به گزارش نماینده به نقل از خبرگزاری مهر، هیئت مشترک ایرانی - اسپانیایی در قالب بخشی از تفاهم نامه منعقد شده بین پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران با موسسه دیرین بوم شناسی و تکامل اجتماعی بشر ایالت کاتالونیای اسپانیا اقدام به کاوش و مطالعه بقایای فرهنگی در غار "کلدر" کرده و یافته های جدید به دست آورده اند که افق های جدیدی را پیش روی این حوزه می گشاید.

پس از گذشت نزدیک به ۴۰ روز از کاوش باستان شناختی غار کلدر، واقع در دره خرم آباد لرستان در دامنه سفیدکوه، شواهد ارزشمندی از فعالیت‌های انسان‌های جوامع شکارگر و گردآورنده غذا در دوران پارینه سنگی میانی و جدید به دست آمده است تا ردپای نخستین انسانهای هوشمند در این غار توسط برخی شواهد تایید شود.

از دستاوردهای تیم کاوش غار کلدر می‌توان به کشف کف - بسترهای دوران پارینه سنگی و لایه‌های برجا و غیرمضطرب از دوران پلیستوسین(یکی از دورهای زمین‌شناسی که از ۱٫۸ میلیون سال پیش تا ۱۰ هزار سال پیش را پوشش می‌دهد) اشاره کرد.

دست افزارهای سنگی کشف شده شامل سرپیکان‌ها، خراشنده‌های جانبی و انتهایی و سنگ مادرهای منتسب به صنعت لوالوا و تیغه‌ها و ریزتیغه‌ها و سنگ مادرهای منتسب به صنعت اوریگناسی (یا برادوستی) همراه سنگ چکش‌های استفاده شده در تولید این دست افزارها، می‌شود که این ابزارها نشانی از حیات نخستین انسانهای هوشمند در این محل است.

صنعت لوالوا نوعی از ضربه به سنگ با روش خاص که مختص انسان های نئاندرتال(گونه ای از انسان که منقرض شده اند) است و صنعت اوریگناسی - برادوستی روش ابزارسازی انسان هموساپین(انسان مدرن) بوده که از ویژگیهای آن تاکید بیشتر بر روی تولید تیغه­ و ریزتیغه است.

کشف لایه های مربوط به دوره های پارینه سنگی میانه و جدید

دکتر بهروز بازگیر سرپرست تیم کاوش غارهای خرم آباد در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه در جریان کاوش های خود گمانه زنی هایی در غارهای گیلوران، قمری، کلدر و گرارجنه انجام داده ایم، اظهار داشت: در لایه نگاری های غار گیلوران لایه های مربوط به دوره های پارینه سنگی میانه و جدید به چشم می خورد.

وی با بیان اینکه گونه های جانوری کرگدن، اسب سانان و بز کوهی در غار گیلوران مشاهده شده است، تصریح کرد: همچنین در غار کلدر نیز یک گمانه زنی یک در یک زده ایم که لایه های پارینه سنگی میانه و جدید در آن پیدا شده است.

اهمیت دره خرم آباد در رابطه با انقراض نئاندِرتال ها و در واقع انتقال از یک دوره به دوره دیگر است و در کاوش های انجام شده در دره خرم آباد اولین ابزارهای ساخته انسان های هوشمند پیدا شده است. بازگیر با تاکید بر اینکه در گمانه زنی غار کلدر ابزارهای شاخص پارینه سنگی میانه و صنعت تیغه سازی مشاهده شده است، افزود: همچنین آثار گونه های جانوری گراز، گوزن قرمز، خرچنگ، بز کوهی و سمور در این غار یافت شده است.

سرپرست تیم کاوش غارهای خرم آباد با اشاره به گمانه زنی صورت گرفته در غار قمری گفت: این غار از لحاظ قدمت از دیگر سایت ها قدیمی تر است و سه متر نیز گمانه را پایین بردیم و به صخره رسیدم.

بازگیر با بیان اینکه کاوش در این غار نیازمند اعتبار بیشتری است، تصریح کرد: این غار سایت مشکلاتی برای کار کاوش دارد.

