به گزارش نماینده، موضوع هسته‌ای علاوه بر اهمیت مباحث فنی از منظر راهبردی و استراتژیک به یکی از اصلی‌ترین مسائل کشور طی ۱۰-۱۲ سال گذشته تبدیل شده و چگونگی مدیریت این موضوع و آنچه در توافق نهایی احتمالی در سه ماه آینده خواهد گذشت، می تواند بر بسیاری از مولفه‌های قدرت ملی و امنیت ملی در ایران تاثیرگذار باشد.
به منظور بررسی ابعاد مختلف فنی و بویژه راهبردی موضوع هسته‌ای، تسنیم با دعوت از آقایان فریدون عباسی رئیس سابق سازمان انرژی اتمی و مهدی محمدی کارشناس مسائل راهبردی هسته‌ای به واکاوی زوایایی پرداخته است که به نظر می‌رسد برای درک بهتر از "آنچه درباره تاسیسات هسته‌ای و فضای سیاسی کشور در این باره تاکنون گذشته و آنچه در مسیر پیش‌رو باید بدان توجه ویژه‌ای داشت" از اهمیت بالایی برخوردار است.
دو کارشناس شناخته شده این حوزه، در این میزگرد که بیش از ۲ و نیم ساعت به طول انجامید نکات مهمی را در حوزه تخصصی خود مطرح کردند و گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم بنا دارد با توجه به اولاً اهمیت موضوعات مطرح شده و ثانیاً مطول بودن آنها، این میزگرد را به صورت موضوعی و مجزا در چند بخش مختلف به خوانندگان خود تقدیم کند. آنچه در ادامه می‌آید بخش اول از مطالب مطرح شده توسط آقای مهدی محمدی است.
مهدی محمدی در این میزگرد تسنیم و در ابتدای ورود خود به مبحث با تاکید بر اینکه "توافق احتمالی درباره پرونده هسته‌ای ایران به آینده متغیرها و پارامترهای امنیت ملی کشور ظرف ۲ الی ۳ دهه آینده شکل خواهد داد"، خاطرنشان کرد: این توافق از این حیث بسیار کلیدی است، زیرا دارای تاثیرات قابل توجه بر وضعیت آینده علمی، سیاسی، دیپلماتیک و امنیتی کشور خواهد بود.
*** توافقی که سرنوشت عمومی کشور به آن گره خورده نمی‌تواند محفلی باشد
وی بر همین اساس تاکید کرد: توافقی با این درجه از اهمیت نمی‌تواند در خفا و به طور محفلی و توسط یک جریان انگشت شمار و معدود طراحی و مدیریت شود، این موضوعی است که به سرنوشت عمومی کشور و سرنوشت فرزندان ما گره خورده است، بنابراین اگر قرار باشد کشور به نحو بلند مدت زیر بار تعهداتی برود، حتما باید برای آن یک اجماع ملی شکل بگیرد و موضوع باید از حالت محفلی و سیاسی خارج شده و مردم باید بدانند که قرار است ظرف دو-سه دهه آینده حقوق خود را با چه چیزی معاوضه کنند و داده‌ها و ستانده‌های آن و مکانیسم تصمیم‌گیری در این توافق و توازن داده‌ها و ستانده‌ها برای مردم باید شفاف باشد و آنها مطمئن باشند که نظر رهبر معظم انقلاب اسلامی کاملا تامین شده است.
این کارشناس مسائل راهبردی با ذکر این نکته که "به نظر من برای آینده‌ای که ما انتظار داریم، باید خروجی این توافق برای مردم و نخبگان شفاف شود" تصریح کرد: گریز از نشستن با کسانی که نسبت به آینده کشور دغدغه دارند، متهم کردن آنها، نشنیده گرفتن صدا و استدلال‌های آنها و پریدن از روی مجموعه دغدغه‌هایی که در سطوح مختلف کشور وجود دارد و صرفاً پیگیری کردن یک پروژه سیاسی خاص یکی از نگران کننده‌ترین اتفاقاتی است که باید همه از آن پرهیز کنند. الان خیلی مخاطب من تیم مذاکره کننده نیست، تاکید من این است که هرگونه راه حل بلندمدت درباره پرونده هسته‌ای باید مستظهر به پشتوانه اجماع ملی باشد.
محمدی تاکید کرد: نکته دومی که وجود دارد و به نظر من حساس و کلیدی است، این است که اساساً مشارکت دادن طرف غربی در تعریف برنامه‌های امنیت ملی ایران- که سالهاست جزو مهمترین آرزوهای غربی‌هاست- جزو نگرانی‌های جدی است که من ترجیح می‌دهم الان به‌عنوان یک مقدمه قبل از شروع بحث به آن بپردازم.
وی در این باره افزود: یکی از مهمترین اتفاقاتی که در این توافق و قبلاً هم در ژنو رخ داده بود، این بود که ما به طرف مقابل اجازه دادیم در تعریف یک برنامه هسته‌ای برای ایران مشارکت کنند. الان من از تعبیر نرمی استفاده می‌کنم و نمی‌گویم که اساساً پذیرفتیم آنها برای ما تعیین کنند که چقدر برنامه هسته‌ای داشته باشیم، بلکه می‌گویم حداقل اتفاقی که افتاده این است که گفتیم باید یک توافق دو طرفه‌ای در تعریف میزان برنامه هسته ای مجاز برای ایران وجود داشته باشد.
