به گزارش نماینده، نیم قرن از تاسیس نخستین شرکت هواپیمایی ایران می‌گذرد، اما امروز ۱۸ شرکت هواپیمایی داخلی رسما در این بخش فعال هستند که ۲۵۱ هواپیما با بیش از ۲۱ هزار صندلی در اختیار دارند.
 

آن چیز که مسلم است این است ناوگان هوایی ایران جوان نیست اما نکته ای که قابل تامل است عمر بسیار بالای بعضی هواپیماهای فعال است که با این حال به جابجایی مسافران می‌پردازند.

اما در این میان تمامی این شرکتها از انواع مشترکی از هواپیماها استفاده میکنند که با دسته بندی شرکت و مدل ساخت میتوان به آماری جالب رسید و آن اینکه پیرترین از هر نوع هواپیمای فعال در ایران چند ساله است و متعلق به کدام شرکت است:

بوئینگ ۷۴۷

بوئینگ ۷۴۷ معروف به جامبوجت، هواپیمای جت چهار موتوره بزرگ مسافربری است که شرکت بوئینگ می‌سازد. هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ بعد از هواپیمای ایرباس A۳۸۰، دومین هواپیمای بزرگ مسافربری در جهان است.

تولید بوئینگ ۷۴۷ در زمان خود انقلابی بزرگ در صنعت هواپیماهای مسافربری به حساب می‌آمد و برای چهل سال بزرگترین هواپیمای مسافربری جهان بود. بوئینگ ۷۴۷ با چهار موتور و ساختاری دو طبقه قابلیت جابجایی حداکثر ۵۵۰ مسافر را داراست. برخلاف ایرباس A۳۸۰، طبقه دوم در بوئینگ ۷۴۷ کامل نیست و منحصر به قسمت جلوی هواپیما است.

اندیشه ساخت ۷۴۷ توسط شرکت هواپیمایی بوئینگ در اواسط دهه شصت میلادی مطرح شد، به‌دنبال آن ارتش آمریکا برای تقویت ناوگان خود قرارداد خرید تعداد زیادی از این هواپیما را با شرکت بوئینگ منعقد کرد.

پس از آن بوئینگ طراحی مدل مسافربری آن را اعلام کرد که نتیجه آن پرواز مدل ۱۰۰-۷۴۷ این هواپیما در سال ۱۹۶۹ بود، پس از یک سال و در سال ۱۹۷۰ این مدل از ۷۴۷ اولین سرویس‌دهی خود را برای شرکت هواپیمایی پان امریکن آغاز کرد. امروزه بوئینگ ۷۴۷ جایگاهی ویژه در نزد عموم مردم و مسافران پروازهای بین‌المللی پیدا کرده است و بی‌دلیل نیست که به آن لقب ملکه آسمان‌ها داده‌اند.

شرکت هواپیمایی ملی ایران یکی از نخستین سفارش‌دهندگان مدل SP این هواپیما بود. نخستین مدل تحویلی به ایران ایر در پرواز انتقالی خود از آمریکا به ایران، به علت نقص فنی دچار سانحه شد و سقوط کرد. این پرواز مسافری حمل نمی‌کرد و در این سانحه خلبانان و کادر پروازی حاضر در هواپیما کشته شدند. پس از سانحه، شرکت بوئینگ در مدل SP به ویژه در طراحی بال و مخازن سوخت درون آنها تغییرات عمده‌ای داد.

با دریافت هواپیمای بوئینگ ۷۴۷SP، ایران ایر پروازهای مستقیم خود را بین تهران و نیویورک آغاز کرد که در آن دوران طولانی‌ترین پرواز بدون توقف در جهان محسوب می‌شد.

EP-IAG (B۷۴۷-۲۸۶B)I با نام آذر آبادگان

اولین ۲۰۰-۷۴۷ ملکی ایران که به سفارش ایران ایر و با سریال ۲۱۲۱۷ ساخته شد. اولین پرواز خود را در ۱۹۷۶/۱۲/۲۲ انجام داد و سه ماه بعد به ایران ایر تحویل داده شد. در سال ۱۹۸۲ برای مدتی به Nigeria AW اجاره داده شد و در همان سال به ایران بازگشت.