وی با اشاره به اینکه در کاوش های صورت گرفته در غار گیلوران  برای اولین بار در ایران آنالیزهای یوزور و رزیدو صورت گرفت، اظهار داشت: این آنالیزها آثار به جای مانده ریز میکروسکوپی را بررسی می کند و نشان می دهد که یک ابزار واقعا ساخت بشر است و یا تنها از لحاظ شکل شبیه ابزارهای بشری است.

بازگیر با بیان اینکه همچنین مطالعات ژئومتریک - مورفومتریک نیز در غارها انجام شد، تصریح کرد: در این آزمایش ها مشخص شد که غار کلدر دارای بیشترین تنوع از لحاظ ابزارهای بشری است و این امر نشان دهنده این است که گروه های مختلفی در این غار زندگی می کرده اند.

سرپرست تیم کاوش غارهای خرم آباد با اشاره به آزمایش های انجام شده در حوزه گرده های گیاهی در گمانه های زده شده در غارها گفت: این آزمایش ها برای شناسایی دقیق شرایط آب و هوایی دره خرم آباد بسیار مهم است.

کشف قدیمی ترین شواهد دوره های باستانی در ایران

بازگیر با اشاره به دستآوردهای پژوهش های انجام شده در این غارها گفت: در این کاوشها دو سایت پارینه سنگی میانه و جدید اضافه شد و آنالیزهای جدیدی که تا کنون در کشور انجام نشده بود را در این غارها انجام دادیم.

کشف استخوان کرگدن و گونه سمور که تاکنون در ایران گزارش نشده بود و کشف قدیمی ترین دوره استفاده از قیر طبیعی در ایران در غار کلدر در لایه های پارینه سنگی میانه از  دستآوردهای مهم این کاوشها بود.

وی ادامه داد: انجام گونه شناسی ذغال در سایت ها و کشف گل اخری در غار گیلوران که قدیمی ترین شواهد دوره های باستانی در ایران است نیز از دیگر دستآوردهای این کاوش ها بود.

بازگیر با بیان اینکه کشف استخوان کرگدن و گونه سمور که تا کنون در ایران گزارش نشده بود نیز از دیگر دستآوردهای این پروژه بود، تصریح کرد: کشف قدیمی ترین دوره استفاده از قیر طبیعی در ایران در غار کلدر در لایه های پارینه سنگی میانه از دیگر دستآوردهای مهم این کاوش ها بود.

وی با تاکید بر اینکه اهمیت دره خرم آباد در رابطه با انقراض نئاندِرتال ها و در واقع انتقال از یک دوره به دوره دیگر است، افزود: در واقع در کاوش های انجام شده در دره خرم آباد اولین ابزارهای ساخته انسان های هوشمند پیدا شده است.

بازگیر عنوان کرد: البته باید این شواهد در دیگر سایت ها نیز پیدا شود و تنها نمی توان با شواهد به دست آمده از یک سایت نظر دنیا را عوض کرد.

آیا ایرانی ها اجداد اروپایی ها هستند؟

سرپرست تیم کاوش غارهای خرم آباد اظهار داشت: در صورتیکه بتوانیم وجود ابزارهای ساخته انسان های هوشمند در دره خرم آباد را در سایت های دیگر پیدا کنیم و نتایج آنالیزهای صورت گرفته در غار کلدر آماده شود می توانیم ثابت کنیم که منشاء انسان های هوشمند در دره خرم آباد است.

وی با بیان اینکه با اثبات این امر در واقع می توان اعلام کرد که ما اجداد اروپایی ها هستیم، تصریح کرد: همچنین احتمال زیاد وجود دارد که دلایل انقراض نئاندِرتال ها که یک موضوع مبهم در باستان شناسی است را نیز در این کاوش ها پیدا کنیم.

بازگیر ادامه داد: سایت کلدر لایه های بسیار سختی دارد که تنها با پتک می توان آنها را کاوش کرد و امروز تنها منتظر نتایج آزمایش گاهنگاری هستیم تا بتوانیم این خبر خوشحال کننده را بدهیم.

دکتر آندریو اویه (Andreu Olle) از موسسه دیرین بوم شناسی و تکامل اجتماعی بشر ایالت کاتالونیای اسپانیا دیگر سرپرست کاوش غارهای خرم آباد است که به مقایسه یافته های به دست آمده از غارهای خرم آباد و اولین محلهای استقرار بشر در اروپا می پردازد.

