به گزارش «نماینده»، مقامات دولتی مرتبا هشدار می دهند ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر که در حال حاضر دانشجو هستند بزودی متقاضی کار خواهند شد ولی بازار کار در شرایط فعلی ظرفیت و توان پذیرش آنها را ندارد. در عین حال، دانشگاه ها بی توجه به اینگونه مباحث در حال رقابت برای جذب و پذیرش جوانان و پُر کردن صندلی های خالی مانده دانشگاه ها هستند.
گویی سیاست گذاری ها در این دو بخش سالهاست بدون هماهنگی صورت می گیرد و این روند همچنان نیز ادامه دارد، دانشگاه ها به راه خود می روند و بازار کار نیز. چنین به نظر می رسد که سیستم آموزش عالی کشور برای تامین نیاز بازار کار نیرو تربیت نمی کند و تنها می خواهد بار خود را به مقصد برساند.
دانشگاه ها در یکی دو دهه اخیر به کارخانجات تولید مدرک تبدیل شده اند که به زعم کارشناسان تنها باعث تغییر توقعات و خواسته های شغلی افراد جوان می شوند و غیر از این کاربرد چندانی نخواهند داشت. بسیاری از جوانان در زمان ورود به بازار کار، با نوع جدیدی از مسائل کاری که در دانشگاه ها به آنها گوشزد نشده مواجه می شوند.
افت شدید اعتبار مدارک دانشگاهی
سال ها رویه ورود صدها هزار جوان به دانشگاه ها پس از طی دوره متوسطه ادامه دارد، بدون اینکه اندک تمایلی در دانشگاه ها و یا سایر سازمان های مسئول در این بخش برای شناسایی نیازهای روز بازار کار و تربیت نیرو در آن بخش ها وجود داشته باشد. دانشگاه ها می گویند اساسا رسالتشان چیز دیگری است و این آنها نیستند که باید در زمینه کاستی های بازار کار نیازسنجی کنند.
مشکل در هر کجا باشد و مسئول هر سازمانی که باشد باعث شده تا امروز صدها هزار نفر از دانشگاه ها فارغ التحصیل شوند و متاسفانه مهارت انجام کار نداشته باشند. افراد بین دو تا چند سال از عمرشان را در دانشگاه های کشور صرف کرده اند، بدون اینکه آموزشی به آنها بر اساس نیازهای شغلی در آینده داده شود و یا حتی قبل از ورود جایی به آنها بگویند چه چیزی بخوانند بهتر است.
معمولا دانشجویان در رشته های علوم انسانی و نظری در دوره تحصیل با مباحث دنیای واقعی کار آشنا نمی شوند و تازه پس از دوران فراغت از تحصیل است که به این مشکل برخورد کرده و آن را لمس می کنند. کارشناسان بازار کار می گویند باید این روند متوقف شده چرا که دیگر کشور به افراد با مدارج بالای علمی که مهارت انجام کار ندارند، نیازی ندارد.
کشور امروز با انبوهی از جوانان فارغ التحصیل دانشگاهی مواجه است و در این زمینه کمبودی وجود ندارد. چیزی که مهم است اینکه باید در رشته های دانشگاهی بازنگری اساسی صورت گیرد. اگر جوانان در زمان ورود به دانشگاه ها متوجه هدر دادن عمر گرانبهای خود و هزینه در رشته ای که برای آن نیازی در بازار کار وجود ندارد نیستند، این سیستم آموزشی است که باید آنها را آگاه و به راه درست هدایت کند.
سوال این است که چرا هر ساله تنها این مسئله از سوی دانشگاه ها مطرح می شود که در فلان رشته چه تعداد ظرفیت پذیرش در کدام واحد دانشگاهی وجود دارد، اما به این مسئله اساسی توجهی نمی شود که آیا افراد می توانند پس از طی دوره کوتاه دانشگاه، وارد بازار کار شوند. ساده اینکه چرا هیچ نهاد و دستگاهی برای جلوگیری از هدر رفتن سرمایه های انسانی جوان جامعه هشدار نمی دهد برخی رشته ها بازار کاری ندارد.
برخی فقط می‌خواهند مدرک بگیرند
البته نمی توان این مسئله را نیز از یاد بُرد که تب مدرک گرایی و تمایل شدید به تحصیلات در سطح عالی دانشگاهی نیز در جامعه وجود دارد و این مسئله نیز باعث بدتر شدن اوضاع شده است. همچنین نباید این مسئله را نیز فراموش کرد که برخی تلاش می کنند فقط یک مدرک از دانشگاه داشته باشند نه اینکه برای آن آینده شغلی هم متصور باشد.