ایرباس A۳۲۰

پس از موفقیت طرح‌های پهن‌پیکر ایرباس٬ این شرکت اروپایی به دنبال ورود به بازار هواپیماهای تک‌راهرو بود. اولین تلاش ایرباس در این حوزه A۳۲۰ نام گرفت که علاوه بر ویژگی‌های ممتازش٬ خود مولد سه مدل موفق دیگر ایرباس به نام‌های A۳۱۸ و A۳۱۹ و A۳۲۱ به شمار می‌رود.

ایرباس برای A۳۲۰ ظرفیت ۱۵۰ نفر را در نظر گرفت که از ریسک‌پذیری کمتری برخوردار بود. A۳۲۰ اولین هواپیمای شناخته شده در جهان است که از سیستم كنترل پرواز با سیم بهره گرفته است. در این سیستم کنترل داده‌های ورودی از خلبان به سطوح پروازی منتقل می‌شود. این کار توسط سیگنال‌های الکترونیکی انجام می‌شود که سریع‌تر از حالت مکانیکی است. از دیگر مزایای پرواز با سیم این است که توسط کامپیوتر کنترل می‌شود و خدمه انسانی نقش کمتری در آن دارند. ایرباس برای A۳۲۰ عرشه پرواز الکترونیکی پیشرفته با ۶ صفحه نمایشگر رنگی در نظر گرفته است. گفتنی است کابین خلبان A۳۲۰ با سه عضو دیگر خانواده یکسان است که این امر صرفه‌جویی‌های زیادی را هم از نظر وقت و هم از نظر هزینه در پی داشته است. ابتکار دیگری که در A۳۲۰ و برای اولین‌بار به کار رفته، استفاده از اهرم کنترل دستی به جای فرمان کنترلی عادی است که در هواپیماها استفاده می‌شود.

EP-IEE (Airbus A۳۲۰-۲۱۱)I

این هواپیما، به سفارش ایبریا و با شماره سریال ۳۰۳ ساخته شد. اولین پرواز خود را در تاریخ ۱۹۹۲/۲/۱۴ انجام داد و تا ۱۵ سال برای آن شرکت پرواز می‌کرد. از سال ۲۰۰۷ به ClickAir منتقل شد و دو سال برای آن شرکت پرواز کرد. سپس Vertir Airlines آن را خرید و شماره ثبت آن را به EK-۳۲۳۰۳ تغییر داد.

ده ماه بعد، در تاریخ ۲۰۰۹/۱۲/۲۱، توسط ایران ایر خریداری و با کد ثبت EP-IEE به ناوگان ملکی این شرکت هواپیمایی ملحق شد.

EP-TTB (Airbus A۳۲۰-۲۳۱)I

این هواپیما، به سفارش Balkan - Bulgarian Airlines و با شماره سریال ۳۱۴ ساخته شد. اولین پرواز خود را در تاریخ ۱۹۹۲/۳/۱۲ انجام داد و تا سال ۲۰۱۲ در چند شرکت هواپیمایی دیگر فعالیت داشته است.

در تاریخ ۲۰۱۳/۷/۸ توسط شرکت اترک خریداری و با کد ثبت EP-TTB به ناوگان این شرکت هواپیمایی ملحق شد.

