به گزارش نماینده به نقل از فارس، از عراقی‌های مقیم ایران است که بعد از سقوط صدام و مساعد شدن شرایط بار دیگر راهی دیار مادری‌اش یعنی نجف اشرف شد. مدت ۸ سال از سوی آیت‌الله سیستانی مسئول کتابخانه حضرت امیرالمؤمنین(ع) می‌شود و بعد از مدتی به علت علاقه به کارهای پژوهشی با مرکز فرهنگی عتبه مقدسه عباسیه همکاری می‌کند، حجت‌الاسلام سیدهاشم میلانی در این مدت مرکز اسلامی مطالعات استراتژیک در کربلا را راه‌اندازی کرده است که بیشترین تمرکز این مرکز انتشار مقالات و مجلات درباره مباحث استشراق و اسلام‌شناسی غیر مسلمانان، مباحث اعتقادی شیعه، جریان فکری در جامعه علمی امروزی شیعه در مواجهه با استشراق و مواجهه با فرق دیگر اسلامی است، به منظور آشنایی با فعالیت‌های فرهنگی عتبه عباسیه در نشر معارف اسلامی شیعی (العتبة العباسیة المقدسة، قسم الشؤون الفکریة والثقافیة) با وی گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌آید:

تأسیس مرکز اسلامی مطالعات استراتژیک از سوی عتبه عباسیه

*چگونه ایده تأسیس مرکز اسلامی مطالعات استراتژیک در کربلا زده شد؟

-در سال گذشته پیشنهادی را به تولیت آستان حضرت ابوالفضل(ع) جهت تأسیس مرکز مطالعات راهبردی دینی - فرهنگی که احساس نیاز می‌شد و جای آن خالی بود، مطرح کردم، در ایران الحمدلله در این رابطه خیلی کارها انجام شده است، اما با زبان عربی و بار رویکرد شیعی کمتر کار شده که با اقبال مواجه شد و این مؤسسه را تأسیس کردیم.

با توجه به اینکه آستان حضرت ابوالفضل(ع) فعالیت‌های فرهنگی گوناگونی دارد و یکی از این فعالیت‌ها شامل کتابخانه، واحد نسخ خطی، مدارس عمومی ویژه آقایان و بانوان، دارالقرآن و فعالیت‌های فرهنگی مختلف است، اما هدف از تأسیس مرکز مطالعات ارائه و شناسایی چالش‌های درباره فکر، فرهنگ و ادبیات شیعی و اسلامی و دادن راه‌حل‌هایی برای رونق این چالش‌ها است، در این زمینه حدوداً چند محور مهم چالش فرهنگی مشخص شده است: اولین موضوع هدف ما، وهابی‌ها، سلفی‌ها و تکفیری‌ها است که حتی خود سنی‌ها در عربستان سعودی از تکفیری‌ها و سلفی‌های افراطی اعلام بیزاری می‌کنند، یکی از عمده کارهای ما شناسایی این جریان‌ها و جریان‌هایی که به آن تکیه می‌کنند.

نقد مستشرقین غربی که روایت‌گر شرق شدند

دوم؛ پرداختن به استشراق است، مستشرقین دیدگاه خاصی راجع به اسلام و به خصوص تشیع دارند که عموماً زیاد موافق آنها نیستیم، زیرا نکته مهم این است که دیدگاه غرب نسبت به شرق، از کانال نگاه مستشرقین عبور می‌کند، در این خصوص کار ویژه‌ای به زبان عربی انجام نگرفته است، به همین منظور  اهتمام ویژه‌ای به بحث مستشرقین صورت گرفت تا استشراق قدیم، استشراق معاصر مورد کنکاش قرار گیرد، همچنین اطلاعاتی درباره کتاب‌های استشراقیون تدوین شد که در دو قسمت به آن‌ها پرداخته شده است، یکی با عنوان «استشراق فرهنگی» که در قالب کتاب‌ها، دانشگاه‌ها و مؤسسات تعریف می‌شود و دیگر «استشراق سیاسی» همین کارهایی که در رسانه‌های عمومی انجام می‌دهند که در این حیطه بیشتر استعماری و اطلاعاتی است، بنابراین سعی می‌کنیم به هر دو طیف استشراق فرهنگی و سیاسی بپردازیم و فعلاً‌ در حال چیدمان اطلاعات هستیم.