به گفته این کارشناس مسائل سیاسی و هسته‌ای، این اقدام جزو راهبردی‌ترین اهداف طرف غربی است که شرایط در ایران به گونه‌ای باشد که آمریکایی‌ها بتوانند در تعریف برنامه‌های امنیت ملی ایران مشارکت کنند، یعنی آنها در تعریف برنامه موشکی مجاز، برنامه منطقه‌ای مجاز، برنامه سایبری مجاز برای ایران و استراتژی حقوق بشری مجاز برای ایران مشارکت داشته باشند، منظور من این است که این مسئله انتها ندارد ووقتی باب آن باز شد طرف غربی تلاش خواهد کرد آن را به همه حوزه های امنیت ملی سرایت بدهد.
وی تاکید کرد: اگر ما پذیرفتیم کشوری هستیم که تعهدات بین‌المللی خود را نقض کرده و درباره خود نگرانی‌هایی ایجاد کرده و تا اطلاع ثانوی در توافق با چند کشور برجسته دنیا از نرم‌های بین‌الملی استثنا می‌شویم، به طور طبیعی چیزی که باید انتظار داشته باشیم این است که این مسئله در سایر پرونده‌ها نیز به مدلی برای برخورد با ایران تبدیل شود و فردا خواهند گفت که اگر می‌خواهید نگرانی بین‌المللی درباره آن وجود نداشته باشد برنامه موشکی شما هم باید به نحو دو جانبه تعریف شود، برنامه سایبری ما هم همینطور و... و. این یک خطر راهبردی برای کشوری مثل ایران است که استقلال برای آن اهمیت جدی دارد.
محمدی معتقد است: مهمترین مشخصه‌های مفهوم استقلال این است که ما خودمان بتوانیم برنامه‌های کلیدی و کلان امنیت ملی خود را تعریف کنیم، هم اصل آن را و هم ابعاد آن را. مشارکت دادن دشمنان ما در چنین فرآیندی ضرورتاً به آن معناست که ما از بعضی از مهمترین فرصت‌های خود در این حوزه‌ها محروم خواهیم شد.
*** نگاه برخی مسئولان به موضوع هسته‌ای به عنوان "کمپین انتخاباتی" خطر بزرگی است
این کارشناس مسائل استراتژیک در بخش دیگری از سخنان خود با تاکید بر اینکه نکته مهم دیگر "آمیخته شدن شدید موضوع مذاکرات هسته‌ای با مسائل انتخاباتی و سیاسی و جناحی در ایران است" خاطرنشان کرد: من متأسفم که بگویم نشانه‌های روشنی وجود دارد که نگاه بعضی از افراد مسئول درباره پرونده هسته‌ای ایران نگاهی هسته‌ای نیست، بلکه نگاه کمپین انتخاباتی است. آقای رئیس جمهور از ابتدای سال به این طرف دو مرتبه تذکر دادند که ما امسال در ایران انتخابات داریم، معاون اول رئیس جمهور در نشست انتخاباتی یک حزب خاص شرکت کرده و در آن راجع به توافق هسته‌ای صحبت کرده، مرتبطین این دولت هم می‌گویند که ما باید میوه توافق لوزان را در انتخابات مجلس بچینیم، قبل از همه اینها هم در شورای روابط خارجی گفتند اگر با ما توافق نکنید ما انتخابات مجلس را در ایران می بازیم.
محمدی ادامه داد: حرفی نیست، دولت در ایران یک جریان سیاسی با منافع و تعلقات سیاسی خاص است و احتمالا علاقه‌مند است که در انتخابات مجلس شرکت کند، مانعی هم ندارد. اما گره زدن سرنوشت یک پرونده مهمی مثل پرونده هسته‌ای ایران به تعلقات سیاسی و جناحی یک جریان خاص، این نگرانی را ایجاد می‌کند که برای یک جریانی در ایران اصل توافق مهمتر از متوازن بودن آن است، زیرا در اصل برای توافق کارکرد سیاسی و انتخاباتی قائل است، و به همین دلیل پارامترهای هسته‌ای و امنیت ملی به ملاک‌های درجه دو تبدیل می‌شوند. به عبارتی پارامترهای اصلی و درجه اول به پارامترهای سیاسی و تبلیغاتی تبدیل شده‌اند تا بتوانند توافقی کنند که از آن بهره‌‌برداری سیاسی کنند.
وی در پایان این بخش از اظهارات خود خاطرنشان کرد: من نمی‌گویم قطعاً اینگونه است، اما علائم نگران کننده‌ای وجود دارد و دولت باید بتواند به نحو قاطع دستورکارهای داخلی سیاسی خود را از دستور کار هسته‌ای تفکیک کند، در غیر این صورت نگرانی‌های جدی در این باره وجود دارد که آیا منافع ملی به اندازه کافی در این توافق مراعات می‌شود یا خیر!؟
نظر شما