وی علاقمند است که یافته های به دست آمده از محوطه های پارینه سنگی قدیم آتاپوئرکا و اولین استقرار بشر در غرب اروپا اشاره کند و می گوید: علت حضور ما در لرستان و دره خرم آباد بررسی شواهد استقرار بشر در اروپا و آسیا است.

دکتر اویه با اشاره به اینکه آتاپوئرکا سایت تحقیقاتی در شمال اسپانیا است، اظهار داشت: این سایت یک کوه کوچک است که در آن محوطه های زیادی از قدمت یک میلیون و ۲۰۰ هزار سال تا دوره مفرغ وجود دارد.

وی با بیان اینکه این سایت شامل محوطه های باز و غارها است، تصریح کرد: ۱۰۰ سال پیش زمانیکه راه آهن در این مسیر ساخته می شد محوطه های روباز آن کشف شد و بعدا غارهای این منطقه نیز کشف شدند.

پرفسور اویه با تاکید بر اینکه این سایت با داشتن رسوبات زیاد یکی از سایت های بسیار جالب جهان است، افزود: این سایت برای مطالعه تکامل بشر در غرب اروپا بسیار مهم است.

وی با اشاره به اینکه این سایت کاوش کوچکی است اما یافته های انسانی آن قدیمی ترین آثار و شواهد بشر در غرب اروپا است، گفت: در این سایت آثاری از جمله فک انسان، دندان، انگشت دست و همچنین آثار برش روی انسان دیده می شود.

کشف ابزارهای انسان هوشمند از اسپانیا تا ایران

پرفسور اویه با بیان اینکه در محوطه کرندولینا این سایت آثار مربوط به فک کرگدن پیدا شده اما آثار مربوط به فسیل انسان پیدا نشده است، تصریح کرد: در طبقه های بالاتر این محوطه فسیل حیوانات مختلف دیده شده است و مصنوعات سنگی وتکنولوژی ساخت ابزارهای سنگی پیشرفت کرده و ابزار های تیز و دندانه دار دیده شده است.

وی با اشاره به اینکه موضوع مهمی که در این لایه دیده شده آثار مربوط به گونه ای از انسان است که بسیار جدید است و تا کنون محققان این گونه را پیدا نکرده اند، افزود: این گونه کشف شده از لحاظ تکامل بشر و شکل انسان ها و ریخت شناسی انسان بسیار مهم بوده و کمک زیادی می کند.

پرفسور اویه در ادامه سخنان خود به محوطه گالریا در سایت آتاپوئرکا اشاره کرد و گفت: این محوطه بین ۵۰۰ هزار سال تا ۲۵۶ هزار سال قدمت دارد و درواقع محوطه دائمی و مداوم انسان ها نبوده و بلکه به صورت موقت در آن رفت و امد داشته اند.

پرفسور اویه افزود: انسان ها در این محوطه که به شکل گودال است تنها برای برداشتن شکارهایی که در گودال افتاده اند می آمده اند و اهمیت این سایت در رابطه با پیدا کردن اولین آثار صنعت آشوری در آن است.

وی یادآور شد: این صنعت در رابطه با مسلط شدن کامل بشر به ابزار سازی است.

پرفسور اویه  با بیان اینکه در محوطه دیگر سایت بی نظیرترین شواهد انسانی پیدا شده است، تصریح کرد: شش هزار قطعه استخوان انسان در این محوطه پیدا شده که در جهان بی نظیر است.

وی با تاکید بر اینکه این محوطه از نظر بازسازی شکل بشر بسیار اهمیت دارد، افزود: پژوهشگران توانسته اند ۲۹ گونه و ریخت انسان را در این محوطه بازسازی کنند.

پرفسور اویه تصریح کرد: این محوطه از نظر پی بردن به فرهنگ انسان ها در آن دوره مهم بوده و اولین شواهد تدفین انسان ها در این محوطه پیدا شده است.

وی عنوان کرد: تنها یک تبر دستی در این محوطه پیدا شده که این احتمال را در رابطه با بحث تدفین انسان با اشیاء در ۴۳۰ هزار سال قبل نشان می دهد.

با مقایسه ای میان یافته های غار کلدر خرم آباد و سایت های اروپایی می توان به اهمیت کاوشهای این غار ایرانی پی برد، یافته هایی که در صورت تکمیل افق های جدیدی پیش روی فعالان این حوزه خواهد گشود و به ابهامات جدی پاسخ می دهد.