نماینده؛ محمد صالح جوکار*/ مذاکرات هسته‌ای برای نگارش برنامه جامع اقدام مشترک بین ایران و گروه ۱+۵، در حالی در پایتخت اتریش ادامه دارد که یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، از ایران خواست از خطوط قرمز ترسیمی‌اش عقب‌نشینی کند و گفت: «در بسیاری از کشورها هر از چند گاهی ما درخواست دسترسی به سایت‌های نظامی می‌کنیم، پس چرا ایران نه؟ اگر ما دلیلی برای درخواست دسترسی داشته باشیم این کار را می‌کنیم و بر اساس چارچوب، ‌ ایران باید آن را بپذیرد.» از سوی دیگر، رئیس‌جمهور آمریکا  روز گذشته در مصاحبه با روزنامه الشرق الاوسط  بار دیگر با تکرار اتهامات واهی خود علیه ایران مدعی شد که تهران از تروریسم حمایت می‌کند و ثبات منطقه را برهم می‌زند. وی در بخشی از این مصاحبه گفت: «ما همچنین به اجرای تحریم‌ها علیه ایران به‌خاطر حمایت این کشور از تروریسم و کارش در زمینه برنامه موشک‌های بالستیک خودش نیز ادامه داده‌ایم. این تحریم‌ها را در آینده ــ حتی اگر به توافقی هسته‌ای با ایران برسیم ــ اجرا خواهیم کرد.» آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان هم در دیدار با ریو ریولین، رئیس اسرائیل در برلین گفت واقعیت حال حاضر نشان می‌دهد که هیچ قولی درباره توافق هسته‌ای میان قدرتهای جهانی و تهران نمی‌توان داد و تصریح کرد فن‌آوری هسته‌ای ایران طی دهه گذشته پیشرفت قابل توجهی داشته است اما درصورت دستیابی به توافق جامع ممکن است مانع از این پیشرفت شد.  مقارن با این فضا، نکات زیر قابل اعتناست: ۱- نکته‌ای که در ابتدا باید به آن اشاره کرد، پیشگام بودن آژانس انرژی اتمی برای تهیه مقدمات ارسال پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت است؛ بنابراین اظهارات آمانو درباره الزام ایران به بازرسی از مراکز نظامی، اتفاق عجیب و دور از انتظاری نیست. در حالی که طبق قوانین بین‌المللی امضاء «پروتکل الحاقی» اختیاری است و از وظایف تعیین شده کشورهای عضو معاهده منع گسترش سلاح‌های اتمی نیست، سخنان اخیر رئیس آژانس انرژی اتمی حاکی از این است که وی همانند سلف خود (محمد البرادعی) در تمهید طرح شدن پرونده هسته‌ای ایران در شورای امنیت، جا پای وی گذاشته و بار دیگر نقش غیرسازنده آژانس در حل شدن نهایی پرونده هسته‌ای ایران را رونمایی کرده است. ۲- در هیچ ماده ای از پروتکل الحاقی تکلیف و الزام روشنی برای دسترسی و بازرسی سایت های نظامی برای کشورهای امضاء کننده، معیّن نگردیده است. یک جستجوی کوتاه در متن پروتکل کافی است تا نشان دهد در هیچ کجای متن آن، به عبارت «نظامی» اشعار نشده است. لازم به یادآوری است که عمده اطلاعات آمانو در ارتباط با احتمال وجود ابعاد نظامی در برنامه هسته‌ای ایران، همان مسائلی است که موسسه تحت امر «دیوید آلبرایت» (رئیس مؤسسه علم و امنیت بین‌الملل آمریکا) آنها را بر اساس یک ‌سری عکس‌های ماهواره‌ای از یک سایت نظامی منتشر کرده است. عناد وی با انقلاب اسلامی از گزارشات و اظهارات گذشته و حال وی درباره برنامه هسته‌ای کاملاً هویداست. ۳-عبارتی که باعث الزام آژانس به بازرسی از مراکز نظامی شده، ماده چهار پروتکل الحاقی است که تاکید می‌کند: «چرا و چه موقع دسترسی‌های تکمیلی باید انجام شود. این دسترسی می‌تواند جهت اطمینان از فقدان هسته‌ای و فعالیت‌های انجام نشده و رفع سؤالات در ارتباط با صحیح و کامل بودن اطلاعات