شناسهٔ خبر: 85061 - سرویس سیاست
نسخه قابل چاپ

سرمقاله رسالت:

قاعده بازی در دقيقه ۹۰ مذاکرات هسته ای

مذاکرات هسته ای/43

نماینده/حنیف غفاری: شواهد و مستندات موجود نشان دهنده رسيدن مذاکرات هسته اي ايران و اعضاي ۱+۵ به نقطه اي حساس و تعيين کننده است. بسياري از مقامات رسمي، رسانه ها و منابع غير رسمي و موثق عنوان کرده اند که مذاکرات هسته اي وارد فاز پاياني و گامهاي نهايي خود شده است. ملت ايران نيز اميدوار است که در نهايت، ميان ايران و اعضاي ۱+۵ توافقي خوب و قابل دفاع با محوريت حفظ دستاوردهاي هسته اي کشورمان و رفع همه تحريمهاي ظالمانه وضع شده صورت گيرد. "دقيقه ۹۰" حساس ترين دقيقه يک بازي فوتبال محسوب مي شود، خصوصا زماني که در تابلوي نتيجه بازي نتيجه "صفر-صفر" حک شده باشد! تغيير جريان و نتيجه بازي به سود يا ضرر هر يک از طرفهاي بازي در دقيقه ۹۰ معمولا شوک آور، غير قابل مديريت و در اکثر موارد جبران ناپذير است. بازي در دقيقه ۹۰ مذاکرات هسته اي، ملزومات و قواعد خاص خود را طلب مي کند، خصوصا آنکه حريف مقابل ما نه تنها اعتقادي به داور ميدان ندارد، بلکه در صورت لزوم حاضر است دروازه هاي زمين بازي را نيز به سود خود جا به جا کند! در اين راستا لازم است ۳ نکته را مدنظر قرار دهيم :

 

۱- مذاکرات وين ۸، نقطه آشکارساز طغيانگري اعضاي ۱+۵ در دقيقه ۹۰ مذاکرات هسته اي بود. در حالي که پس از ماهها، هفته ها و ساعات متعدد مذاکرات مستقيم، غير مستقيم، دوجانبه، چند جانبه، ايميلي، واسطه اي، پنهاني و... و. طرفين آماده اعلام توافق بر روي کليات بودند، جان کري به دستور مستقيم کاخ سفيد و به واسطه قول و قراري که سران آل سعود جهت ايجاد اخلال در قيمت نفت اوپک به واشنگتن دادند، بازي را در دقيقه ۹۰ بر هم زد! کاخ سفيد در عرض يک چشم به هم زدن، سلسله دستاوردها و توافقات صورت گرفته در جريان سلسله مذاکرات هسته اي را ناديده انگاشت و در غياب هميشگي داور بازي، سوت پايان را در ميان بهت و حيرت تماشاگران به صدا درآورد! در جريان مذاکرات ژنو ۲ (مذاکرات آبان‌ماه سال ۱۳۹۲) نيز لوران فابيوس وزير امور خارجه فرانسه به دستور مستقيم لابي "سوسيال -صهيونيسم" در کشورش و همچنين پس از خط و نشان کشيدنهاي اعراب منطقه در خصوص آسيب ديدن قراردادهاي تسليحاتي مشترک آنها و پاريس، به يکباره با ضربه اي محکم ساق پاي بازيگران حاضر در ميدان را نشانه گرفت و در دقيقه ۹۰ بازي را بر هم زد! در اينجا نيز به مانند هميشه داوري نبود که با نشان دادن کارت قرمز اين بازيگر ياغي را از ميدان اخراج کند!

شايد همين دو مثال براي درک حساسيت بازي هسته اي ما در دقيقه ۹۰ کافي باشد، هر چند که ديگر اعضاي ۱+۵ نيز در بازي دقيقه نودي خود دستکمي از واشنگتن و پاريس نداشته اند! ترکيب " بيش فعالي" و " بي حوصلگي" ديگر اعضاي ۱+۵ در جلسات سريالي مذاکرات هسته اي همواره آزاردهنده بوده است. ديگر بازيگران ۱+۵، در يک جلسه از مذاکرات عملگرا و پيشرو در جلسه اي ديگر، منزوي و بازدارنده بوده اند. اگر يک ناظر بيروني و بي طرف به بررسي رفتار تک تک اعضاي ۱+۵ در سلسله مذاکرات هسته اي بپردازد، به اين نتيجه مي رسد که نمايندگان آنها داراي نوعي " افسردگي دو قطبي ديپلماتيک" بوده و رفتار آنها در هر دور از مذاکرات متاثر از حال دروني
(همان انگيزه هاي بيروني آنها!) تغيير کرده است.

