین بخش اعظم کشاورزان ایران در عمل کشاورزان خرده پا هستند.

در صورت از بین رفتن کشاورزی و دامداری خرده‌پا، اقتصاد ایران قادر به تولید شغل جایگزینی برای کشاورزان خرده‌پا نخواهد بود. کشاورزان خرده پا قادر به تولید غذای سالم هستند. این در حالی است که کشاورزی صنعتی به مصرف کود و سم شیمیایی که به آلودگی غذا و محیط زیست می‌انجامد وابسته است.

با نوسانات قیمت، الگوی صنعتی کشاورزی که برای تامین کود و سم شیمیایی، راه انداختن تراکتورها و... به نفت بسیار وابسته است دیگر الگوی قابل قبولی نخواهد بود.

حداقل ۱۸ ٪ از گازهای گلخانه‌ای جهان نتیجه‌ی پیروی از الگوی صنعتی کشاورزی با وابستگی شدید به مصرف مواد نفتی و تخریب محیط زیست است. این گازها موجب تغییرات و بحران‌های اقلیمی می‌شوند. نکته دیگر آنکه کشاورزی صنعتی که بر کشت تک محصولی و استفاده از بذرهایی که از نظر ژنتیکی یکنواخت هستند تکیه می‌زند که انعطاف لازم برای انطباق با محیط را ندارد؛ لذا شرکت‌های چند ملیتی و کشورهای صنعتی (یابه عبارتی شکارگران ژن) که ابزارهای معاهدات و قوانین‌بین المللی را در اختیار دارند به منبع و گونه‌های گیاهی و جانوری کشورهای جهان سوم (کشورهای جنوب) حمله ورشده و با هدف بهره برداری سودجویانه در جهت منافع اقتصادی هرچه بیشتر خود، به صورت نرمی به غارت منابع و امکانات آن‌ها می‌پردازند.

در اهداف کلان بخش کشاورزی در سند چشم انداز ۲۰ ساله کشور آمده است: 
برخورداری از سلامت، رفاه، امنیت غذایی، تامین اجتماعی، فرصت‌های برابر، توزیع مناسب درآمد، نهاد مستحکم خانواده، فقر زدایی، ریشه کن کردن تبعیض و بهره‌مندی از محیط زیست مطلوب؛ که در سند UPOV منع استفاده از بذر خود مصرفی توسط کشاورزان بیان شده است در صورتی که این بخش از سند با اهداف کلان سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و اهداف کلان بخش کشاورزی مغایرت دارد و در کشورهای در حال توسعه که هنوز خود کشاورزان ۹۰% از بذور مورد نیازشان را به صورت بذر خود مصرفی تامین می‌کنند دچار محدودیت می‌کند. جدای از این مباحث، مشکل زمانی ایجاد می‌شود که بذرهای خود مصرفی و بومی به ندرت دارای این معیارها می‌باشند، زیرا معیارهای مدنظر کشاورزان برای انتخاب بذر کاملا با معیارهای مذکور در این کنواسیون متفاوت است. بذرهای بومی بر خلاف بذرهای صنعتی که از نظر ژنتیکی یکنواخت هستند، داری تنوع ژنتیکی بالایی می‌باشند. کشاورزان ده‌ها هزار سال است که به اصلاح بذرهای بومی مشغولند. آن‌ها به دنبال فروش بالای بذر در بازارهای جهانی نیستند، بلکه مهمترین هدف آن‌ها دستیابی به بذری است که با محیط مزرعه شان سازگار باشد و لذا بی نیاز از استفاده از نهاده‌های شیمیایی باشند. حاکمیت قوانین UPOV، پیامدهایی مانند تسریع در فرسایش ژنتیکی که یکی از بزرگترین چالش‌های محیط زیست و کشاورزی پایدار به شمار می‌رود را دارا می‌باشد.

عضویت در UPOV دارای نکات قابل تاملی می‌باشد!؟ با عنایت به اینکه ایران صادر کننده بذر نبوده و قسمت اعظم بذر محصولات مختلف مانند ذرت، کلزا، سویا، پنبه، خیار، گوجه فرنگی، بنفشه، اطلسی، و ... از خارج وارد می‌شود این کنوانسیون حامی بهنژادگر خارجی است نه داخلی. یعنی ما علاوه بر قیمت بذری که تا کنون پرداخت می‌کردیم باید حقوق و مزایای بیشتری به ایشان تقدیم کنیم.
همانطور که در ابتدای متن گفته شد اکثر کشاورزان ایران خرده پا هستند که از مزرعه خود برای سال بعد بذرگیری می‌نمایند. در صورت عضویت همه آن‌ها مجبور به پرداخت مبلغی به شرکت‌های خارجی خواهند شد؛ و در صورت تخلف، صدها پرونده حقوقی در مجامع بین المللی علیه ایران طرح خواهد شد.