سومین کاری که در این مؤسسه انجام می‌شود، بررسی مسایل روز و جدید در حوزه فلسفه دین و سکولاریسم است که با مطالعه در متون، کتاب‌های مستشرقین و نفی دیدگاه آن‌ها به زبان عربی است، غرب‌شناسی و بیان دیدگاه مسلمانان و شیعیان نسبت به غرب چهارمین حوزه فعالیتی این مرکز است که سعی می‌شود با شناسایی نکات مثبت و منفی غرب، در مواجه با غرب، غربزده نشویم.

پنجمین محور فعالیت ما مربوط به فعال کردن سایت‌ها، شبکه‌های ماهواره‌ای و رصد کردن کانال‌های ماهواره‌ای است که تا کنون بیش از ۱۵۰ مرکز به زبان‌های عربی، فارس، انگلیسی، آلمانی و ... رصد شده است و در قالب بولتن محرمانه به شخصیت‌های فرهنگی و علمی عراق ارسال می‌شود تا مطالعه کنند.

البته سایت «العقیده» به تازگی راه‌اندازی کردیم تا مستندهای دینی و عقیدتی تولیدی خود را در فضای مجازی منتشر کنیم، البته این موضوع را اضافه کنم که خروجی این چهار محور در قالب کتاب‌ها نمود یافته است که تعدادی از آن‌ها به زبان عربی منتشر شده و تعدادی دیگر از زبان فارسی به عربی در حال ترجمه است، در شکل دوم هم انتشار مقالات پژوهشی راجع به تاریخچه استشراق است که در مجله «دراسات استشراقیة» منتشر می‌شود و دیگر «مجلة العقیدة» راجع به عقاید، کلام و شبهات  است که تا کنون سه شماره از آن منتشر شده است.

ساخت مستندی که جنایات وهابی‌ها در حمله به کربلا را روایت می‌کند 

*پس می‌توان گفت عمده فعالیت‌های شما در زمینه روشنگری حرکت‌های تکفیری است!؟

-بله! در خصوص وهابیت و سلفیت مقالات و کتاب‌هایی چاپ شده و خواهد شد، همچنین میزگردها و کنفرانس‌هایی در این باره انجام گرفته است، البته دو کار مهم درباره وهابیت در دست اقدام داریم که کار نخست مربوط به ساخت مستندی درباره حمله وهابیت به کربلای معلا که در دست اقدام است، امسال که در سال ۱۴۳۶ هجری قمری به سر می‌بریم، ۲۲۰ سال از حادثه ناگوار حمله وهابیت به عتبه حسینه و عباسیه می‌گذرد که در روز عید غدیرخم و ۱۸ ذی‌الحجه روی داد و حدود چهار تا پنج هزار نفر به دست وهابیون به شهادت رسیدند.

نمایی از مستند جنایات وهابیون در کربلا (نقاشی به یادگار مانده)

کار دوم ما انتشار ویژه‌نامه‌ایی راجع به وهابیت در مجله العقیده است که به نقد نقد افکار وهابیت، شخصیت‌های وهابی و تاریخچه جنایات آن‌ها می‌پردازد، البته ویژه‌نامه دیگری در آینده نزدیک به نام سلفی‌گری معاصر با رویکرد سیاسی دینی به شکل بولتن خبری منتشر می‌شود.

*در مستند حمله وهابیت به کربلای معلا چه تصاویر یا اسنادی نشان داده می‌شود؟

- در این مستند اسنادی از جمله بازگویی حادثه به روایت سفیر فرانسه یا تاریخ‌نگاری ایرانیان، ‌ گردهمایی مجالس ملی ایران در محکومیت آن، آرشیو و اسناد ترکی -با توجه به اینکه کربلا در آن زمان در دست امپراطوری عثمانی بوده است-، با کمک دوستانی که در ترکیه هستند و در زمینه تاریخ کار می‌کنند، اشاره می‌شود.

*نوع فعالیت مرکز فرهنگی عتبه عباسیه بر حول چه محوری است؟

-روش‌کاری در این مرکز مبتنی بر اساتید شیعه و مراجع عظام متقدم و متأخر مانند شیخ صدوق، شیخ طوسی، شیخ مفید و مراجع حاضر است، در واقع قصد ما دفاع از این مبانی‌ها است.