هر چند لازم یه ذکر است از دیگر ۳۲۰ های تولید سال ۱۹۹۲ در ایران میتوان به:

  EP-TTA      (اترک  -  اولین پرواز: ۱۹۹۲/۱۲/۰۹)
   EP-ZAI       (زاگرس  -  اولین پرواز: ۱۹۹۲/۱۰/۱۳)
  EP-TAB      (آتا  -  اولین پرواز: ۱۹۹۲/۰۹/۰۳)
  EP-TAD      (آتا  -  اولین پرواز: ۱۹۹۲/۰۹/۰۱)
 EP-MML     (ماهان  -  اولین پرواز: ۱۹۹۲/۰۷/۲۰)
   EP-IED      (ایران ایر  -  اولین پرواز: ۱۹۹۲/۰۶/۱۸)
   EP-TTB      (اترک  -  اولین پرواز: ۱۹۹۲/۰۳/۱۲)
    EP-IEF       (ایران ایر  -  اولین پرواز: ۱۹۹۲/۰۳/۰۵)
   EP-IEE       (ایران ایر  -  اولین پرواز: ۱۹۹۲/۰۲/۱۴)
اشاره کرد.

بوئینگ ۷۳۷

بوئینگ ۷۳۷ معروف به بچه بوئینگ، یک هواپیمای مسافربری باریک‌پیکر و تک‌راهرو ساخته شرکت بوئینگ آمریکا است. طراحی این هواپیما از ۱۱ مه ۱۹۶۴ آغاز شد و نخستین‌بار در ۹ آوریل ۱۹۶۷ به پرواز درآمد. یک سال بعد با بکارگیری در ناوگان لوفتهانزا، کاربرد تجاری آن آغاز شد. مدل ابتدایی ظرف مدت کوتاهی با مدلی طویل‌تر جایگزین شد. بوئینگ ۷۳۷ هواپیمایی کارا و محبوب است و تاکنون بیش از هفت هزار مورد سفارش ساخت آن به بوئینگ داده شده است و بیش از پنج هزار فروند از آن ساخته و تحویل شده است.

EP-AGA (۷۳۷-۲۸۶)I

به سفارش دولت وقت ایران با سریال ۲۱۳۱۷ ساخته شد و در ۱۹۷۷/۲/۲۵ اولین پرواز خود را انجام داد. دارای تجهیزات مدرن و VIP است و با توجه به زمینگیری تمامی پرنده‌های هم‌نوع خود در ایران و استفاده از قطعات آنها به نظر می‌رسد امکان سرویس‌دهی به آن وجود داشته باشد. اجازه پرواز به آسمان اتحادیه اروپا را همچنان دارد.

ایرباس A۳۱۰

هواپيماي A۳۱۰ حيات خود را با نام A۳۰۰B۱۰ که يكي از طرح های پروژه A۳۰۰B شرکت ایرباس بود آغاز كرد. این هواپیما که بر اساس A۳۰۰ پایه گذاری شده بود به اندازه ۱۳ قاب از A۳۰۰B كوتاه تر است و اين كاهش در طول باعث شده بود كه تعداد مسافر به ۲۰۰ تا ۲۳۰ نفر برسد. همچنین نسبت منظری بال افزایش یافته و دهانه و مساحت بال کمتر شده است. در کابین A۳۱۰ از سیستمهای دیجیتال استفاده شده است. به کمک این سیستمها تعداد خدمه در عرشه پرواز به ۲ نفر کاهش می یابد که مطلوب خطوط هوایی است.

اولين پرواز A۳۱۰ در ۳ آوريل ۱۹۸۲ انجام شد و در آوریل ۱۹۸۳ وارد خدمت در خطوط هوایی لوفتهانزا گردید.

EP-IBL (Airbus A۳۱۰-۳۰۴)I

این هواپیما، به سفارش امارات و با شماره سریال ۴۳۶ ساخته شد. اولین پرواز خود را در تاریخ ۱۹۸۷/۵/۲ انجام داد و تا ۱۳ سال برای آن شرکت پرواز می کرد. در تاریخ ۲۰۰۰/۱۱/۲۳، توسط ایران ایر خریداری گردید و با کد ثبت EP-IBL به ناوگان این شرکت هواپیمایی ملحق شد.