از آنسو این مسئله وجود دارد که آیا کشاندن جوانان به دانشگاه ها و پُر کردن کلاس ها در رشته های مختلف، نوعی کسب درآمد برای دانشگاه ها شده است؟ هر چند وظیفه آگاهی بخشی به جوانان به نوعی وظیفه مدارس و سیستم آموزش و پرورش در دوران تحصیلات پایه نیز است، ولی دستکم می توان از طریق بازنگری در برخی رشته ها، توقف جذب تا مدت زمان مشخصی، به روز کردن مطالبی که در هر سطح دانشگاهی ارائه می شود و اقداماتی از این دست؛ جوانانی آماده تر برای بازار آینده کار کشور تربیت و روانه دنیای واقعی کار کرد.
حالا مدتی است صحبت از این می شود که باید از طریق ارائه آموزش های مهارتی، خلاء بین آموزش های تئوریک دانشگاه ها و نیاز بازار کار کشور را پُر کرد و به بیان ساده تر جوانان دانشگاهی را آماده ورود به بازار کار کرد. متاسفانه به دلایلی که ذکر شد، امروز ۴۰ درصد کل بیکاران کشور را فارغ التحصیلان دانشگاهی تشکیل می دهند.
کورش پرند؛ معاون وزیر کار با اراه گزارشی از وضعیت تحصیلات جوانان دانشگاهی، به تبیین الگوهای آموزش های مهارتی منجر به توسعه اشتغال پایدار گفت: سازمان آموزش فنی و حرفه ای آماده پیاده سازی مدل های آموزش مهارتی است. پرند اظهارداشت: ما پیشنهاداتی را برای کارآفرینان مطرح خواهیم کرد تا بر این اساس، بازار کار مطلوبی را ایجاد نمایند.
وی با بیان اینکه ۶۳ میلیون نفر جمعیت در سن کار در کشور وجود دارد اظهارداشت: از این تعداد ۲۳ میلیون نفر فعال و ۴۰ میلیون نفر غیرفعال هستند که این مفهوم در آمارهای مربوط به نرخ بیکاری ۱۱ درصدی مطرح نشده است.
۴۰ درصد بیکاران دانشگاه رفته‌اند
پرند با اشاره به اینکه جمعیت بیکار جامعه جنسیت و سطح تحصیلات متفاوتی نسبت به گذشته دارند تصریح کرد: بیش از ۴۰ درصد جمعیت بیکار جامعه تحصیل کرده اند و این یعنی از هر ۱۰۰ فارغ التحصیل دانشگاه، ۱۹ نفر بیکار هستند.
این مقام مسئول در وزارت کار جذب سرمایه گذار و ایجاد واحدهای تولیدی و صنعتی را یک برنامه ریزی بلندمدت جهت ایجاد اشتغال برشمرد و تاکید کرد: با توجه وجود قشر فارغ التحصیلان و زنان فاقد کار، باید از استراتژی های کوتاه مدت نظیر توسعه کسب و کار کوچک و خُرد و مشاغل خانگی برای رسیدن به این مقصود، بهره برد.
معاون وزیر تعاون، کار و رفاه بیان داشت: با اجرای الگوی آموزشی بازار محور از توانمندی افراد در جهت تولید و اشتغال بهتر می توان بهره مند شد. وی اجرای طرح توانمندسازی و آموزش های مهارتی روستائیان، عشایر و مناطق محروم و مرزی کشور با رویکرد اشتغال پایدار در جهت عدالت آموزشي و به منظور جلوگيري از مهاجرت روستائيان و مشكل حاشيه نشيني و سكونت گاه هاي غيررسمي را از برنامه هاي مهم فنی و حرفه ای در سال جاري اعلام کرد.
وی با بیان اینکه جلوگیری از مهاجرت روستائیان به شهرها از برنامه های بلندمدت سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور است گفت: برای جلوگیری از سکونت های غیر رسمی و حاشیه نشینی شهرها باید رفاه اجتماعی را در روستاها بالا ببریم و آن چیزی که برای سازمان در این خصوص مهم است بحث توانمندسازی و آموزش های مهارتی روستائیان است.
تدوین ۱۰ برنامه مهارت آموزی فارغ التحصیلان
معاون وزیر کار گفت: در حال حاضر ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار دانشجو در کشور وجود دارند که یکی از مهم ترین مشکلات آنان هرم دانشجویی است، یعنی ۶۶ درصد در حوزه کارشناسی و کمتر از ۲۳ درصد در حوزه کاردانی هستند، یعنی به ازای هر یک کاردان، ۳ کارشناس حضور دارند که این نسبت باید برعکس باشد.
پرند با بیان اینکه فارغ التحصیلان دانشگاهی در مقطع کارشناسی برای ورود به بازارکار بایستی مهارت های لازم را کسب نمایند افزود: طرح ارتقاء شایستگی های حرفه ای دانشجویان و دانش آموختگان دانشگاهی با رویکرد رفع نیاز بازار کار کشور در سال ۱۳۹۳ به صورت پايلوت اجرا شده و در حال حاضر سازمان آموزش فني و حرفه اي با تدوين ۱۰ زير برنامه براي اجراي طرح مذكور آمادگي اجراي گسترده اين طرح را در سراسر كشور دارد.