۲- طرف مقابل به طور طبيعي ظرفيت بالقوه و بالفعل زيادي در تغيير بازي خود در دقيقه ۹۰ دارد. بديهي است که در چنين شرايطي ما نيز بايد خود را براي مقابله با " تغيير ناگهاني بازي رقيب" آماده کنيم.
هم اکنون کمترين تضميني وجود ندارد که رقيب ما در دقيقه ۹۰
مذاکرات هسته اي دست به آشوب، تخريب و بر هم زدن بازي
نمي زند. حال در اين ميان تکليف دستگاه سياست خارجي کشورمان چيست؟

" ادامه بازي با گارد بسته "، آن هم در مسير " مديريت رفتار دشمن" تنها راهکار ما در اين برهه تعيين کننده محسوب مي شود. زماني که ما از استراتژي " مديريت رفتار دشمن " سخن مي گوييم، يعني هدف ما از مذاکرات هسته اي " تبديل کردن دشمن به دوست" يا " آغاز روند همگرايي با آمريکا" نيست، زيرا بر اساس تضادهاي آنتاگونيستي موجود در شالوده سياست داخلي و خارجي طرفين، اساسا چنين هدفي دست يافتني نيست. از سوي ديگر، " ادامه بازي با حفظ گارد بسته" به معناي در نظر گرفتن همه خطوط قرمز، احتمالات، ابزارها، راهکارهاي اضطراري، رويکردهاي اقناعي در قبال مخاطبان و... و. در اين مرحله حساس و تعيين کننده است.

۳- در اين لحظات حساس نه تنها نبايد ذره اي عقب نشيني از خطوط قرمز تعيين شده صورت گيرد، بلکه " احساس عقب نشيني از اين خطوط" نيز نبايد به رقيب منتقل شود. در صورت انتقال اين احساس به صورت خواسته يا ناخواسته، اعضاي ۱+۵ و مخصوصا ايالات متحده آمريکا انگيزه بيشتري براي بر هم زدن بازي در دقيقه ۹۰ پيدا خواهند کرد. در اين ميان، هرگونه نتيجه گيري در پايان بازي منوط به اراده واقعي طرف مقابل و پذيرش حقوق هسته اي کشورمان در مذاکرات خواهد بود. به عبارت بهتر، دولت و دستگاه سياست خارجي کشورمان بايد به گونه اي با رقيب
سوء سابقه دار خود مواجهه کند که کل هزينه هاي بر هم زدن بازي در دقيقه ۹۰ و هرگونه زياده خواهي در حوزه هاي اختلافي(اعم از فني، حقوقي و سياسي) را متوجه رقيب کند. در اينجا، جمهوري اسلامي ايران نه به لحاظ زماني و نه به لحاظ راهبردي، مقيد به " امضاي توافق نهايي" تا ماه مارس يا حتي تيرماه نيست، بلکه صرفا مقيد به " مشخص کردن تکليف مذاکرات" است. امضاي توافقنامه نهايي معلول و مرهون اتخاذ تصميمي عقلاني از سوي طرف مقابل خواهد بود. به نظر مي رسد هنوز اين تصميم عقلاني هنوز در طرف مقابل به فعليت تام و کامل نرسيده است.

همچنين، اين ايالات متحده آمريکاست که توافق صورت گرفته در آذرماه امسال را ناديده انگاشته و به جاي " تيرماه سال ۱۳۹۴"، " اسفندماه سال ۱۳۹۳ " را به دقيقه ۹۰ بازي تبديل کرده است. بنابراين در صورت ترک بازي توسط طرف مقابل به بهانه عدم توافق، مسئوليت بر هم زدن توافق هسته اي جمعي آذرماه امسال به طور مستقيم بر عهده واشنگتن و متحدان آن خواهد بود.

جمهوري اسلامي ايران در طول يکسال و نيم اخير فرصت لازم را براي پذيرش حقوق هسته اي کشور و درک خطوط قرمز قانوني ترسيم شده به طرف مقابل داده است. اين بار، اعضاي ۱+۵ بايد متوجه باشند که " آخرين فرصت " براي تصميم گيري واقعي از سوي آنها فرا رسيده است. اگر در ماراتن اين بازي نيز آمريکا و ديگر اعضاي ۱+۵ بنا به هر دليلي نخواهند يا نتوانند تصميم لازم را جهت امضاي توافق نهايي اتخاذ کنند، خود مسئول عواقب و تبعات شکست مذاکرات خواهند بود. اظهارات حکيمانه رهبر معظم انقلاب در خصوص ابعاد و حدود و ثغور توافق هسته اي، تکليف طرف مقابل را به صورت کامل مشخص کرده است. اين سخنان تعيين کننده سبب شد تا دو تاکتيک " خريد زمان" و " دفرمه کردن ساختار توافق نهايي " از طرف مقابل سلب شود. اين خلع سلاح تاکتيکي غرب نقش بسيار مهمي در تنظيم رويکرد و رفتار اعضاي ۱+۵ در مذاکرات هسته اي اخير داشته است. در چنين شرايطي اعضاي ۱+۵ و در راس آنها ايالات متحده آمريکا بيش از پيش خود را در معرض قضاوت افکار عمومي دنيا مي بينند. فراموش نکنيم که " بازي هسته اي ايران و اعضاي ۱+۵"، اگرچه تحت تاثير ساختار نادرست حقوقي حاکم بر سازمانهاي بين المللي داوري بي طرف و منصف ندارد، اما ميلياردها تماشاگر در سرتاسر دنيا مشغول رصد اين بازي هستند.

نظر شما