YA-CAQ (Airbus A۳۱۰-۳۰۴)I

این هواپیما، به سفارش ترکیش ایرلاینز و با شماره سریال ۴۹۶ ساخته شد. اولین پرواز خود را در تاریخ ۱۹۸۹/۲/۲۰ انجام داد و ۲۰ سال برای آن شرکت پرواز می کرد. در تاریخ ۲۰۰۹/۶/۲۷، توسط شرکت هواپیمایی آریانا افغانستان با کد ثبت YA-CAQ خریداری شد و پس از پنج سال پرواز برای آن شرکت، از ۲۰۱۴/۵/۲۷ به هواپیمایی تابان اجاره داده شده است.

ایرباس A۳۰۰

مدل ایرباس A۳۰۰ نه تنها به خاطر اينكه يك موفقيت تجاري در كار خودش كسب كرده مشهور و مهم شناخته می‌شود٬ بلكه اولين طرح اروپايي در زمینه هواپیماهای مسافربری پهن‌پیکر پس از جنگ است که برای کارخانه سازنده و همچنین قاره اروپا یک موفقیت محسوب می‌شود.

CASA از اسپانيا، Aerospatiale از فرانسه٬ Daimler Chrysler Aerospase آلمان و British Aerospace از انگلستان در اواخر دهه ۱۹۶۰ به هم پيوستند و صنایع ایرباس را با هدف ساخت هواپیمایی دو موتوره با ظرفیت ۳۰۰ نفر به منظور پر كردن بازار پهن‌پیکرها به وجود آوردند. اين ایرباس ۳۰۰ نفره بعدا بر پایه ۲۵۰ صندلی پی‌ریزی شد. زیرا این عقیده در نزد طراحان ایرباس وجود داشت که این مقدار ظرفیت از ریسک کمتری برخوردار است. به طرح A۳۰۰ پسوند B تعلق گرفت كه نشان‌دهنده تغییرات براي این مدل محسوب می‌شود.

دو نمونه اصلی A۳۰۰-B۱ ساخته شدند كه اولین آن از تولوز فرانسه در ۲۸ اكتبر ۱۹۷۲ و دومي در ۵ فوريه سال بعد پرواز کرد. General Electric CF۶ انتخاب ایرباس برای نيروي محركه مدل A۳۰۰ می‌باشد. به دنبال نمونه اصلي A۳۰۰B۱، مدل A۳۰۰B۲ با ۲/۶۵ متر بدنه کشیده‌تر در ۲۳ می ۱۹۷۴ وارد خدمت در شرکت هواپیمایی ایرفرانس شد.

EP-MHM (Airbus A۳۰۰B۲K-۳C)I

در سال ۱۹۸۰ به سفارش TOA DOMESTIC ساخته شد ۸ سال بعد مدتی در ژاپن بود در سال ۲۰۰۴ به شرکت ساگا واگذار شد و توسط این شرکت به شرکت‌های مختلفی اجاره داده شد. در سال ۲۰۰۶ شرکت ماهان نیز آن را اجاره کرد تا اینکه در ۲۰۰۸/۳/۳۰ آن را با رجیستر EP-MHM به ملکیت خود درآورد.

EP-IBS (Airbus A۳۰۰B۲-۲۰۳)I

با سریال ۸۰ ساخته شد و اولین پرواز خود را در ۱۹۸۰/۲/۱۳ انجام داد. این هواپیما که به سفارش ایران ایر ساخته شده بود، در تاریخ ۱۹۸۰/۴/۱۶ (۲۷ فروردین ۱۳۵۹) به این شرکت تحویل داده شد.
در ۶ شهريور ۱۳۶۳ در مسیر دبی ـ شيراز ـ تهران پس از تیک‌آف از فرودگاه شیراز، ربوده و به عراق منتقل شد. اين هواپيما پس از پايان جنگ ايران و عراق در شهريور ماه ۱۳۶۹ به ايران عودت داده شد.