در برنامه‌های تحقیقات بهنژادی به منظور ترکیب صفات مطلوب، معمولا ارقامی از خارج وارد و با ارقام داخلی آمیزش داده شده و ارقام جدید حاصل می‌شوند. در صورت عضویت اینگونه تحقیقات متوقف و یا مشروط به اخذ مجوز و پرداخت سهم طرف خارجی خواهد شد.
بذر بسیاری از ارقام بومی کشور مانند گندم، شبدر، یونجه، گیاهان دارویی و ... در سال‌های گذشته از کشور خارج شده اند و هم اکنون توسط شرکت‌های خارجی به عنوان رقم ثبت شده اند، در صورت عضویت، حتی برای کشت همین ارقام ایرانی (مانند شبدر ایرانی) هم مجبور به پرداخت مبلغ به طرف‌های خارجی خواهیم شد؛ که در نهایت برای استفاده از فرآورده‌های رقم مانند روغن، کنسرو، کمپوت و ... نیز پرداخت حق بهنژادگر لازم است.

لازم به ذکر است که UPOV به سود کشاورزی صنعتی و صنعت جهانی بذر فعالیت می‌کند. عضویت در UPOV برای کشورهایی که بودجه‌های کلانی به بخش تحقیقات اختصاص داده اند و در نتیجه از بازارهای گسترده صادرات بذر برخوردارند و همچنین کشورهایی که قادر به پرداخت هزینه بالا برای بذر هستند و بذرشان را از کشورهای دیگر تامین می‌کنند مناسب می‌باشد؛ بنابراین با توجه به اینکه ایران صنعت بذر مستحکمی ندارد و صادرات بذر آن بسیار ناچیز است و همچنین تعداد بسیاری کشاورز خرده پا در آن مشغول به کار می‌باشند، عضویت در UPOV نیاز به تامل بسیار دارد.

تا زمانی که ایران به عضویت UPOV در نیامده، حق استفاده از بذر خود مصرفی در سند ملی بذر تا حدی محفوظ خواهد ماند، اما پس از عضویت مجبور به حذف این بخش از سیاست ملی در رابطه با بذر خواهیم بود.

ان شاءالله در سال اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال؛ شاهد رشد چشمگیر عرصه کشاورزی سالم وهمچنین اقدامات اجرایی مناسب دستگاه‌های ذیربط در این رابطه باشیم. در انتها یادآور می‌شویم که مجموعه بسیج دانشجویی کشاورزی کشورآمادگی خود را نسبت به هر گونه فعالیت در زمینه پیشرفت حوزه کشاورزی کشور اعلام می‌دارد و خود نیز با تیز بینی کامل تمامی فعالیت‌های این حوزه‌ها را رصد خواهد کرد. امید است با همکاری دولت و مردم شاهد بهبود وضعیت کشاورزی کشور عزیزمان، ایران باشیم.

با امید به حاکم شدن اندیشه‌های کارشناسانه و شمول رحمت الهی و اقدام و عمل هرچه بیشتر دولت، مسئولین و مردم...

- بسیج دانشجویی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
- بسیج دانشجویی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران
- بسیج دانشجویی شهید علم الهدی دانشگاه شهرکرد
- بسیج دانشجویی شهید باکری دانشگاه آزاد واحد شهرکرد
- بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد واحد شرق (قیامدشت)
- بسیج دانشجویی دانشگاه خوارزمی
- بسیج دانشجویی دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان
- بسیج دانشجویی دانشگاه علوم کشاورزی و منایع طبیعی گرگان
- بسیج دانشجویی دانشگاه ولایت ایرانشهر
- بسیج دانشجویی شهید تعریف دانشگاه کردستان
- بسیج دانشجویی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل
- بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد رشت
- بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد لاهیجان
- بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد ایلام
- بسیج دانشجویی دانشگاه شهید باهنر کرمان
- بسیج دانشجویی دانشگاه بوعلی سینا همدان
- بسیج دانشجویی دانشگاه اصفهان
- بسیج دانشجویی دانشگاه هرمزگان
- بسیج دانشجویی دانشگاه بیرجند