زیارت اربعین بسیار پر ابهت و با عظمت برگزار شد

*با توجه به اقبال عمومی به زیارت اربعین و حضور پرشور شیعیان و محبان اهل بیت(ع) در این مراسم بال عظمت، این مرکز چه تمهیداتی را برای کار فرهنگی در نظر گرفته است؟

-زیارت اربعین، یک زیارت بسیار سنگین است، امسال که بیشتر شبکه‌ها به خصوص صداوسیمای ایران به عمق این مطلب پرداخت، ما از نزدیک‌ شاهد این قضیه بودیم که زیارت اربعین بسیار پرابهت، با عظمت و سنگین زیارت اربعین برگزار شد، با توجه به کمبودهای خدماتی، نبود امنیت در برخی مکان‌ها، کمبود وسایل حمل و نقل، بندگان خدا ۸۰، ۱۰۰ و ۲۰۰ کیلومتر  پیاده‌روی کردند و هنگام برگشت هم ۴۰ و ۵۰ کیلومتر با پای پیاده باید می‌رفتند تا ماشین پیدا کنند، هر چند این زیارت با سختی فراوان انجام شد، با این وجود، سال به سال بر تعداد زوار اضافه می‌شود.

لزوم همکاری فرهنگی عتبات و ایران  

در این رابطه نیاز است که یک کار فرهنگی مثبت بر مبنای قرآن و اهل بیت بدون رویکردهای سیاسی مختلف انجام شود، متأسفانه امسال برخی جریان‌های سیاسی مشهود بود و بعضی از اهانت‌های مختلف توسط طیف‌های سیاسی گوناگون زده شد، این رفتارها، حالت خوبی نیست و نباید اتفاق بیفتد، بلکه همه باید دست به دست هم دهند تا زیارت اربعین، زیارت اهل بیتی شود، در این زمینه عتبات و دولت جمهوری اسلامی ایران با توجه به رابطه عمیق فرهنگی و معنوی می‌توانند کارهای مثبتی انجام دهند، عتبات هم با توجه به جایگاه و مقام والایی که دارد می‌تواند راهگشا باشد، البته با کارهای فرهنگی سبک مانند بروشور، پوستر، پلاکارد، صوت و تبلیغات که به طور مثال در حال حرکت گوششان شنوا خواهد بود و استفاده خواهند کرد، چون مردم با یک هدفی می‌آیند و کارهای فرهنگی سنگین را نمی‌شود در اینجا انجام داد.

جایگاه سه محور ایران، عراق و لبنان در گسترش معارف اهل بیت

*با توجه به اینکه مردم از کشورهای مختلف مانند کشورهای حاشیه خلیج فارس، اروپا و بعضاً آفریقا حضور دارند، نوع افق فرهنگی عتبه عباسیه برای بهره‌گیری بیشتر از پتانسیل اربعین حسینی چیست؟

-غیر از حضور زیاد مردم ایران و لبنان، جمعیت دیگر کشورها شاید کمتر از نیم درصد باشد، سنگینی کار بیشتر دور طیف خودمان هست؛ یعنی محور عراق، ایران و لبنان که اگر امکانات اجازه دهد، قطعاً بیشتر خواهد بود، من گمان می‌کنم انجام دادن تبلیغات دینی بر محور ثقلین قرآن و اهل بیت کار زیادی را نیاز دارد که انسان تشخیص دهد چالش‌‌های فرهنگی کجا است، اینکه روایات و احادیث استخراج شود و به شکل هنرمندانه نوشته شود یا مطالب صوتی متعددی تدوین شود و طول سال نهادهای مختلف کار کنند، امیدوارم إن‌شاء‌الله با همکاری مرجعیت و عتبات مقدسه در عراق این کارها به ثمر بنشیند.

  «ایام» جمع یوم به معنای روز و «بیض» جمع «ابیض» به معنای سفید و درخشان است که به روزهای سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم هر ماه قمری گفته می‌شود، بنا به روایات ایام البیض ماه‌های رجب، ‌ شعبان و رمضان دارای فضیلت بسیار است که در فقه اسلام بر اقامت سه روز در مسجد جامع برای عبادت خدا و تهذیب نفس اطلاق می‌شود.

رسول اکرم(ص) در مورد فضایل این ایام می‌فرماید: هر کس یک روز را به منظور کسب عنایت الهی و به نیت قرب خدا اعتکاف کند، خداوند بین او و آتش سه خندق ایجاد می‌کند که فاصله هر یک تا دیگری بیش از مسافت بین زمین و آسمان است و در سخن گرانبهای دیگری می‌فرماید: «المعتکف یعکف الذنوب»؛ معتکف با اعتکافش گناهان را حبس می‌کند.