همچنین دیگر هواپیماهای ایرباس a۳۰۰ که با عمر بالای ۳۰ سال در خطوط هوایی ایران در حین خدمت هستند به شرح زیر است:
 
  EP-IBH         ایران ایر             اولین پرواز: ۱۹۸۴/۱۱/۱۴
  EP-IBG         ایران ایر             اولین پرواز: ۱۹۸۴/۸/۹
  EP-IBJ          ایران ایر             اولین پرواز: ۱۹۸۳/۵/۱۸
  EP-MHP        ماهان ایر           اولین پرواز: ۱۹۸۳/۴/۹
  EP-IBZ         ایران ایر             اولین پرواز: ۱۹۸۲/۱۲/۱۳
  EP-MHG        ماهان ایر           اولین پرواز: ۱۹۸۲/۷/۲۹
  EP-IBT         ایران ایر             اولین پرواز: ۱۹۸۲/۳/۹
  EP-MHL        ماهان ایر           اولین پرواز: ۱۹۸۲/۲/۲
  EP-ICF         ایران ایر             اولین پرواز: ۱۹۸۱/۱۲/۱۴
  EP-MHA        ماهان ایر           اولین پرواز: ۱۹۸۱/۹/۱۷
  EP-IBI         ایران ایر              اولین پرواز: ۱۹۸۱/۶/۹
  EP-ICE         ایران ایر             اولین پرواز: ۱۹۸۱/۳/۱۱


بوئینگ ۷۲۷

اولین پرنده ۳ موتوره شرکت بوئینگ که در عصر خود با ظاهری عجیب طراحی و به بازار فرستاده شد بوئینگ ۷۲۷ بود. پرنده ای که شرکت بوئینگ را به سرعت از رقیبان خود پیش انداخت. طراحی زیبا، مصرف سوخت کمتر، فلپ های خارق العاده که امکان پرواز این پرنده را در ارتفاع پایین با بیشترین تعادل می داد و همچنین قدرت تیک آف و لندینگ در باندهای کوچک محبوبیت این پرنده را به سرعت بالا برد. طراحی فوق العاده ۷۲۷ بعد از خلق DC-۳ بی نظیرترین طراحی در عصر خود نام گرفت. تولد این پرنده در دوران جنگ سرد اولین جرقه تولید توپولف ها را در ذهن طراحان روسی زد، هرچند که طراحان روسی این مسئله را انکار کردند و در ساخت و طراحی این دو پرنده اختلافات بسیاری وجود داشت، اما هیچ کس منکر شباهت پلت فورم این دو جت با یکدیگر نشد. بعلاوه اینکه شرکت بوئینگ با طراحی یک درب خروجی در انتهای این هواپیما (که حتما همه شما با آن خاطراتی دارید) طراحی خود را به اوج رسانده بودند. اولین جت های وارد شده به ایران در دهه ۶۰ میلادی، بوئینگ های ۷۲۷ بودند و در موفقیت این پرنده ها در ایران همین بس که شاه ایران به جهت ایمنی بالای این پرنده دو فروند ۷۲۷ VIP را برای سفرهای خود و خانواده اش خریداری کرد؛ هرجند که این پرنده ها دارای عمر ۱۰ ساله بودند

EP-IRR (۷۲۷-۲۸۶/Adv)

در سال ۱۹۷۴ به سفارش ایران ایر با سریال ۲۰۹۴۶ ساخته شد. در طول دوران خدمت خود، در سال ۲۰۰۵ به دلیل نقص فنی مدتی زمینگیر شد و در تاریخ ۲۰۰۹/۱۰/۲۳ در پرواز زاهدان چابهار دچار افت فشار کابین شد.