فراهم شده بر طبق ماده ۲ یا حل هر گونه تناقض در رابطه با این اطلاعات باشد. دسترسی‌های تکمیلی همچنین می‌تواند جهت تأیید وضعیت برچیده شدن یک مؤسسه یا مکانی خارج از مؤسسات که معمولاً مواد هسته‌ای در آن‌ها به کار رفته‌اند، باشد.» رئیس سازمان بین المللی انرژی اتمی اما توضیح نداده است که چگونه می‌توان بر اساس پروتکل الحاقی، کشوری را به دسترسی به مراکز نظامی مجبور کرد در حالی که اساساً این پروتکل در کشور، مراحل تصویب قانونی خود را طی نکرده است! ۴- بر اساس بند (ج) ماده پنج این پروتکل، دسترسی به مراکز مورد نظر آژانس، مستلزم ارائه شواهد، مدارک و نیز توجه آژانس به ملاحظات مختلف کشورهای عضو از جمله ملاحظات امنیتی است. در نتیجه چنانچه بر اساس مصالح ملی و امنیتی کشور امضاء کننده «کشور عضو نتواند امکان دسترسی به این مکان‌ها را فراهم آورد، باید فوراً تلاش معقول خود را جهت برآوردن خواسته‌های آژانس از مناطق مجاور یا از طریق روش‌های دیگر به کار بندد.» این همان بندی است که باید در استدلال‌های مسئولین برای ردّ درخواست آژانس (در صورت تصویب اجرای داوطلبانه پروتکل در مجلس شورای اسلامی) مورد تاکید قرار گیرد. ۵- آژانس تاکنون در هیچ‌ یک از گزارش‌های دو پهلوی خود نتوانسته است ثابت کند که انحرافی در برنامه هسته‌ای ایران رخ داده است. هرچند آمانو در گزارش‌های خود تلاش کرده نتیجه‌گیری مشخصی به نفع برنامه هسته‌ای ایران نداشته باشد اما تردیدی نیست نکته‌ای که به درخواست اخیر آمانو رسمیت دهد، در هیچ‌یک از گزارش‌های آژانس وجود ندارد. ۶- به فرض محال، چنانچه حتی آنطور که آمریکا و غرب خواب آن را دیده‌اند، بازرسی از مراکز نظامی ممکن باشد، بدون وجود یک طرح کلان و روشن، بازدید از این مراکز هم رافع ابهامات ساختگی آنان نخواهد بود زیرا راه بر ادامه بهانه‌جویی‌های آژانس باز خواهد ماند؛ همان‌طور که پیشتر نیز دو بازدید از مرکز نظامی پارچین صورت پذیرفت و هنوز هم زیاده‌خواهی غرب متوقف نشده است. ۷- یکی از مواردی که از این نهاد به اصطلاح‌ بین‌المللی دیده شده، افشای اطلاعات حساس و محرمانه هسته‌ای کشورمان است که به لحاظ حقوقی غیر قانونی و از بُعد انسانی نیز غیر اخلاقی است. چنین اقداماتی نشان می‌دهد که این مرکز بین‌المللی به محل جاسوسی سازمان‌های اطلاعاتی غربی و صهیونیستی تبدیل شده است، آن هم در شرایطی که برنامه هسته‌ای ایران مستمراً از سوی برخی رژیم‌ها مورد تهدید نظامی قرار می‌گیرد و دانشمندان هسته‌ای ایران علناً توسط سرویس‌های جاسوسی غربی – صهیونیستی ترور می‌شوند. اظهارات اخیر باراک اوباما مبنی بر ادامه تحریم ها حتی در صورت رسیدن به توافق هسته‌ای و الزام شرم‌آور آژانس برای بازرسی بیگانگان از مراکز نظامی، در تناقض آشکار با خطوط قرمز ترسیمی از سوی رهبر معظم انقلاب است. تصریح صدر اعظم آلمان به امکان سد نمودن پیشرفت هسته‌ای ایران، آن هم در حضور رئیس رژیم صهیونیستی همه و همه حاکی از یک سناریوی از پیش طراحی شده خطرناک برای آینده ایران است. مشخص است که اساس منطق تکیه کردن و اعتماد بر نهادها و کشورهای بدسابقه برای اثبات صلح‌آمیز بودن برنامه‌ هسته‌ای کشورمان، پایه و اساسی سست و متزلزل است و اینجاست که باید به این سخن حکیمانه رهبر فرزانه انقلاب رسید که «من به مذاکرات خوش‌بین نیستم.»

*عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی

منبع: حمایت