روز سه شنبه ۲۶ مهرماه ۱۳۹۰، این هواپیما طی پرواز شماره ۷۴۳ با هدایت کاپیتان هوشنگ شهبازی، فرودگاه مسکو را به مقصد تهران ترک کرد. در فاصله ۱۵ مایلی فرودگاه بین‌المللی امام خمینی، کادر پرواز متوجه اشکال در باز شدن چرخ دماغه هواپیما می‌شود ولی تلاش آنها برای حل این مشکل بی نتیجه می‌ماند. سپس به درخواست خلبان، به سبب خطر زیادی که در فرود هواپیما متصور بود و نیز به جهت پیش بینی در تسهیل امدادرسانی به مسافران، هواپیما به سمت فرودگاه مهرآباد تغییر مسیر می‌دهد و علی‌رغم کمبود امکانات مورد نیاز خلبان، با همکاری کادر پرواز و به واسطهٔ مهارت و درایت خلبان شهبازی، بوئینگ ۷۲۷ چهل ساله، با ۹۷ مسافر و ۱۹ خدمه پرواز و بدون چرخ دماغه، به طرزی اعجاب آور بر روی باند ۲۹ چپ فرودگاه مهرآباد به سلامت به زمین می‌نشیند و مسافران بدون هیچ گونه آسیبی از هواپیما خارج می‌شوند. خسارت وارده بر بوئینگ ۷۲۷ بسیار کم و در حد خراشیدگی زیر دماغه گزارش شده است.

EP-ASA (۷۲۷-۲۲۸/A)I

در سال ۱۹۸۰ به سفارش ایر فرانس با سریال ۲۲۰۸۱ ساخته شد و با رجیستر F-GCDA به خدمت این شرکت درآمد. به چندین شرکت اجاره داده شد تا اینکه در سال ۱۹۹۳ به خدمت اورال ایر درآمد و LX-IRA نام گذاری شد. در سال ۱۹۹۴ شرکت آسمان این پرنده را اجاره کرد و از سال ۱۹۹۸ به ملکیت این شرکت درآمده و تاکنون با رجیستر EP-ASA در اختیار این شرکت بوده است.

همچنین شرکت آسمان ۵ هواپیمای بویینگ ۷۲۷ دیگر در ناوگان خود به صورت فعال دارد که تمامی آنها تولید سال ۱۹۸۰ بوده و عمر ۳۵ ساله دارد.

McDonnell Douglas MD

McDonnell Douglas MD-۸۰ یک هواپیمای مسافربری دو موتوره ساخته شرکت مک‌دانل داگلاس است هر چند به اشتباه در ایران به نام بووینگ ام دی معروف شده است. نخستین پرواز MD-۸۰ در ۱۸ اکتبر ۱۹۷۹ صورت گرفت. MD سری ۸۰ نسل جدیدی از هواپیمای قدیمی‌تر این شرکت، مک‌دونال داگلاس دی‌سی-۹ به حساب می‌آید. این هواپیماها تشابه زیادی با خانواده بوئینگ MD-۹۰ دارند. به همین علت به آنها دی‌سی-۹ سوپر ۸۰ هم گفته می‌شود.

EP-ZAD (MD-۸۲)I

این هواپیما به سفارش Austrian Airlines و با شماره سریال ۴۹۲۷۹ ساخته شد. اولین پرواز خود را در ۱۹۸۵/۹/۱۶ انجام داد. سابقه پرواز برای چند شرکت دیگر را نیز در پرونده خود دارد. در ایران نیز در سال ۲۰۰۸ با رجیستر UR-CDI ابتدا برای کاسپین و مدتی برای کیش‌ایر پرواز می‌کرد. در ۲۰۰۹/۶/۲۶ شرکت زاگرس این هواپیما را خریداری کرد و در مارس ۲۰۱۲ رجیستر آن را به EP-ZAD تغییر داد.

دو هواپیمایی ام دی شرکت زاگرس نیز از لحاظ سن و سال وضعیت بهتری از این هواپیما ندارند و آنها نیز سن بالایی داشته و جز پیرترین هواپیمای ام دی فعال در خطوط هوایی ایران می باشند.

EP-ZAM       زاگرس           اولین پرواز: ۱۹۸۷/۲/۱۲
EP-ZAG       زاگرس           اولین پرواز: ۱۹۸۶/۱/۶


EP-LCN (MD-۸۳)I

این هواپیما به سفارش Balair و با شماره سریال ۴۹۵۶۹ ساخته شد. اولین پرواز خود را در تاریخ ۱۹۸۷/۸/۴ انجام داد. مدل اولیه آن MD-۸۲ بود ولی در مدل آن ارتقاء یافته و به MD-۸۳ تبدیل شد. سابقه پرواز برای چند شرکت دیگر را نیز در پرونده خود دارد. در ایران نیز مدتی با رجیستر LZ-LDV برای شرکت ماهان پرواز کرد. در تاریخ ۲۰۰۹/۶/۲۲ شرکت کیش‌ایر این هواپیما را با رجیستر UR-BXN از شرکت اوکراینی Bukovyna اجاره کرد و سپس در ۲۰۱۳/۳/۳ رجیستر آن را به EP-LCK تغییر داد.

دیگر ام دی های با عمر بیش از ۲۵ سال و فعال در خطوط هوایی ایران به شرح زیر است:

  EP-MDE       ایران ایرتور      اولین پرواز: ۱۹۹۰/۱۲/۱
  EP-ZAB       زاگرس            اولین پرواز: ۱۹۹۰/۴/۲۵
  UR-CJE       سهند آسیا      اولین پرواز: ۱۹۹۰/۲/۱
  EP-CPV       کاسپین          اولین پرواز: ۱۹۹۰/۱/۲۰
  EP-ZAK       زاگرس            اولین پرواز: ۱۹۸۹/۳/۱۰
  EP-LCI        کیش‌ایر           اولین پرواز: ۱۹۸۹/۳/۳
  UR-CHW     ایران ایر           اولین پرواز: ۱۹۸۹/۳/۱
  EP-ZAQ       زاگرس            اولین پرواز: ۱۹۸۸/۱۲/۱۷
  UR-CJZ       ایران ایر           اولین پرواز: ۱۹۸۸/۳/۱
  UR-BXM      ایران ایرتور       اولین پرواز: ۱۹۸۸/۱/۱
  UR-BXL       ایران ایرتور       اولین پرواز: ۱۹۸۸/۱/۱
  EP-ZAA       زاگرس            اولین پرواز: ۱۹۸۷/۹/۲۱
  EP-LCN       کیش‌ایر           اولین پرواز: ۱۹۸۷/۸/۴
  UR-CJQ       ایران ایرتور       اولین پرواز: ۱۹۸۷/۶/۱
  EP-ZAM       زاگرس           اولین پرواز: ۱۹۸۷/۲/۱۲
  EP-ZAG       زاگرس           اولین پرواز: ۱۹۸۶/۱/۶
  EP-ZAD       زاگرس           اولین پرواز: ۱۹۸۵/۹/۱۶

فوکر ۱۰۰

فوکر ۱۰۰ یک هواپیمای مسافربری ساخته شرکت فوکر کشور هلند است. این هواپیما از سال ۱۹۸۸ روانه بازار شد. این هواپیماها از روی مدل قدیمی‌تر فوکر اف ۲۸ ساخته شدند. در آغاز این هواپیما توانست بازار هواپیماهای مسافربر کوچک را تسخیر کند، اما با ورود بوئینگ ۷۳۷ و ایرباس ۳۱۸ و ۳۱۹ به این بازار نتوانست به رقابت ادامه دهد و از سال ۱۹۹۷ دیگر ساخته نمی‌شود. در مجموع ۲۸۳ فروند از این هواپیما ساخته شد. ایران یکی از بزرگترین اپراتورهای این هواپیماست.

EP-IDA

این هواپیما، به سفارش ایران ایر و با شماره سریال ۱۱۲۹۲ ساخته شد. اولین پرواز خود را در تاریخ ۱۹۹۰/۶/۱۲ انجام داد و همچنان در سرویس باقی است. در سال ۱۹۹۸ یک نوبت اورهال شد.

در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۸۸، هنگام فرود بر روی باند فرودگاه اصفهان دچار سانحه شده و Nose gear هواپیما می‌شکند که این امر باعث می‌شود هواپیما با دماغه خود بر روی باند کشیده شود. در این حادثه، خوشبختانه اتفاق خاصی برای سرنشینان هواپیما نیفتاد.